«ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ»
Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ
“COMBAT”, 19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944
Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου
Copyright: Christos P. Papachristopoulos
Σημείωμα του μεταφραστή: το κείμενο αυτό είναι πρωταρχικό για την κατανόηση της διαφοράς Επανάστασης-Εξέγερσης στο έργο του δημοσιογράφου-συγγραφέα. Πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι στις 14/12 του 1948 Καμύ, Σαρτρ, Μπρετόν και μια μεγάλη ομάδα συγγραφέων συναντήθηκαν στην Salle Pleyel. Η συνάντηση αυτή προφανώς συνδέεται με την σύλληψη από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. του Gary Davis ως εκπροσώπου του κινήματος COMBAT που αντιπροσώπευε υπό τον Καμύ 500 διανοούμενους. Το κίνημα COMBAT συνδέεται με το Εθνικό Συμβούλιο της Αντίστασης ή Σύμβολο της Εθνικής Αντίστασης το οποίο καλείται “Conseil National de la Résistance” και ιδρύθηκε το 1943 από τον Jean Moulin –με εντολή του Στρατηγού Ντε Γκωλ– με σκοπό την ένωση και τον συντονισμό αντιστασιακών κινημάτων στην Γαλλία. Βλ. και τα άρθρα «ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΚΡΙΣΙΣ», «Η ΕΠΙΛΟΓΗ», «Η ΣΑΡΚΑ», «ΕΘΝΟΣ, ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ», «ΚΡΑΤΟΣ, ΕΘΝΟΣ, ΛΑΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ», «COMBAT, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ» περί μορφοποίησης και όλα τα κείμενα για την Αντίσταση και την Επανάσταση και, ιδίως, την αδημοσίευτη μετάφραση «ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ». Για το θέμα της κατάθεσης, βλ. τον επίλογο στο έργο «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ» και «ΤΟ ΠΛΑΝΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΟΥ».
Το Κίνημα Απελευθέρωσης του Έθνους συνεδρίασε για πρώτη φορά δημοσίως ενώπιον κοινού.
Οι άνθρωποι που μίλησαν –και ειδικά αυτοί που δεν ανήκαν σε καμίαν εκλογική περιφέρεια και σε κανένα κόμμα που να υπήρχε προπολεμικά– χειροκροτήθηκαν από έναν αρκετά υπολογίσιμο αριθμό Γάλλων.
Η καινοτομία του γεγονότος αυτού θα μπορούσε να είχε περάσει απαρατήρητη. Θα μπορούσε, επίσης, να μην είχε καν σημειωθεί ότι αυτοί οι άνθρωποι που επί μια 4ετία μιλούσαν μόνο για την Γαλλία –χθες μίλησαν για την επανάσταση. Ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε.
Τί είδους επανάσταση έχουν κατά νου;
Η επανάσταση που τέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης την Κυριακή στην Pleyel δεν έμοιαζε με καμιά από τις επαναστάσεις που είχαν προταθεί προπολεμικά εκ μέρους κομμάτων πολύ διαφορετικών μορφών.
Αυτός είναι ο λόγος που εκπλήττουν ορισμένους ανθρώπους ως αφηρημένες.
Ο κόσμος έχει την συνήθεια να συνδέει και να συσχετίζει τις λέξεις με τις εικόνες που του είναι περισσότερο οικείες.
Για πολλούς ανθρώπους, «επανάσταση» σημαίνει 1789 και 1917.
Τα υπόλοιπα είναι πολύ κουρασμένοι για να τα σκεφτούν.
Δεν είναι καν σίγουρο ότι τα κινήματα που αντιπροσωπεύονταν στην χθεσινή σύσκεψη έχουν κάποιαν ακριβήν ιδέα για την επανάσταση που οι άνθρωποι έχουν κατά νου.
Μιλούσαν, όμως, εν ονόματι μιας εσώτερης δύναμης που τους υπερβαίνει, που τους στήριξε επί μια 4ετία και που θα μπορούσε αύριο να πάρει την πραγματική της μορφή –υπό ορισμένες συνθήκες.
Η επανάσταση δεν είναι εξέγερση.
Η εξέγερση είναι αυτή που επί μια 4ετία στήριξε την Αντίσταση.
Δηλαδή, μια ολοκληρωτική, ασυμβίβαστη και –αρχικά– σχεδόν τυφλή άρνηση να αποδεχθεί κανείς μιαν τάξη που επεδίωκε να αναγκάσει τους ανθρώπους να γονατίσουν ενώπιόν της.
Η εξέγερση ξεκινά από την καρδιά.
Έρχεται, όμως, ο καιρός που κινείται προς τον νου, όταν το συναίσθημα γίνεται ιδέα, τότε που ο αυθόρμητος ενθουσιασμός κορυφώνεται με ενορχηστρωμένη δράση.
Αυτή είναι η ώρα της Επανάστασης.
Η Γαλλική Αντίσταση, στην πρωτογενή της μορφή, ξεκίνησε μέσα σε μιαν αγνότητα που απέρρεε από την ολοκληρωτική άρνηση. Ωστόσο, μια 4ετία αγώνων την προμήθευσε με τις ιδέες εκείνες που έλειπαν στην αρχή.
Στο τέλος της θριαμβευτικής εξέγερσης, έχει φτάσει στο σημείο να ζητά μιαν επανάσταση.
Κι αν η εξέγερση δεν χάσει την πνοή της, θα την κάνει την επανάσταση: θα της προμηθεύσει ό,τι ζητά και περιμένει η χώρα, δηλαδή την ονομασία μιας νέας θεωρίας ειδικά ραμμένης στα μέτρα της παρούσας κατάστασης.
Πιστεύουμε εδώ ότι είναι ήδη εφικτό να καταθέσουμε τα προκαταρκτικά χαρακτηριστικά αυτής της νέας δογματικής θεωρίας –θα επανέλθουμε σε αυτό το ζήτημα τις επόμενες ημέρες.
Προς το παρόν –και παρά τους σκεπτικούς– και αφού αφήσουμε στην άκρη ορισμένες τυπικές προφυλάξεις, είμαστε ικανοποιημένοι με αυτήν την επικύρωση βούλησης και διαθήκης.
Εμείς εδώ δεν πιστεύουμε σε οριστικές επαναστάσεις.
Όλα είναι σχετικά, στο ανθρώπινο εγχείρημα.
Ο άδικος νόμος της Ιστορίας είναι ότι ο άνθρωπος πρέπει να κάνει πελώριες θυσίες για να πετύχει αποτελέσματα που συχνά είναι μηδαμινά. Όσο κι αν η πρόοδος του ανθρώπου προς την προσωπικήν του αλήθεια μπορεί να είναι μικρή κι αδύναμη, πιστεύουμε ότι πάντοτε δικαιώνει αυτές τις θυσίες.
Πιστεύουμε, στην πραγματικότητα, στις σχετικές επαναστάσεις.
Οπωσδήποτε, η άμορφη σκέψη που σήμερα έρχεται στην επιφάνεια –ύστερα από μια 4ετία που ήταν στο σκοτάδι– δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί.
Φέρει εντός της το σπέρμα του πάθους και της αναγέννησης υπό οποιαδήποτε μορφή μπορεί να συλλάβει κανείς.
Αυτοί που αμφιβάλλουν μπορεί να αποδειχθεί ότι έχουν δίκιο στο μέλλον αλλά έχουν λάθος αυτήν την ώρα επειδή ενδίδουν σε νοητική τεμπελιά και δεν μπορούν να φανταστούν πώς μπορεί αφ’ εαυτής η Ιστορία να λυτρωθεί από τα χρέη της.
Επανάσταση δεν σημαίνει εξ ανάγκης γκιλοτίνες και αυτόματα –ή, μάλλον, καταφεύγει στα αυτόματα μόνον όταν είναι ανάγκη.
Αυτοί στους οποίους φαίνεται αφηρημένη ή άνευ σημασίας η νέα αυτή δύναμη πιθανόν είναι οι ίδιοι που έχουν ήδη γονατίσει και, νομίζοντας ότι κατέχουν την αλήθεια της στιγμής, έχουν χάσει για πάντα την αλήθεια tout court, δηλ. την παντοτινήν αλήθεια του αύριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου