«ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ» - Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

«ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ»

Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ “COMBAT”, 16 ΜΑΡΤΙΟΥ 1945

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή

1. Το κείμενο αυτό πρέπει να συνδυαστεί με τις αναφορές σε κατάθεση του συγγραφέα σε μιαν σειρά άρθρων και, κυρίως, στην «ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ», στον επίλογο της «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΥ», στο «ΠΛΑΝΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΟΥ» και , ειδικά, στην εισαγωγή στον «ΚΑΛΙΓΟΥΛΑ». Ως προς την δημοσιογραφία και τον Χριστιανισμό, πρέπει να ενωθεί με τα άρθρα «ΠΕΣΣΙΜΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΑΡΡΟΣ», «Αντίσταση, Εξέγερση και Δημοσιογραφία», «COMBAT, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ», «Το επάγγελμα του Δημοσιογράφου» , «Χάρτης για την κυβέρνηση του Τύπου», «Η Συνταγματικότητα των κειμένων περί Τύπου διατάξεων», «Η πηγή της συνταγματικής νομιμοποίησης», «ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΧΑΡΙΣ», «ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «Η Δευτέρα Παρουσία και η αντίσταση των εφημερίδων», «Συνθήκες και Διπλωματία του Τύπου», «Ιδιοκτησία του Τύπου και Χριστιανισμός», «Χριστιανικός διάλογος και Δημοσιογραφία», «Κριτική Δημοσιογραφία», «Η μεταρρύθμιση του Τύπου», «Κριτική του Νέου Τύπου», «Τριγωνική συνεργασία δημοσιογράφων», «Αυτοκριτική», «Λογοκρισία, προπαγάνδα και Αποκάλυψη», «Το πείραμα Χίτλερ: Ξίφος, Ζυγός και Γόρδιος δεσμός», «Το ξίφος ως σύμβολο του κυβερνήτου», «Το ξίφος της Αποκάλυψης και η Ιστορία», «Ο Σταυρός του Μαρτυρίου», «Η φόρμουλα πανάκειας των Θεών της Γερμανίας», «Ο χειρισμός της φόρμουλας της ελευθερίας» και –σε σύνδεση με το έργο Καίσλερ «Η ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ»– με το έργο Όργουελ περί λειτουργίας ως κυβερνητικού και εκκλησιαστικού οργάνου του Υπουργείου Πληροφοριών Μ.Ο.Ι. («1984), της COMBAT, του Μανιφέστο του Vendotene (1941) των Spinelli-Camus και του Σχεδίου Συνθήκης Spinelli για το Σύνταγμα της Ε.Ε. που έχει ψηφιστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1984.

2. Τα Σημειωματάρια της Χριστιανικής Μαρτυρίας-Cahiers du témoignage chrétien (που εξελίχθηκαν σε Témoignage chrétien μετά την Απελευθέρωση) ιδρύθηκαν τον Νοέμβριο του 1941 από τον Πατέρα Pierre Chaille, Ιησουΐτη θεολόγο, με σκοπό να δώσουν πνοή στην «πνευματική αντίσταση» προς τον Ναζισμό. Με άρθρο του στις 16/3/1945 στην Témoignage chrétien με τίτλο «ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ DEBATE», ο Πατήρ Chaillet υπερασπίζεται τον P.H. Teitgen έναντι της κριτικής του συγγραφέα των κυρίων άρθρων της Combat. Ο Paul ή Pierre-Henri Teitgen ήταν Καθολικός, από τους ιδρυτικούς ηγέτες του Χριστιανικού Δημοκρατικού Κόμματος (Mouvement Républicain Populaire) τον Νοέμβριο 1944 και είχε απαγορεύσει την έκδοση εφημερίδων που κυκλοφορούσαν σε συνεργασία με Γερμανούς. Μπορούν αυτά όλα να συγκριθούν με τις αναφορές σε Διδασκαλία των 12 Αποστόλων ή Διδαχή στο έργο «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ» και με τα ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΑ 3: “Carnets III, mars 1951-décembre 1959”, ed. Gallimard, 1989

3. Το θέμα της επιστημονικής έρευνας των κοινωνιών πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν σε σχέση με το αρμόδιο κυβερνητικό όργανο, το ενημερωτικό δελτίο του Υπουργείου Πληροφόρησης (Ministry of Information-M.O.I.) που είναι κοινό σε Όργουελ («1984) και Καμύ (“COMBAT”), την όλη φιλοσοφία του οργανισμού με τον τίτλο «ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ Ο.Η.Ε.» και την θέση σε ισχύ του όλου Λειτουργικού Συστήματος με βάση το Κ.Π.Σ. της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το κλειδί που ρίχνει φως βρίσκεται στο αδημοσίευτο άρθρο του δημοσιογράφου-συγγραφέα από την ενότητα με τίτλο «ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ» που δημοσιεύθηκε με ημερομηνία 19/11/1946 στην εφημερίδα COMBAΤ και είναι το μοναδικό κείμενο από τα δημοσιογραφικά γραπτά με δικαιώματα –Copyright by Albert Camus and Combat. Rights of reproduction reserved for all countries.

Στην Témoignage chrétien, o Πατήρ Chaillet είχε την ευγενή καλοσύνη να σχολιάσει την θέση μας από την οπτική του τωρινού υπουργού που ασκεί το λειτούργημα της πληροφόρησης.

Έχει τρόπους αριστοκράτη τζέντλμαν αλλά έχει καταφέρει να μπερδέψει έναν αριθμό διαφορετικών πραγμάτων.

Ιδιαιτέρως θα θέλαμε να τον διαβεβαιώσουμε ότι είναι απολύτως δυνατό να έχουμε γνώμη για τους γραπτούς νόμους και κώδικες του Τύπου καθώς και για την χρηστικότητα ενός λειτουργού του Τύπου δίχως κατ’ ανάγκην να γίνεται επίκληση προς μιαν φιλοσοφία της μοναξιάς και της ειρωνείας.

Θα μαρτυρούσε αφέλεια μάλλον εάν υποστηρίζαμε το αντίθετο. Ό,τι κι αν αξίζει ή είναι η φιλοσοφία μας, υποθέτοντας ότι όλοι έχουμε εξίσου μια κοινή, μπορούμε να βεβαιώσουμε την Témoignage chrétien ότι δεν βασιζόμαστε σ’ αυτήν την φιλοσοφία για να συναλλαγούμε σε όλες τις περιπέτειες της ζωής.

Δεν είμαστε δα και τόσον εμπνευσμένοι.

Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε κατά πρόσωπο είναι πρωταρχικά πρόβλημα πρακτικών.

Το ζητούμενο είναι ένας κώδικας νόμων που ο υπουργός πληροφόρησης είχε 6 μήνες στην διάθεσή του για να προετοιμάσει και τώρα μας λέει ότι βρίσκεται μόνο στο στάδιο των προκαταρκτικών.

Φοβούμαστε ότι αυτό σημαίνει μεγάλη καθυστέρηση.

Ο Πατήρ Chaillet αναρωτιέται, απορεί και θαυμάζει εάν αυτό το καταστατικό θα είναι αρκετό για να εμποδίσει τα επενδεδυμένα σε χρήμα συμφέροντα να βάλουν χέρι στις υποθέσεις του Τύπου.

Κατά την άποψή μας, αυτά τα ερωτήματα δεν είναι σωστά.

Αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει καμιά σιγουριά ότι η διευθέτηση αυτών των ατομικών διαφορών και χρεών θα έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα ενώ, άλλωστε, δεν έχουμε τόσο μεγάλην αφέλεια ώστε να πιστεύουμε ότι οι οργανωμένοι θεσμοί –ακόμα και οι καλοδουλεμένοι θεσμοί– μπορούν αφ’ εαυτών να υποτάξουν τα συμφέροντα.

Αυτό που είναι σίγουρο, ωστόσο, είναι ότι τα χρήματα έχουν τον τρόπο τους –εκτός κι αν υϊοθετηθεί ένα αριστοτεχνικά σχεδιασμένο αμάλγαμα συντακτικό για την φιλοσοφία της επιχείρησής μας. Ο Πατήρ Chaillet μπορεί να μας πιστέψει όταν λέμε ότι είμαστε σίγουροι για 2-3 πράγματα που τίποτε δεν έχουν να κάνουν με την φιλοσοφία.

Εάν οι κανονισμοί περί της πώλησης του χάρτου επρόκειτο να καταργηθούν αύριο, θα επιστρέφαμε στο προπολεμικό καθεστώς Τύπου και ο ανεξάρτητος Τύπος θα έπαυε να υπάρχει σ’ αυτήν την χώρα.

Για να παραθέσουμε 1 μόνο παράδειγμα, κάθε βαρώνος του Τύπου προετοιμασμένος να κάνει τις απαραίτητες οικονομικές θυσίες για την απαιτούμενη περίοδο του χρόνου, θα μπορούσε να τυπώνει εφημερίδες 12 σελίδων και να τις πουλά στην ίδιαν τιμή με τις εκδόσεις των 4-6 σελίδων οπότε η κυκλοφορία του χάρτου για τις δημοσιεύσεις των φίλων μας και των φίλων του Πατρός Chaillet θα κατέρρεε εντός λίγων μηνών.

Εάν η λειτουργία ενός νέου θεσμού δεν προχωρήσει στην απαγόρευση αυτών των πρακτικών ή δεν αναγκάσει τους προμηθευτές χάρτου να χρεώσουν τους εκδότες των εφημερίδων 12 σελίδων 3 φορές περισσότερο σε σύγκριση με την χρέωση των εκδοτών εφημερίδων 4 σελίδων, τότε οι νεκροί σύντροφοί μας θα έχουν θυσιαστεί εις μάτην.

Η Γαλλία θα επιστρέψει στα ίδια παλαιά ψέματα όπως και πριν.

Αυτό το απλό παράδειγμα θα έπρεπε να αρκεί για να δικαιολογήσει την δριμεία κριτική μας προς τον κ. Teitgen. Οπωσδήποτε, θα αποδείκνυε ότι εμπνεόμαστε κατ’ αποκλειστικότητα από το γενικότερο συμφέρον για το κοινό, το δημόσιο καλό. Η προσωπικότητα του συγκεκριμένου λειτουργού του δημοσίου μικρό ενδιαφέρον έχει για εμάς αλλά αποκτά μεγάλη αξία το τι έχει κάνει και, πάνω απ’ όλα, το τι δεν έχει κάνει.

Αντίθετα με τις απόψεις του αξιέραστου αντιδίκου μας, δεν αποτελεί συμβολικό νόμισμα, δείγμα και τεκμήριο απόγνωσης το να κρίνουμε τον λειτουργόν αυτόν του Τύπου κατ’ αποκλειστικότητα από το τι έχει κάνει.

Με βάση την ορολογία που ταιριάζει στην ανθρωπιά, είμαστε έτοιμοι να αναγνωρίσουμε ότι πάντοτε πρέπει να καταγράφονται οι πράξεις και οι λογαριασμοί που είχε στο παρελθόν ένας άνθρωπος ενώ οι πράξεις ενός δημόσιου λειτουργού δεν είναι δυνατόν να κρίνονται με βάση τους συναισθηματισμούς.

Εν τέλει, όταν λέμε ότι ορισμένοι δημοσιογράφοι της Αντίστασης έπραξαν ό,τι έπρεπε ώστε να προκαλέσουν μιαν Επανάσταση στον Τύπο, δεν αναφερόμαστε σε ό,τι έκαναν μετά την Απελευθέρωση (είμαστε σε κατάλληλη θέση να ξέρουμε ότι, από την άποψην αυτή, δεν αποτελούσαν σε όλες τις περιπτώσεις το φωτεινό παράδειγμα) αλλά αναφερόμαστε μόνο σε ό,τι έκανε ο Αντιστασιακός Τύπος κατά την διάρκεια της εξέγερσης, τότε που πέτυχε σε κάθε αντικειμενικό σκοπό που του ανατέθηκε.

Έκτοτε, ανέμενε τον συγκεκριμένον λειτουργό του Τύπου για να εγκαινιάσει –με τον καθαγιασμό της δικής του λειτουργίας– εκείνην του την νίκη.

Το μυαλό του λειτουργού ήταν αλλού, όμως, στραμμένο και είναι λόγω αυτού του αντιπερισπασμού που αποσύρουμε την ψήφο εμπιστοσύνης μας.

Ώστε οι φίλοι μας από την Témoignage chrétien θα πρέπει να μπορούν να δουν τέλεια και ξεκάθαρα ότι η φιλοσοφία δεν έχει τίποτε να κάνει με την δική μας θέση.

Ωστόσο, μια πολιτική τόσο γριφώδης και φανερά μπερδεμένη λόγω έλλειψης συνοχής θα μπορούσε να μας οδηγήσει κάλλιστα να υϊοθετήσουμε μιαν φιλοσοφία όπου θα διαδραμάτιζε υπερβολικό ρόλο η πικρία –εάν δεν υπήρχε η λελογισμένη πίστη μας στον άνθρωπο η οποία θέλει ως πρωταρχικήν αρετή τ’ ανθρώπου το πείσμα και την επιμονή.