«ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΟ – ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ»
Αλμπέρ Καμύ
19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1946
Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου
Copyright: Christos P. Papachristopoulos
Σημείωμα του μεταφραστή
To κείμενο αυτό περιέχει τα αποσπάσματα από το αδημοσίευτο άρθρο του συγγραφέα από την ενότητα με τίτλο «ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ» που δημοσιεύθηκε με ημερομηνία 19/11/1946 στην εφημερίδα COMBAT. Είναι το μοναδικό κείμενο του συγγραφέα από τα δημοσιογραφικά γραπτά με δικαιώματα. Copyright by Albert Camus and Combat. Rights of reproduction reserved for all countries. Πρέπει να αναγνωστεί ως κεντρικό για το σύνολο των κειμένων Καμύ-Όργουελ-Καίσλερ για το Σύνταγμα της Ισπανικής Ρεπούμπλικας με βάση το μοντέλο των πόλεων Βαλένθια, Βαρκελώνη, Μαδρίτη, Κάδιξ. Βλ. ειδικά την μετάφραση «Η ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΦΥΛΑΚΗ» αλλά τα κείμενα που περιστρέφονται γύρω από την 19η Νοέμβρη.
1. Εκ νέου, αυτή η σχετική ουτοπία είναι (η) μοναδική ευκαιρία. Ευκαιρίας δοθείσης, αυτό χαρακτηρίζεται τόσο ανουτοπικό που στοιχεία αυτών των ομάδων μπορούμε να τα δούμε στον πραγματικό κόσμο σήμερα. Το παράδειγμα που δίδεται εδώ είναι ένα παράδειγμα απλώς και μόνο κατ’ αποκλειστικότητα, σχεδιασμένο να εξυπηρετεί ως μια γενική ιδέα για το τι έχω κατά νου. Ένα όμορφο μοντέλο για αυτό το είδος συμφωνίας οργάνωσης ή οργανισμού που επανεξετάζει τον τρόπο παραγωγής της κοινωνίας μας είναι η εργατική ομάδα που έχει ιδρύσει ο Marcel Barbu στην Βαλένθια. Στην Γαλλία έχουμε πολλά υψηλά, διακεκριμένα και ευφυή μυαλά αλλά λίγοι –όσον αφορά την προσωπική μου εμπειρία– έχουν σημειώσει την σημασία του πειράματος Barbu και την αληθινή του αξία προς την παρούσα εποχή. Έχει δημιουργήσει μια κοινότητα 150 ανθρώπων με διάφορη πίστη (συμπεριλαμβανομένων μαρξιστών, Χριστιανών και αδέσμευτων μελών) που λένε ότι είναι ευτυχισμένοι που βρίσκονται εκεί. Βρίσκεται σε ύπαρξη επί 8 έτη. Άλλες, παρόμοιες κοινότητες έχουν ιδρυθεί. Ο κόσμος λέει ότι θα αποτύχουν αλλά –προς το παρόν– επιβιώνουν και, οπωσδήποτε, θα έχουν διασώσει λίγους ανθρώπους ομήρους της δυστυχίας για 8 έτη τουλάχιστον. Αυτή η κοινότητα δεν έχει υποσχεθεί μόνο σε όλους αυτούς τους εργαζόμενους αξιοπρέπεια και εσωτερική ειρήνη μέσα σε μια περίοδο 4 γενεών∙ τους έχει δώσει τα πράγματα αυτά σε ένα διάστημα λίγων ετών. Και πάλι, η απόλυτη απελευθέρωση εξαρτάται από την διεθνή αλλαγή και μεταρρύθμιση των θεσμών. Όμως, πειράματα σαν του Barbu που δημιουργεί έναν νέο τύπο ανθρώπινης σχέσεως βασισμένον στις ελεύθερες επιλογές των ανθρωπίνων πλασμάτων με σεβασμό των διαφορών και της ελευθερίας όλων δείχνει ότι, στο ενδιάμεσο, είναι δυνατόν να γίνει κάποια πρόοδος προς την υπέρβαση της διεθνούς αταξίας και έχθρας. Η πρόοδος μπορεί να γίνει μόνιμη μόνον όταν θα έχει επιτευχθεί μια παγκόσμια οργάνωση ή οργανισμός. Έως τότε, θα βρίσκεται υπό το κράτος της απειλής –καθιστά, όμως, εφικτή την ελπίδα. Αυτές οι σχέσεις είναι που πρέπει να αναπτυχθούν και να επεκταθούν όπου είναι εφικτό διότι αυτό που διακυβεύεται είναι το κτίσιμο μιας κοινωνίας ζωντανής εντός των πλαισίων της καταδικασμένης κοινωνίας στην οποία ζούμε τώρα. Άνθρωποι που θα διαβεβαίωναν καθημερινά σε κάθε πολιτική συζήτηση και διαπραγμάτευση ότι το μοναδικό αληθινά σημαντικό ζήτημα είναι το κτίσιμο μιας διεθνούς κοινωνίας∙ άνθρωποι που θα αποδείκνυαν ότι όλες οι υπόλοιπες συγκρούσεις –συνταγματικές και εκλογικές– είναι άνευ αξίας∙ άνθρωποι που θα αφιερώνονταν στην διεθνή αλληλεγγύη και οργάνωση∙ άνθρωποι που απλώς θα όριζαν τις κοινές και προσωρινές αξίες που τις βρίσκουν απαραίτητες για την απόρριψη της δολοφονίας και για την επιδίωξη των σκοπών τους∙ άνθρωποι που θα αξίωναν την γενική κατάργηση της ποινής του θανάτου στην Δύση∙ που θα απέρριπταν όλα τα πλεονεκτήματα της κοινωνίας όπως την βρίσκουν σήμερα και δέχονται μόνο τα καθήκοντα και τις ευθύνες που τους συνδέουν με άλλους∙ άνθρωποι που –υπό τις οποιεσδήποτε συνθήκες– θα προτιμούσαν το κήρυγμα έναντι της ισχύος ή εξουσίας και τον διάλογο έναντι της προσβολής∙ άνθρωποι που θα έφερναν στον Τύπο και, υπεράνω όλων, στα σχολεία τις αρχές και τους κώδικες επικοινωνίας που αναπτύσσονται εδώ∙ αυτοί οι άνθρωποι…
2. Για τους ανθρώπους που ζυγίζουν αυτά τα ερωτήματα, επομένως, δεν βλέπω να υπάρχει πιο επείγουσα ανάγκη από το να δεσμευθούν με όλην τους την ενέργεια, αντίσταση και χρόνο, με τα ψηφοδέλτια (όση μικρή αξία κι αν έχουν), το ταλέντο τους και τα οικονομικά μέσα και πόρους που διαθέτουν για να απαιτήσουν μια παγκόσμια λύση ώστε να ελαφρυνθεί το βάρος της δυστυχίας και του τρόμου. Το κίνημα αυτό πρέπει να αναπτυχθεί όχι μόνον εντός κάθε χώρας αλλά, υπεράνω όλων, στην διεθνή αρένα, αρχικά δια μέσου του κηρύγματος. Αυτό είναι το κύριο καθήκον, η πιο επείγουσα ανάγκη που βρίσκεται ενώπιόν μας κατά πρόσωπο και είναι η μόνη που μπορεί να είναι αποτελεσματική ή αληθινά ρεαλιστική. Ειδάλλως, λίγα μπορούμε να περιμένουμε από κυβερνήσεις που θα βρίσκονται βυθισμένες από τα βάρη του φορτίου τους ώσπου να επιλυθεί αυτό το ζήτημα –και οι ίδιες οι κυβερνήσεις το ξέρουν καλά αυτό. Το πρωταρχικό τους μέλημα είναι πώς να επιβιώνουν και, κατόπιν (ανάλογα με το ποια κόμματα συμμετέχουν από κοινού σε συνασπισμούς) να δίνουν διαβεβαιώσεις προς την ξένη δύναμη της επιλογής τους. Οπότε, προκύπτει ότι σε όλα τα υπόλοιπα θέματα όλες οι πιθανές λύσεις είναι προσωρινές. Τα μοναδικά ζητήματα που μετράνε είναι δύο: η δημιουργία μιας τάξης διεθνούς που θα επιφέρει επιτέλους διαρκώσες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα ισοδυναμούν με επανάσταση και η εφευρετική επινόηση ενός πρόσκαιρου σχήματος ή συστήματος για την αντιμετώπιση των καθημερινών αναγκών και την διαχείριση της ροής των οικονομικών πόρων. Και από την στιγμή που αυτοί είναι υπεύθυνοι για τον διεθνή οργανισμό σήμερα έχουν καταφέρει να κολλήσουν σε αδιέξοδο νεκρικής σιγής, τα άτομα –που εργάζονται τόσο εντός της χώρας τους όσο και πέραν των συνόρων– πρέπει ένα ένα να εισέρχονται σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα τα επανενώνει σε συμφωνία με μια πιο λογική δέσμη αρχών και κανόνων.
3.…αυτά τα ερωτήματα και να απαντήσουμε. Για μένα, ισχύει ότι τα προηγούμενα δύο έτη ειδικά έχω μάθει ότι δεν υπάρχει κανενός είδους αλήθεια που θα την έβαζα πάνω από την ζωή ενός ανθρώπου.
4. Εγώ έχω κρίνει –για να το πω απλά, ύστερα από ένα έτος δημοσιογραφίας– την αδυναμία μου να δολοφονήσω τον οποιονδήποτε στο όνομα μιας μερικής αλήθειας ή ψευδαίσθησης της αλήθειας. Όπως πολλοί άνθρωποι σήμερα, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν μπορώ να αποδεχθώ την όποια αλήθεια.
5. Δεν μπορούμε, όμως, να αποδράσουμε από την αφηρημένη σκέψη (ώστε να δολοφονήσουμε –κατά κάποιον τρόπο– τον τρόμο δια μέσου μιας λογικής επιχειρηματολογίας μετριοπαθούς και ταπεινής ως προς τα συμπεράσματά της) δίχως τις προσπάθειες που καταβάλλει το πάθος. Όσο συγκρατημένες κι αν είναι οι ελπίδες μας, νομιμοποιούν να το προσπαθήσουμε. «Νομίζω ότι θα έπρεπε να είμαστε φανατικοί» είπε κάποτε ένας επαναστατημένος που τώρα είναι του συρμού «αλλά με αυτό δεν εξαιρώ την σοφία ή την κοινή αίσθηση της λογικής». Ας χρησιμοποιήσουμε, άρα, αυτήν την κοινή αίσθηση στο ζύγιασμα, στην εξισορρόπηση και στον συλλογισμό αυτών των γεγονότων. Στην μακρά μάχη ενώπιόν μας, δεν θα αρκεί αυτός ο ήρεμος και ήσυχος φανατισμός.
6. Ναι, ζούμε υπό καθεστώς τρόμου διότι δεν είναι δυνατή η πειθώ, διότι ο άνθρωπος έχει συρρικνωθεί φοβισμένος και έχει αποτραβηχθεί από την ζωή μέσα σε έναν κόσμο όπου δεν είναι πια δυνατό να ελπίζουμε ότι μπορούμε να αποσπάσουμε ανθρώπινες αντιδράσεις από άλλα ανθρώπινα όντα μιλώντας τους στην γλώσσα της ανθρωπότητας. 7. Ναι, ζούμε υπό καθεστώς τρόμου διότι ο άνθρωπος έχει παραδοθεί πλήρως στα χέρια της Ιστορίας… του μεσσιανισμού δίχως εκλεπτύνσεις οποιουδήποτε τύπου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου