«ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΣΤΗΝ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ» - Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ

«ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΣΤΗΝ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ»

Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή: Το κείμενο αυτό δημοσιεύθηκε στον πρώτο τόμο, Νο.2, του αγγλικού περιοδικού «CONTROVERSY» (όργανο του Σοσιαλιστικού Φόρουμ Αγγλίας) τον Αύγουστο του 1937. Κατόπιν, δημοσιεύθηκε με τον τίτλο «J’ ai ete temoin a Barcelone» στο τεύχος 255 της συνδικαλιστικής επιθεώρησης Γαλλίας «Προλεταριακή Επανάσταση» (“Revolution Proletarienne”-Revue Bimensuelle Syndicaliste Revolutionnaire) στις 25 Σεπτεμβριου 1937. Η αγγλική εφημερίδα «NEW STATESMAN» αρνήθηκε να το δημοσιεύσει. Πρέπει να αναγνωστεί ως το κεντρικό δοκίμιο του συνόλου των κειμένων των Όργουελ, Καμύ, Καίσλερ με άξονα το Σύνταγμα της Ισπανίας και να διαβαστεί, ειδικότερα, σε συνάρτηση με το άρθρο περί της «ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ ΦΥΛΑΚΗΣ» ως μοντέλου της Πόλης της Βαρκελώνης, το άρθρο περί του μοντέλου της Βαλένθια (πείραμα Camus-Barbu) και το άρθρο περί Παραδείσου με τίτλο «ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ-NOTES BY THE WAY». Επίσης, να συγκριθεί με τα έργα του Έρνεστ Χέμινγκγουαιη για την Ισπανία «ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΟΠΛΑ» (1929) και «ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΚΤΥΠΑ Η ΚΑΜΠΑΝΑ» (1940). Αξίζει να προσεχθούν οι αναφορές στην «αξία των ομολογιών» καθώς και στην «τρέχουσα εφαρμογή των νομικών συνθηκών».

Έχουν ήδη γραφεί αρκετά για τις εξεγέρσεις του Μαϊου στην Βαρκελώνη ενώ, επιπλέον, στο φυλλάδιο με θέμα

«Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗΣ» του Fenner Brockway

σκιαγραφήθηκε με πολλή προσοχή ένα στατιστικό διάγραμμα των βασικοτέρων γεγονότων∙ απεικόνιση,

η οποία είναι εντελώς ακριβή(ς), κατά την γνώμη μου.

Σκέφτομαι, επομένως, ότι το πιο χρήσιμο πράγμα που μπορώ να κάνω είναι να προσθέσω απλά,

ως αυτόπτης μάρτυς που υπήρξα,

μερικές σημειώσεις στο περιθώριο των γεγονότων, σημειώσεις

που αναφέρονται σε κάποια ειδικά σημεία προς συζήτησιν.

Ας συλλογιστούμε, πρώτα απ’ όλα, το ζητούμενο:

τον επιδιωκόμενον σκοπό –αν υποθέσουμε ότι υπάρχει κάποιος σκοπός– της απόπειρας εξέγερσης.

Ο κομμουνιστικός Τύπος έχει διαβεβαιώσει πως τα πάντα ήταν μια προσπάθεια προσεκτικά προετοιμασμένη

για να γκρεμιστεί η Κυβέρνηση και να παραδοθεί η Καταλωνία στους Φασίστες

ώστε να προκληθεί η εξωτερική επέμβαση στην Βαρκελώνη.

Αυτό το τελευταίο υποννούμενο είναι πολύ γελοίο για να χρειάζεται διάψευση.

Εάν, όμως, ήταν δεδομένο στο εξωτερικό ότι το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Εργατικό Κόμμα (Ε.Μ.Ε.Κ.-POUM)

και η αριστερή πτέρυγα των Αναρχικών είχαν συμμαχία με τους Φασίστες,

τότε πώς εξηγείται ότι οι στρατιώτες στην πρώτη γραμμή του μετώπου δεν λιποτάκτησαν,

αφήνοντας ανοιχτό ένα κενό στην εμπροσθοφυλακή;

Πώς εξηγείται ότι οι μεταφορείς, μέλη της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργασίας (Ε.Σ.Ε.-CNT) συνέχισαν,

παρά την απεργία, να εφοδιάζουν με τρόφιμα την εμπροσθοφυλακή;

Δεν δύναμαι, ωστόσο, να παράσχω την διαβεβαίωση –με πλήρη σιγουριά– ότι δεν υπήρχε

ένα ακριβές επαναστατικό σχέδιο

στο μυαλό ενός μικρού αριθμού εξτρεμιστών

(και ειδικά των Μπολσεβίκων Λενινιστών που συνηθίζουν να αποκαλούνται Τροτσκιστές)

όταν διένειμαν όπλα στα χαρακώματα.

Αυτό που μπορώ να διαβεβαιώσω είναι ότι οι άνδρες στα χαρακώματα δεν σκέφθηκαν ούτε για μια στιγμή

ότι συμμετείχαν σε μιαν επανάσταση.

Όλοι είχαμε την αίσθηση ότι αμυνόμασταν κατά μιας απόπειρας πραξικοπήματος

εκ μέρους ενός τμήματος της Πολιτοφυλακής, το οποίο είχε καταλάβει με την βία

τα γραφεία της Κεντρικής Τηλεφωνικής Υπηρεσίας

και θα μπορούσε να καταλάβει και άλλα κτίρια εάν δεν θεωρούνταν δεδομένο ότι θα πολεμούσαμε.

Η δική μου ερμηνεία για την κατάσταση βασίζεται

σε όσα έκαναν και είπαν πραγματικά οι άνθρωποι εκείνην την στιγμή –και είναι η ακόλουθη:

Οι εργάτες κατέβηκαν αυθόρμητα στον δρόμο για να αυτοαμυνθούν

ενώ υπήρχαν μόνο δύο πράγματα που συνειδητά ζητούσαν

α) την επιστροφή των γραφείων της Κεντρικής Τηλεφωνικής Υπηρεσίας και

β) τον αφοπλισμό των μισητών Πολιτοφυλάκων.

Είναι απαραίτητο, επίσης, να λάβουμε υπ’ όψιν και το αίσθημα αδικίας

που προκλήθηκε από την αυξανόμενη δυστυχία στην Βαρκελώνη και από τον πολυτελή συρμό της ζωής των αστών.

Είναι πιθανόν, όμως, ότι αν υπήρχε η δυνατότητα ανατροπής της κυβέρνησης

οι εργάτες θα αποτελούσαν μιαν πρωτοπορία ικανή να την καθαιρέσει.

Φαίνεται πως όλοι παραδέχονται πλήρως ότι την τρίτην ημέρα

οι εργάτες μπορούσαν να πάρουν την εξουσία στην πόλη∙

κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι οι Πολιτοφύλακες ήταν βαθύτατα ανήθικοι και παραδόθηκαν στην μάζα.

Η Κυβέρνηση της Βαλένθεια θα μπορούσε, οπωσδήποτε, να αποστείλη φρέσκο αίμα

για να συντρίψει τους εργάτες (έστειλε, τελικά, 6 χιλιάδες Πολιτοφύλακες για να επιτεθούν

όταν η μάχη είχε τελειώσει)∙ δεν μπορούσε, όμως, να συντηρήσει αυτά τα στρατεύματα

αν οι μεταφορείς αποφάσιζαν να μην τους δίνουν εφόδια.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, δεν υπήρχε επί κεφαλής μια αποφασισμένη επαναστατική πρωτοπορία.

Οι Αναρχικοί ηγέτες δεν ενέκριναν την όλη δράση και έλεγαν: Επιστρέψτε στις δουλειές σας.

Οι ηγέτες του Ενοποιημένου Μαρξιστικού Εργατικού Κόμματος παρέμεναν αναποφάσιστοι.

Οι διαταγές που παίρναμε στα χαρακώματα που κρατούσαν οι άνδρες του Ε.Μ.Ε.Κ., διαταγές

που προέρχονταν απευθείας από την διοίκηση του Ε.Μ.Ε.Κ., ήταν να συνεχίζουμε να καλύπτουμε

την Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας δίχως, όμως, να ρίχνουμε πυροβολισμούς –εκτός εάν

μας πυροβολούσαν πρώτα ή γίνονταν επιθέσεις στις εγκαταστάσεις μας (προσωπικά, υπέστην

σε αρκετές περιπτώσεις τα πυρά χωρίς να ανταποδώσω τους πυροβολισμούς).

Σύντομα, καθώς τα τρόφιμα μειώνονταν, οι εργάτες άρχισαν λίγο-λίγο, ο ένας μετά τον άλλον,

να επιστρέφουν στην εργασία τους και, φυσικά, αφού αφέθηκαν να διασκορπιστούν χωρίς δυσκολία

–ξεκίνησε η αντεκδίκηση.

Είναι άλλο ζήτημα το εάν ανέμενε κανείς να ανατραπεί η κυβέρνηση χάρη στην επαναστατική κατάσταση.

Εάν μου ζητούσαν την γνώμη μου, θα απαντούσα «όχι».

Κατ’ αρχάς, είναι αμφίβολο αν θα ήταν ικανοί οι εργάτες να διατηρήσουν την εξουσία

για διάστημα περισσότερο από κάποιες εβδομάδες∙ και, δεύτερον, αυτό θα σήμαινε

πως θα χανόταν ο πόλεμος κατά του Φράνκο.

Από την άλλη πλευρά, οι εργάτες είχαν προφανώς υϊοθετήσει την ίδια ουσιαστικά αμυντική στάση

που είχαν και στην περίοδο της νομιμότητας: είτε βρίσκονταν είτε όχι σε πόλεμο, είχαν το δικαίωμα

να υπεραμυνθούν των κατακτήσεών τους τον Ιούλιο του ΄36.

Ίσως -ολοφάνερα– να είναι πολύ εύκολο να πει κανεις ότι η επανάσταση ηττήθηκε οριστικά

εκείνες τις ημέρες του Μαϊου του ’37. Σκέφτομαι, ωστόσο, ότι αυτό είναι το χειρότερο κακό

(αν και, για να πω την αλήθεια, είναι πολύ μικρότερο σχετικά το κακό αν χαθεί η επανάσταση

παρά να χαθεί ο Πόλεμος).

Το δεύτερο υπό συζήτησιν σημείο αφορά τους συμμετέχοντες.

Οι τακτικές που ακολούθησε ο κομμουνιστικός Τύπος, σχεδόν από την αρχή, ήταν να επιχειρήσει να πείσει

πως η εξέγερση ήταν αποκλειστικά (ή σχεδόν αποκλειστικά) σχεδιασμένη

από το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Εργατικό Κόμμα (συνεπικουρουμένου από μερικούς ανεύθυνους κακούργους,

αν πιστέψουμε την “Daily Worker” της Νέας Υόρκης)!

Ό,τι κι αν ήταν, στην Βαρκελώνη εκείνο το διάστημα εμείς γνωρίζαμε ότι επρόκειτο για μιαν βεβαίωση αστήρικτη.

Η συντριπτική πλειοψηφία όσων υπερασπίζονταν τα χαρακώματα ανήκαν εν γένει στην Εθνική Συνομ. Εργασίας

και αυτό αποτελεί μιαν σημαντική λεπτομέρεια διότι η λειτουργία του Ενοποιημένου Μαρξ. Εργατικού Κόμματος

είχε μόλις πρόσφατα ανασταλεί αποτελώντας, με τον τρόπον αυτό, το εξιλαστήριο θύμα της εξέγερσης του Μάη.

Συμμετείχαν επισήμως στις αναταραχές του Μάη τα 400 ή περισσότερα μέλη

του Ενοποιημένου Μαρξιστικού Εργατικού Κόμματος που αυτήν την στιγμή γεμίζουν

τα ακάθαρτα, κατοικημένα από κοριούς, κελιά της Βαρκελώνης.

Είναι, επομένως, ουσιαστικό να καταδειχθεί ότι για 2 λόγους το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Εργατικό Κόμμα

δεν υπήρξε –ούτε και θα μπορούσε να είναι– ο κινητήριος των γεγονότων μοχλός.

Η πρώτη αιτία: ήταν Κόμμα μειοψηφίας.

Αν κανείς προσθέσει στον αριθμό των μελών του Κόμματος τους αδειούχους στρατιώτες

καθώς και τους υποστηρικτές κάθε είδους, ο αριθμός των μελών του που ήταν στον δρόμο

δεν προσήγγιζε ούτε καν τους 10 χιλιάδες (και μάλλον δεν ξεπερνούσε τους 5 χιλιάδες)∙ ωστόσο,

ο αριθμός των συμμετεχόντων στην εξέγερση ανερχόταν σε δεκάδες χιλιάδες.

Η δεύτερη αιτία: υπήρχε γενική –ή σχεδόν γενική– απεργία που διήρκεσε αρκετές ημέρες.

Το Ε.Μ.Ε.Κ., όμως, δεν θα μπορούσε από μόνο του να είναι σε θέση να πυροδοτήσει μιαν απεργία

και η απεργία δεν θα είχε λάβει χώρα εάν δεν το ήθελαν οι στρατιώτες της Ε.Σ.Ε.

Την ίδια στιγμή που η Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας διακινδύνευε στην άλλη πλευρά των χαρακωμάτων,

η “Daily Worker” του Λονδίνου είχε προσπαθήσει σε μια από τις εκδόσεις της να πείσει ότι

η εξέγερση βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Λαϊκού Στρατού.

Στην Βαρκελώνη όλοι γνωρίζουν, και η “Daily Worker” δεν μπορεί να το αγνοεί, ότι ο Λαϊκός Στρατός

είχε παραμείνει ουδέτερος και οι δυνάμεις του δεν είχαν αφήσει τις θέσεις τους σε όλην την περίοδο

των αναταραχών. Μερικοί στρατιώτες, ωστόσο, συμμετείχαν αλλά για έναν λόγο ή έναν σκοπό προσωπικό

(έχω δει 1-2 στα χαρακώματα του Κόμματος).

Το τρίτο σημείο αφορά την επιχειρηθείσα συγκέντρωση του οπλισμού του Κόμματος στην Βαρκελώνη.

Αυτή η ιστορία έχει διαδοθεί με τέτοιον τρόπο ώστε, ακόμα και ένας παρατηρητής –σαν τον H.N. Brailsford–

που γενικά διαθέτει υψηλήν ικανότητα κριτικής, την αποδέχεται χωρίς να την επαληθεύει,

φθάνοντας να μιλά για τανκς και για εξαρτήματα από το πυροβολικό που θα λήστευε το Ενοποιημένο Κόμμα

από το κυβερνητικό οπλοστάσιο (“NEW STATESMAN”, 22 ΜΑΪΟΥ).

Στην πραγματικότητα, το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Εργατικό Κόμμα

διέθετε δυστυχώς ελάχιστον οπλισμό, τόσο στο μέτωπο όσο και στα μετόπισθεν.

Κατά την διάρκεια των οδομαχιών, εγώ βρισκόμουν στα 3 βασικά κέντρα ισχύος του Κόμματος,

στην θέση της Εκτελεστικής Επιτροπής, στην θέση της Τοπικής Επιτροπής

και στην θέση μου στο ξενοδοχείο Φάλκον.

Αξίζει ο κόπος να επιχειρήσω μιαν λεπτομερή μέτρηση

του εξοπλισμού που είχε αποθηκευθεί στοκ σε αυτά τα κτίρια.

Συνολικά υπήρχαν περίπου 8 τουφέκια εκ των οποίων μερικά ήταν ελαττωματικά και, επιπροσθέτως,

κάποια παλαιά όπλα διαφορετικών μοντέλων, όλα αχρηστευμένα

εξαιτίας της ανεπάρκειας κατάλληλων βλημάτων. Όσον αφορά τα πυρομαχικά: περίπου 50 γεμιστήρες

περιστρόφων, κανένα πυροβόλο ούτε πιστόλια ούτε σφαίρες για τα πιστόλια, και μερικές φυσιγγιοθήκες

για τον θώρακα που μας είχαν σταλεί επιπλέον από την Εθνική Συνομ. Εργασίας μετά το ξεκίνημα της μάχης.

Ένας εξέχων αξιωματικός των στρατιωτικών υπηρεσιών που μου μίλησε για το θέμα

νόμιζε ότι στην Βαρκελώνη το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Εργατικό Κόμμα είχε περίπου 150 τουφέκια συνολικά

και μόνον 1 οπλοπολυβόλο.

Αυτός θα ήταν τότε –όπως αυτός το βλέπει– ο σωστός εξοπλισμός για τους στρατιώτες-φύλακες

που είχαν τοποθετήσει εκείνην την εποχή στα πιο σημαντικά τους κτίρια όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα:

το Ενοποιημένο Σοσιαλιστικό Κόμμα Καταλωνίας (Ε.Σ.Κ.Κ.-P.S.U.C.) και ο συνασπισμός

της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργασίας με την Αναρχική Ομοσπονδία Ιβηρικής (A.O.I..-F.A.I.).

Ο ίδιος πάντοτε

θα αναρωτηθεί ίσως αν το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Κόμμα συνέχιζε , άραγε, να κρύβει τα όπλα του

ακόμα και κατά τις ημέρες του Μάη; Τότε, όμως, σε τί έγκειται η θεωρία

ότι την εξέγερση διηύθυνε το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Κόμμα για να ανατρέψει την κυβέρνηση;

Στην πραγματικότητα, ο μεγαλύτερος –και κατά μακράν πολύ ένοχος ως προς το ζήτημα των όπλων

που κρατούνταν μακριά από το μέτωπο– είναι η κυβέρνηση.

Το πεζικό στο μέτωπο της Αραγωνίας ήταν εξοπλισμένο χειρότερα κι από ένα αγγλικό νηπιαγωγείο.

Αντιθέτως, τα στρατεύματα των μετόπισθεν –Πολιτοφύλακες, σώματα εφόδου, κανονικοί αξιωματικοί–

που δεν είχαν αποσταλεί στο μέτωπο αλλά στην πραγματικότητα προορίζονταν να διατηρήσουν την τάξη

(δηλαδή, να εκφοβίσουν τους εργάτες) στα νώτα, ήταν οπλισμένοι μέχρι και το τελευταίο δαχτυλάκι των ποδιών.

Τα στρατεύματα στο μέτωπο της Αραγωνίας είχαν εκφυλισμένα τουφέκια Mauser

που, γενικά, ύστερα από 5 πυροβολισμούς, κόλλαγαν –1 πυροβόλο κόλλαγε ανά κάθε 50 άνδρες

και 1 πιστόλι ή περίστροφο κόλλαγε ανά κάθε 30 άνδρες– και αυτά τα όπλα, τα τόσο απαραίτητα

στα αναχώματα της γραμμής πυρός, δεν είχαν διανεμηθεί από την κυβέρνηση

αλλά έπρεπε να αγοραστούν παράνομα και με μεγάλες δυσκολίες.

Τα σώματα εφόδου είχαν καινούργια όπλα εκ Ρωσσίας

και, επιπροσθέτως, κάθε ομάδα 12 ανδρών διέθετε το οπλοπολυβόλο της.

Αυτά τα δεδομένα μιλούν από μόνα τους.

Μια κυβέρνηση που στέλνει αγόρια 15 ετών στο μέτωπο με όπλα παλαιότερα των 40 ετών

και κρατά στα μετόπισθεν τους πιο γερούς άνδρες και τα πιο μοντέρνα όπλα τους

φοβάται καταφανώς περισσότερο την επανάσταση παρά τους φασίστες.

Εδώ βρίσκεται η εξήγηση για την αδυναμία της στρατιωτικής πολιτικής των τελευταίων 6 μηνών

καθώς επίσης και η δέσμευση μέσω της οποίας θα τελειώσει σίγουρα ο Πόλεμος.

Όταν κηρύχθηκε παράνομος ο διάδοχος και κληρονόμος του Ισπανικού Κομμουνισμού

με την διακοπή λειτουργίας του Ενοποιημένου Μαρξιστικού Κόμματος Εργασίας

(η αντίσταση της Αριστεράς που θεωρείται πως είναι Τροτσκιστική) στις 16-17 Ιουνίου,

το γεγονός από μόνο του δεν εξέπληξε κανέναν.

Από τον Μάη –και από τον Φλεβάρη ακόμα, ακόμα– ήταν ήδη οφθαλμοφανές ότι το Ενοποιημένο Κόμμα

θα εκμηδενιζόταν εάν οι Κομμουνιστές πετύχαιναν στις προθέσεις τους.

Ωστόσο, η αιφνίδια καταστολή και ο συνδυασμός απιστίας και βιαιότητας

με την οποία ελήφθη η δράση έπιασε εξ απίνης ακόμα και την ηγεσία του που βρισκόταν εκτός θέσεως.

Επισήμως, το Κόμμα φιμώθηκε αφού αφέθηκε να πέσει στους επικεφαλής του η κατηγορία –η οποία

επαναλαμβανόταν επί μήνες στον κομμουνιστικό Τύπο στο εξωτερικό δίχως να ληφθεί υπόψιν από κανέναν

στην Ισπανία– ότι πληρώνονταν τους μισθούς τους από τους Φασίστες.

Στις 16 Ιουνίου ο ηγέτης του Κόμματος Andres Nin συνελήφθη στο γραφείο του.

