«DE FACTO ΚΑΙ DE JURE ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ» - Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

«DE FACTO ΚΑΙ DE JURE ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ»

Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

“COMBAT”, 15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή

Το κείμενο αυτό έχει κοινή γραμμή και αποτελεί νοηματική ενότητα με τα άρθρα α) «ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ», «ΔΙΕΘΝΗΣ ΛΕΝΙΝ: ΤΑ ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ», «ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΑΡΞΙΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ», «ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΤΥΡΑΝΝΙΑ», «Η ΕΠΙΛΟΓΗ», «Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ», «Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ», «ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ», «ΤΟ ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ», «Η ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ», «ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΜΑΣ», «ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ», «ΧΑΡΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ», «ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ», «ΕΘΝΟΣ, ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ», «ΚΡΑΤΟΣ, ΕΘΝΟΣ, ΛΑΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ» και τα οποία συνενώνονται με τα άρθρα β) «Η ΣΑΡΚΑ», «ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ», «ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» και γ) «Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΝΟΥΚΛΑ», «Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ», «Η ΓΑΛΛΙΑ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ», «ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ». Πρέπει να ειδωθούν υπό την οπτική της αρχής που έχει τεθεί στο περιεχόμενο των άρθρων «Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ», «Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙ ΤΥΠΟΥ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ» και «Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» σε συνδυασμό με όλα τα άρθρα περί Συνταγματικότητας, Νομιμοποίησης, Δημοκρατίας και Δικαιοσύνης τόσο για την Ευρώπη και για την Ελλάδα (από πλευράς Αντίστασης, Εξέγερσης και Επανάστασης) όσο και για τις υπόλοιπες χώρες που αναλύονται στις μεταφράσεις, συμπεριλαμβανομένων και αυτών με τίτλο περί Δικαιοσύνης που μπορούν να συνενωθούν συνταγματικά με το περιεχόμενο των άρθρων «Ο ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΦΟΡΜΟΥΛΑΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ», «ΤΟ ΞΙΦΟΣ ΩΣ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΟΥ», «Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΩΣ ΑΣΚΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ», «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΙΟΠΑΘΕΙΑ», «Η ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ», «ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ». Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 18/6/1940 ο Στρατηγός Ντε Γκωλ έστειλε από το B.BC. το μήνυμα αντίστασης των Ελευθέρων Γάλλων, γεγονός που οδήγησε στην εφαρμογή για πρώτη φορά των νόμων του πολέμου που είχαν κωδικοποιηθεί σε συνδυασμό με την ίδρυση του Ερυθρού Σταυρού και την ανακήρυξη της Ελβετίας σε ουδέτερη ζώνη. Πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν και οι διάσπαρτες αναλύσεις στις μεταφράσεις Καμύ του θέματος του «ρεαλισμού» στην πολιτική και στην Τέχνη, ως προς την οργάνωση με βάση το μοντέλο της Ισπανίας.

Ζητούμε την επιείκεια των αναγνωστών μας που επιστρέφουμε στο ζήτημα της αναγνώρισης προς την κυβέρνηση της Γαλλίας.

Είμαστε όντως υποχρεωμένοι να εξετάσουμε εμείς οι ίδιοι την θέση μας στον κόσμο, εφόσον οι άλλοι παραμένουν για το θέμα αυτό σιωπηλοί. Οπωσδήποτε, προκάλεσε αίσθηση η ανακοίνωση του Προέδρου Ρούζβελτ την Παρασκευή αλλά ο ίδιος απέτυχε να διαλύσει τις ασάφειες.

Έλαβε υπ’ όψιν του, πράγματι, ότι η προσωρινή κυβέρνηση της Γαλλίας ήταν μια «de facto» κυβέρνηση. Με ακριβήν ορολογία, αυτό σημαίνει ότι δεν είναι αναγνωρισμένη η «de jure» κυβέρνηση της Γαλλίας.

Ο κ. Ρούζβελτ απλώς ομολόγησε ότι η κυβέρνηση του Ντε Γκωλ υπάρχει «στην πραγματικότητα», ότι είναι εκεί, με μιαν λέξη ότι έχει μιαν ιστορική πραγματικότητα αλλά όχι νομική ύπαρξη και ότι –σε έσχατην ανάλυσην– δεν είναι νομιμοποιημένη.

Η κατάσταση, επομένως, είναι αμετάβλητη –και, άρα, πρέπει να επιστρέψουμε στην ψυχρή λογική και στα επιχειρήματα του χθες: εάν πρέπει αποκλειστικώς να στηριχθούμε στον εαυτό μας και όχι στην καλή βούληση των άλλων, θα έπρεπε τουλάχιστον να αποδείξουμε ότι δεν κάναμε τίποτα ώστε να αξίζουμε την απομόνωσή μας– πριν αυτοπαραιτηθούμε σε αυτήν.

Θα ήταν παράνομη η κυβέρνηση του Ντε Γκωλ μόνο εάν υπήρχαν οι συνθήκες της νομιμοποίησης και τις είχε αγνοήσει.

Ασφαλώς, εναπομένει να εγκριθεί από τον λαό. Η ψήφος, ωστόσο, είναι αδύνατη για εκατομμύρια φίλους μας Γάλλους που ακόμα βρίσκονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή φυλακές ονειρευόμενοι την μακρινή πατρίδα τους.

Δεν χρειάζεται να τους περιμένουμε: το δικαίωμά τους να μιλήσουν το παίρνουμε χάρη στον σεβασμό μας προς την καρδιά, κάτι που είναι πιο νόμιμο και από τον ίδιον τον νόμο.

Δεν μπορεί να υπάρξει στους Γαλλικούς θεσμούς καμία απολύτως νομιμοποίηση υπό την έννοια ή σημασία που καταλαβαίνουν την λέξη «νομιμοποίηση» οι καθηγητές.

Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό.

Υπάρχει, όμως, μια νομιμοποίηση ψηλότερη από κάθεν άλλη, νομιμοποίηση τιμής και εξέγερσης που επί μία 4ετία σχημάτισε την βάση της νομοθεσίας μας και που πρώτη όρισε η κυβέρνηση Ντε Γκωλ.

Αυτή παραμένει η νομοθεσία μας κι έτσι θα μείνει –ώσπου να επανεγκαθιδρυθεί η κυριαρχία του λαού ως η απόλυτη, η ύστατη πηγή νομιμοποίησης σε αυτήν την χώρα σε συμφωνία με όσα διεκήρυττε διαρκώς η Γαλλική κυβέρνηση.

Αν πει κάποιος ότι δεν έχουμε νομική ύπαρξη, αυτό ισοδυναμεί με το ότι κάνουμε λάθος που είμαστε σε αυτήν την θέση και αυτό ισοδυναμεί με τιμωρία μας με αδιαφορία και απαξία επιπρόσθετες στην δυστυχία μας.

Εάν έτσι είχαν τα πράγματα, όμως, τότε γιατί (έναντι του φαινομενικά νόμιμου επιχειρήματος που εγείρεται τώρα εναντίον μας) να μην προτιμήσουμε την διεξαγωγή ενός καθαρού διαλόγου ανάμεσά μας;

Μας λένε ότι έχουν σημειωθεί συγκρούσεις ανάμεσα στην Γαλλική κυβέρνηση και διάφορες οργανώσεις της Αντίστασης. Μερικοί λένε ότι αυτό δημιουργεί το ρίσκο μιας διπλής πολιτικής εξουσίας και καθεστώς ασάφειας ως προς τον έλεγχο των στρατευμάτων.

Είναι αλήθεια ότι οι συγκρούσεις έχουν σημειωθεί.

Πράγματι, αποτελούν μιαν απόδειξη χειρόγραφο ότι αυτή η χώρα είναι τώρα ελεύθερη και ότι έχει την κυβέρνηση που χρειάζεται.

Αυτές οι συγκρούσεις έχουν αναφερθεί ανοιχτά με ρεπορτάζ στον Τύπο –και έχουν επιλυθεί με ταχύτητα.

Το τεράστιο καθήκον που έχουμε αναλάβει δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σε μια μέρα.

Καλεί ευθέως προς την δύναμη που πηγάζει από την ενότητα και προς την δύναμη που πηγάζει από την άσκηση ελεύθερης κριτικής, δύο χαρακτηριστικά των ισχυρών δημοκρατιών.

Δεν έχουμε ποτέ πιστέψει ότι ο πόλεμος των λέξεων μεταξύ των κ.κ. Ρούζβελτ- Ντιούϊ ήταν σήμα αναρχίας για την Αμερική. Ωστόσο, οι υποψήφιοι εκφράζονται με ορολογία που ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε στον Γαλλικό Τύπο. Αυτοί οι διαξιφισμοί είναι καλοί και υγιείς εφόσον δεν γίνονται ένα αυτόματο αντανακλαστικό. Αυτές οι διενέξεις σε επίπεδο γνώμης είναι ταυτογχρόνως ο σπόρος και ο καρπός της ελευθερίας. Όσοι βεβαιώνουν το αντίθετο, ζητούν από εμάς να καταδικαστούμε από μόνοι μας σε μιαν περίοδο δουλικής, τρεμοσβήζουσας σιωπής ενώ θα είμαστε υποταγμένοι σε έναν ηγέτη ο οποίος –άπαξ εκλεχθείς–

θα λάμβανε την εξουσιοδότηση να θέτει κανόνες ως δικτάτωρ. Σε αυτήν την περίπτωση, υποτίθεται ότι η κυβέρνησή μας δεν θα αναγνωριζόταν εκτός κι αν αποκηρύσσαμε όλες τις ελευθερίες έκφρασης.

Μα τότε, μέσω αυτής της εκπληκτικής λογικής, οι δημοκρατίες των Συμμάχων θα αναγνώριζαν μόνο δικτατορικές κυβερνήσεις!

Τα επεισόδια Φράνκο-Πεταίν μάλλον υποδεικνύουν ότι αυτό ακριβώς θέλουν.

Αρνούμαστε, όμως, να το πιστέψουμε αυτό και προτιμάμε να ρωτήσουμε τους Συμμάχους μας να εξετάσουν την επιχειρηματολογία τους. Στην περίπτωση που δεν θα έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό κανένα από τα επιχειρήματά μας, θα μιλήσουμε όπως μίλησε προς το έθνος ο Στρατηγός Ντε Γκωλ χθες.

Η γλώσσα του ήταν υπέροχη.

Δεν μπορεί κανείς να μας υποψιαστεί ως υπερβολικά επιεικείς εναντίον του και, άλλωστε, έχουμε ήδη δώσει γραπτώς αποδείξεις για την ανεξαρτησία μας.

Πρέπει, όμως, να πούμε με τιμιότητα ότι έχουν παρέλθει χρόνια ολόκληρα από τότε που άκουσε η Γαλλία μιαν γλώσσα τόσο υψηλή και ασυμβίβαστη. Αναγνωρίζουμε σ’ αυτήν μιαν πεισματική λαχτάρα υπέρ της αλήθειας και της τιμής, μιαν περιφρόνηση για κάθε τι τεχνητό και ένα κουράγιο διαυγές. Ας μην αμφιβάλουν οι φίλοι μας: αυτή η φωνή είναι η φωνή της Γαλλίας.

Μόνον αν τους το πούμε αυτό –και συμμετέχουμε ενεργά για να τους το πούμε– θα αποδεχθούμε κατ’ ανάγκην, εάν πρέπει, να απομονωθούμε. Δεν μπορούμε, όμως, από ηθικής όψεως να δεχθούμε διφορούμενα και ασάφειες.

Ας πουν οι άλλοι στην Γαλλία ότι δεν θέλουν να συμμετάσχει στις Διασκέψεις Ειρήνης –κι ας την πουν αυτοί γιατί.

Ό,τι κι αν σκεφτούν τότε οι λαοί άλλων χωρών, εμείς θα αποδείξουμε ότι η Γαλλία είναι τώρα αρκετά ισχυρή να ζήσει –αν μη τι άλλο– χωρίς ψευδαισθήσεις.