«ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» - Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

«ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ»

Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

“COMBAT”, 22 ΜΑΡΤΙΟΥ 1947

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή:

1. Το κείμενο αυτό πρέπει να αναγνωστεί μαζί με το σύνολο των θρησκευτικών και πολιτικών περί Τύπου, Αντίστασης και Δικαιοσύνη κειμένων του δημοσιογράφου και συγγραφέα και, ιδίως, αυτού με τίτλο στις 20/9/1944: «Η ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΧΙΤΛΕΡ». Στις 7/10/1944 δημοσιεύτηκε το άρθρο «COMBAT, Χριστιανισμός και Κομμουνισμός» και την ίδια ημέρα έγινε η πρώτη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου της Αντίστασης για πρώτη φορά μετά την απελευθέρωση Παρισίων από τους Γερμανούς στο Γήπεδο Ποδηλατικών Αγώνων Vélodrôme d’ Hiver/Vél d’ hive το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως προσωρινή φυλακή για τους Εβραίους που δίωκε η Γαλλική Αστυνομία τον Ιούλιο του 1942. Στις 9/12/1944 , μετά τα Δεκεμβριανά, ο συγγραφεύς έγραψε το άρθρο : «Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ» και στις 16/12/1944 «Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ». Ο Αδόλφος Χίτλερ αυτοκτόνησε στις 30 Απριλίου 1945. Στις 19 Νοεμβρίου του 1946 ο Καμύ συνέγραψε την σειρά δοκιμίων «ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ». Στο μοναστήρι των Δομινικανών στο Latour-Maubourg το 1948 ο συγγραφεύς πραγματοποίησε ομιλία με θέμα «Ο ΑΠΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ». Στις 19 Νοεμβρίου 1948 το κίνημα COMBAT υπό την ηγεσία Καμύ πραγματοποίησε διαμαρτυρία στον Ο.Η.Ε., όπου και έγινε η σύλληψη του Gary Davis ως Πολίτη του Κόσμου. Ο συγγραφεύς Κλάους Μανν αυτοκτόνησε στις 21/5/1949 στις Κάννες της Γαλλίας.

2. Ο Πατήρ Michel Riquet, πάστορας στην Παναγία των Παρισίων ως το 1955, είχε εκτοπιστεί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Mauthausen και στο Dahau. Στις 21/3/1947 διαμαρτυρήθηκε στην εφημερίδα COMBAT προς τον πρωθυπουργό της Γαλλίας Paul Ramadier για τις έρευνες της αστυνομίας σε μονές και μοναστήρια επειδή αυτός είχε αρνηθεί να παρέμβει επειδή «η υπόθεση δεν είχε πολιτικό χαρακτήρα». Οι θρησκευόμενοι κατηγορούνταν για συνωμοσία κατά του Κράτους μέσω της COMBAT.

Η χθεσινή έκδοση αυτής της εφημερίδας περίκλειε ένα εμψυχωτικό γράμμα από τον Πατέρα Riquet, αντιστασιακό εξόριστο, προς τον κ. Ramadier.

Δεν έχω ιδέα τι θα σκεφθούν, ενδεχομένως, οι Χριστιανοί για το γράμμα αυτό αλλά η συνείδησή μου δεν θα μου επιτρέψει να το αφήσω να περάσει άνευ σχολιασμού.

Η αλήθεια είναι πως μου φαίνεται ότι όσοι δεν πιστεύουν θα έπρεπε να αισθάνονται ακόμα περισσότερο υπόχρεοι σε σχέση με άλλους ώστε να εκφράσουν αγανάκτηση για την ανεκδιήγητη στάση που έχει υϊοθετήσει στην υπόθεση αυτή ένα τμήμα του Τύπου.

Δεν έχω καμίαν επιθυμία να δικαιολογήσω τίποτε απολύτως.

Εάν είναι αληθές ότι ορισμένοι πιστοί συνωμότησαν κατά του κράτους, θα έπρεπε πράγματι να υπόκεινται στους νόμους που έχει υϊοθετήσει η χώρα αυτή.

Ως τώρα, πάντως, η Γαλλία δεν έχει ενστερνιστεί –εξ όσων εγώ γνωρίζω– την ιδέα ότι η ευθύνη θα πρέπει να είναι συλλογική.

Πριν προλάβουν τόσο πολλοί δημοσιογράφοι και πάρτυ άνιμωλς να καταγγείλουν τα μοναστήρια ως καταφύγια εγκληματιών ή προδοτών και την Εκκλησία ολόκληρη ως το κέντρο μιας πελώριας και σκοτεινής συνωμοσίας, θα ευχόμουν να είχαν πρώτα μπει στον κόπο να καταφύγουν αυτοί στην μνήμη. Εάν το είχαν κάνει αυτό, θα είχαν πιθανόν ανακαλέσει την εποχή που ορισμένα μοναστήρια κάλυπταν με την σιωπή τους –εν είδει καμουφλάζ– ένα πολύ διαφορετικό είδος συνωμοσίας.

Θα μπορούσαν να είχαν προβάλει ως παράδειγμα προς τους χλιαρούς και αμφιταλαντευόμενους τις πράξεις λίγων ηρωϊκών ψυχών οι οποίες, δίχως μακροσκελείς συζητήσεις, άφησαν πίσω τις ειρηνικές τους κοινότητες για να επισκεφθούν τους μάρτυρες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Επειδή ήμασταν από τους πρώτους που αποκηρύξαμε τα λάθη ορισμένων θρησκευτικών ιεραρχών, έχουμε το δικαίωμα να το τονίσουμε αυτό την ίδια ώρα που άλλοι δημοσιογράφοι αμελούν τα καθήκοντα και την αξιοπρέπεια του λειτουργήματός τους και μεταμορφώνονται σε συκοφάντες ή πολεμοκάπηλους.

Οποιαδήποτε ευθύνη κι αν φέρει μια κυβέρνηση που έχει αποκαλύψει στο φως μόνον ό,τι αυτή επέλεξε (και επέλεξε, μάλιστα, την πιο ευνοϊκή στιγμή για να το κάνει) η ευθύνη των δημοσιογράφων είναι ακόμα μεγαλύτερη διότι απαρνήθηκαν ό,τι γνώριζαν και απέστρεψαν τα μάτια τους από ό,τι αποτελεί την μοναδική μας δικαιολογία: η ωδίνη που υποφέραμε από κοινού επί μία 4ετία. Για εφημερίδες που απήλαυσαν την τιμή να δημοσιεύουν τα άρθρα τους με συνθήκες μυστικότητας και υπογείως, αυτό αποτελεί μιαν ασυγχώρητη αποτυχία, μιαν ύβριν προς τις πιο ευγενείς μνήμες και μια πρόκληση που ρίχνεται ευθέως κατά πρόσωπον της δικαιοσύνης.

Όταν η Franc-Tireur (για να απαντήσει στον Πατέρα Riquet δίχως, όμως, να τυπώσει την επιστολή του) κραυγάζει: «Ποιός είναι ακόμα πιστός στο πνεύμα της Αντίστασης; Αυτοί που προσπαθούν να σώσουν τους δήμιους των εκτοπισμένων ιερέων από την δικαιοσύνη ή αυτοί που θέλουν να τους τιμωρήσουν;» λησμονεί ότι, εάν υπάρχει μια μορφή δικαιοσύνης που πρέπει να εφαρμοστεί στον εχθρό, υπάρχει και μια άλλη μορφή –του πνεύματος άνωθεν– που πρέπει να εφαρμόζεται προς τους σταυραδελφούς.

Για ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια, η δικαιοσύνη θα έπρεπε να είχε κάνει μια προσπάθεια να μην συγκεντρώσει έναν τεράστιο αριθμό αθώων μαζί με μια χούφτα κατηγορουμένων για εγκλήματα ενώ σφύριζε αδιάφορα και αγνοούσε όλα τα θύματα με τον κομμένο λαιμό. Για αυτό δεν υπάρχει, ανυπερθέτως, καμία δικαιολογία.

Αλήθεια, όμως, ποιό είναι το αγαθό που προκύπτει από μια τέτοιαν διαμαρτυρία;

Το πνεύμα του υπολογισμού έχει κλειστά τα αυτιά του∙ κηρύττουμε «ως φωνή βοώντος εν τη ερήμω».

Ποιος νοιάζεται πια για την Αντίσταση και την τιμή;

Ύστερα από 2 χρόνια εξαθλιωμένων και ναυαγισμένων ελπίδων, με βαρειά καρδιά επαναλαμβάνουμε ό,τι έχουμε πει στο παρελθόν.

Επιβάλλεται να το επαναλάβουμε.

Μιλούμε μόνο για ό,τι ξέρουμε∙ και νοιώθουμε ντροπιασμένοι για αυτούς που αγαπάμε –και μόνο για αυτούς.

Μπορώ ήδη να ακούσω τον εμπαιγμό: «Ε, μαντέψτε! Η Combat βρίσκεται τώρα εντός της Εκκλησίας».

Αυτό, φυσικά, είναι άνευ σημασίας. Αφού δεν πιστεύουμε, το μόνο μίσος που έχουμε είναι το μίσος κατά του μίσους και, όσο υπάρχει ακόμα μια πνοή ελευθερίας στην χώρα αυτή, θα συνεχίσουμε να αρνούμαστε να βρεθούμε μαζί με αυτούς που κραυγάζουν προσβλητικά λόγια και θα βρισκόμαστε στο πλάϊ μόνoν όσων φέρουν την μαρτυρία, όποιοι κι αν είναι.

ALBERT CAMUS