Το ίδιο βράδυ, δίχως προειδοποίηση, η αστυνομία εισέβαλε στο ξενοδοχείο Φάλκον (ένα είδος οικιακής πανσιόν

που είχε οργανώσει το Ε.Μ.Ε.Κ. και στην οποία σύχναζαν κυρίως οι αδειούχοι στρατιώτες) και συνέλαβε όλους

όσους ήταν εκεί, χωρίς να τους κατηγορεί για τίποτε προσωπικά.

Την επόμενη ημέρα το πρωϊ, το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Κόμμα Εργασίας τέθηκε στην παρανομία

και όλα τα κτίρια που διέθετε –όχι μόνο τα γραφεία, οι βιβλιοθήκες κ.τ.λ. αλλά επιπλέον και τα βιβλιοπωλεία

και τα σανατόρια για τους τραυματίες– έκλεισαν από την αστυνομία.

Μέσα σε λίγες ημέρες, σχεδόν το σύνολο των 40 μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής συνελήφθησαν.

1-2 εξ αυτών, όντας ικανοί να κρυφτούν, εξαναγκάστηκαν να παραδοθούν όταν

–με μέσα που αντεγράφησαν από τους Φασίστες– οι γυναίκες τους συνελήφθησαν ως όμηροι.

Ο Nin μεταφέρθηκε στην Βαλένθεια και από εκεί στην Μαδρίτη με την κατηγορία ότι είχε πουλήσει

στρατιωτικές πληροφορίες στον εχθρό.

Είναι ανώφελο να πω ότι οι συνήθεις ομολογίες, τα μυστήρια γράμματα που εγράφησαν με αόρατη,

κόκκινη μελάνη και άλλες δοκιμασίες ήταν ήδη έτοιμες να εμφανιστούν

με τόσην υπερεπάρκεια που εύλογα δεν μπορεί να θεωρηθεί πως κάποιος τις σκέφθηκε

αλλά πως μοιάζουν σαν να έχουν προετοιμαστεί εκ των προτέρων.

Κατά τις 19 Ιουνίου, έφθασαν στην Βαρκελώνη τα νέα ότι ο Nin είχε εκτελεστεί στην Βαλένθεια.

Ελπίζαμε ότι η φήμη ήταν ψεύτικη, είναι όμως απαραίτητο να τονίσω αμέσως μετά

ότι η Κυβέρνηση της Βαλένθεια ήταν υποχρεωμένη να εκτελέσει μερικούς –ίσως μια ντουζίνα–

ηγέτες του Ενοποιημένου Μαρξιστικού Εργατικού Κόμματος

εάν ήθελε να ληφθούν σοβαρά υπόψιν οι κατηγορίες εναντίον τους.

Εκείνο το διάστημα τα μέλη του Κόμματος –όχι μόνον τα μέλη αλλά επίσης οι στρατιώτες που συνδέονταν

με τις στρατιωτικές υπηρεσίες του καθώς και οι υποστηρικτές του Ε.Μ.Ε.Κ., κάθε είδους– πετιούνταν στην φυλακή

αμέσως μόλις κατάφερνε η αστυνομία να τους συλλάβει.

Ίσως να είναι αδύνατον να υπάρξει μια ακριβή(ς) στατιστική

αλλά τα πάντα δείχνουν ότι μόνον στην Βαρκελώνη, την πρώτην εβδομάδα, είχαν γίνει πάνω από 400 συλλήψεις.

Είναι, αναμφίβολα, γνωστό ότι οι φυλακές ήταν τόσο γεμάτες που ένας υψηλός αριθμός φυλακισμένων

έπρεπε να κλειδωθεί σε αποθήκες και σε άλλα προσωρινά καταλύματα.

Σύμφωνα με όλες τις έρευνες που έκανα, δεν γινόταν σε αυτές τις συλλήψεις καμιά διάκριση

μεταξύ αυτών που συμμετείχαν ή όχι στις ταραχές του Μάη.

Όμως, η απαγόρευση του Ενοποιημένου Μαρξιστικού Εργατικού Κόμματος είχε αναδρομική αξία.

Από την στιγμή που έπαψε να βρίσκεται εκτός νόμου, όλοι εκείνοι που είχαν βρεθεί στις τάξεις του

–σε κάποιαν περίσταση– θεωρούνταν παραβάτες του νόμου.

Η αστυνομία συνέλαβε ακόμα και τους ασθενείς στα σανατόρια.

Είδα παραδείγματος χάριν, μεταξύ των αιχμαλώτων σε μια από τις φυλακές, 2 γνωστούς μου άνδρες

με ακρωτηριασμένο πόδι και, ακόμη, 1 αγόρι που δεν θα ήταν πάνω από 12 ετών.

Και είναι απαραίτητο να σκεφτεί κανείς τι σήμαινε πρακτικά εκείνο το διάστημα η κάθειρξη στην Ισπανία.

Δίχως να κάνουμε αναφορά στον υπερπληθυσμό των προσωρινών φυλακών, στην έλλειψη υγιεινής, φωτός

και αέρα και στην άσχημη διατροφή,

η ολοκληρωτική απουσία όλων αυτών των συνθηκών φαίνεται πως θα μπορούσε να θεωρηθεί πως ήταν ο κανόνας

–και μάλιστα, διόλου λιγότερο νομιμοποιημένος κανόνας σε σχέση, χάριν παραδείγματος, με το “Habeas Corpus”:

Σύμφωνα με τον νόμο που ίσχυε εκείνο το διάστημα στην Ισπανία ή, σε κάθε περίπτωση,

σύμφωνα με την τρέχουσα εφαρμογή του,

ο καθένας μπορούσε τότε να φυλακιστεί για απεριόριστο χρόνο –όχι μόνο δίχως ετυμηγορία

αλλά ακόμα και χωρίς κατηγορία.

Και στον βαθμό που δεν υπήρχε κατηγορία, οι αρχές μπορούσαν αν ήθελαν να τον θέσουν σε απομόνωση

(υπό περιορισμόν, αυτό δηλ. σημαίνει ότι κάποιος δεν έχει το δικαίωμα στην φυλακή ούτε καν να επικοινωνεί

με δικηγόρο ούτε με κάποιο άλλο άτομο από τον υπόλοιπο κόσμο).

Είναι εύκολο να γίνει κατανοητό ποια αξία είναι εφικτό να δοθεί στις ομολογίες

που επιτεύχθηκαν υπό τέτοιες συνθήκες.

Η κατάσταση ήταν ακόμα χειρότερη για τους φτωχούς δεδομένης της παύσης λειτουργίας του Ερυθρού Σταυρού

Αρωγής του Ενοποιημένου Μαρξιστικού Κόμματος Εργασίας που παρείχε στους φυλακισμένους την συνδρομή

Δικηγόρου και, όπως και τα άλλα όργανα του Ε.Μ.Ε.Κ., είχε τότε κλείσει.

Η δυσάρεστη, όμως, όψη ίσως να είναι πως η ανταμοιβή για όλα αυτά

ήταν ο τρόπος με τον οποίον όλη η πληροφόρηση για αυτά τα γεγονότα

έφτανε μέσα σε τουλάχιστον 5 ή παραπάνω ημέρες στα στρατεύματα του μετώπου της Αραγωνίας.

Πράγματι, βρισκόμουν στο μέτωπο από τις 15 έως τις 20 Ιουνίου.

Με μετέφεραν με ασθενοφόρο στις πόλεις της δεύτερης γραμμής Sietamo, Barbastro, Monsoon κ.τ.λ.

Σε όλα αυτά τα μέρη, τα επιτελικά γραφεία των στρατιωτικών υπηρεσιών του Κόμματος, των επιτροπών

του Ερυθρού Σταυρού Αρωγής και των άλλων του οργάνων λειτουργούσαν κανονικά∙ ακόμα και τόσο μακριά

όσο στην Lerida (100 χιλιόμετρα από την Βαρκελώνη και ως τις 20 Ιουνίου, κανείς απολύτως δεν ήξερε

ότι το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Κόμμα είχε απαγορευθεί).

Λέξη δεν ειπώθηκε στις εφημερίδες της Βαρκελώνης ενώ, ταυτόχρονα, στις εφημερίδες της Βαλένθειας

–που δεν έφθαναν στο μέτωπο της Αραγωνίας– έκανε την εμφάνισή της

η ιστορία περί προδοσίας του Nin.

Όπως και πολλοί άλλοι σύντροφοί μου, γνώρισα την πικρή εμπειρία να συμπίπτει η επιστροφή μου

στην Βαρκελώνη με την απαγόρευση του Ενοποιημένου Μαρξιστικού Κόμματος Εργασίας κατά την απουσία μου.

Ευτυχώς, είχα επιστρέψει ακριβώς στην ώρα ώστε να μπορώ να αποδράσω αλλά άλλοι δεν είχαν την ευκαιρία.

Όλοι οι στρατιώτες του Κόμματος που έρχονταν εκείνο το διάστημα από το μέτωπο μπορούσαν να διαλέξουν

μεταξύ του να κρυφτούν αμέσως ή να μπουν άμεσα στην φυλακή.

Ωραία πράγματι υποδοχή ύστερα από 3-4 μήνες στην πρώτη γραμμή του μετώπου!

Ο λόγος γι’ αυτό ήταν εμφανής: η πολιορκία της Huesca βρισκόταν στην αρχή και η κυβέρνηση φοβόταν μάλλον

ότι, αν οι στρατιώτες του Ε.Μ.Ε.Κ. μάθαιναν τι συνέβαινε, θα εγκατέλειπαν το μέτωπο.

Προσωπικά, δεν πιστεύω ότι η αφοσίωση των στρατιωτών είχε εξασθενήσει.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, είχαν το δικαίωμα να μάθουν την αλήθεια.

Υπάρχει κάτι απερίγραπτα ενοχλητικό στο να στέλνεις ανθρώπους στην μάχη (όταν έφευγα από το Sietamo,

η μάχη είχε ήδη ξεκινήσει και οι πρώτοι πληγωμένοι, τοποθετημένοι στα ασθενοφόρα, κλυδωνίζονταν σφόδρα

στις άθλιες οδούς) αποκρύπτοντάς τους ότι ταυτόχρονα στα νώτα τους το κόμμα τους έχει τεθεί υπό απαγόρευση,

οι επικεφαλής τους αποκηρύσσονται ως προδότες και οι φίλοι και συγγενείς τους μπαίνουν στην φυλακή.

Το Ενοποιημένο Μαρξιστικό Εργατικό Κόμμα υπήρξε, δίχως καμιά αμφιβολία,

το ασθενέστερο αριθμητικά από όλα τα επαναστατικά κόμματα –και η απαγόρευσή του εκτός νόμου

δεν αφορά λίγους ανθρώπους παρά μόνον σχετικά.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα ανέρχονται συνολικά σε όχι παραπάνω από 20

οι εκτελεσθέντες ή καταδικασμένοι σε μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης, σε εκατοντάδες

οι προσωρινά διωκόμενοι και σε μερικές χιλιάδες

αυτοί που καταστράφηκε η ζωή τους.

Ως σύμπτωμα, όμως, η λογοκρισία του Ενοποιημένου Μαρξιστικού Εργατικού Κόμματος είναι πολύ σημαντική.

Κατ’ αρχάς, δείχνει στον ξένο

αυτό που ήδη ήταν εμφανές στα μάτια

μερικών παρατηρητών στην Ισπανία: ότι η κυβέρνηση

είχε περισσότερα σημεία ομοιότητας παρά διαφοράς με τον Φασισμό∙

κάτι που δεν σημαίνει –κατά κάποιον τρόπο–

ότι δεν αξίζει ο κόπος να πολεμάμε εναντίον του πιο ανοιχτού Φασισμού του Φράνκο και του Χίτλερ.

Όσον αφορά εμέναν, είχα ήδη καταλάβει από τον Μάϊο

την φασιστική τάση της κυβέρνησης

αλλά, για τον λόγον αυτό, από την στιγμή που το κατάλαβα, δεν γύρισα ξανά πίσω στο μέτωπο εθελοντικά.

Κατά δεύτερον, ο μηδενισμός του Ενοποιημένου Μαρξιστικού Εργατικού Κόμματος

είναι ένα άσπλαχνο προμήνυμα για την επικείμενη επίθεση κατά των Αναρχικών.

Αυτοί είναι οι εχθροί που πραγματικά φοβούνται οι Κομμουνιστές

οι οποίοι –πολύ περισσότερο– δεν φοβήθηκαν το αριθμητικά ασήμαντο Μαρξιστικό Κόμμα.

Οι ηγέτες των Αναρχικών βλέπουν τώρα μιαν επίδειξη

των μεθόδων που θα χρησιμοποιηθούν και σε αυτούς:

η μοναδική ελπίδα που απομένει ως προς την επανάσταση

–και, πιθανότατα, για την νίκη στον Πόλεμο–

είναι να αποβή το μάθημα αυτό χρήσιμο για αυτούς

και να είναι αποφασισμένοι και προετοιμασμένοι να αμυνθούν πριν να είναι αργά.