«ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ» - Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ

«ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ»

Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ

Tribune, 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 1947

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή: το θέμα της επιστημονικής έρευνας των κοινωνιών πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν σε σχέση με το αρμόδιο κυβερνητικό όργανο, το ενημερωτικό δελτίο του Υπουργείου Πληροφόρησης (Ministry of Information-M.O.I.) που είναι κοινό σε Όργουελ («1984) και Καμύ (“COMBAT”), την όλη φιλοσοφία του οργανισμού με τον τίτλο «ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ Ο.Η.Ε.» και την θέση σε ισχύ του όλου Λειτουργικού Συστήματος με βάση το Κ.Π.Σ. της Ευρωπ. Ένωσης. Βλ. τις κοινές αναφορές των συγγραφέων στην Ιερά Εξέταση και, ειδικότερα, σε σύνδεση με την Λειτουργία-Κοινωνία των Χριστιανών της Ισπανίας που αναφέρεται στο θεατρικό έργο «ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ-Η Ιερά Εξέταση στο Κάδιξ» (μετάφραση Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου) καθώς και το σύνολο κειμένων αφιερωμένων στον Χριστιανισμό των Όργουελ-Καμύ καθώς και στην Κυβέρνηση της Ισπανίας των Όργουελ-Καμύ & Καίσλερ (βλ. «Η ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ» κ.ο.κ.). Η αναφορά το 1947 στον «NEW STATESMAN» και η διαφορά των 10 έτών συμπίπτει απόλυτα με το άρθρο περί της φυλακής-μοντέλο της Βαρκελώνης με τίτλο «ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΣΤΗΝ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ» του 1937.

Διαβάζω με ενδιαφέρον το τεύχος Φεβρουαρίου-Μαρτίου της επίσημης έκθεσης της «Μαζικής Παρακολούθησης»

που εμφανίζεται ακριβώς 10 χρόνια μετά την δημιουργία αυτού του οργάνου.

Είναι περίεργο να θυμάται κανείς με πόσην εχθρικότητα χαιρετίστηκε στην αρχή.

Παραδείγματος χάρη, δέχθηκε βίαιη επίθεση από το «NEW STATESMAN»

όπου ο κ. Stonier ανακοίνωσε ότι «ο τυπικός Μαζικός Παρατηρητής θα έχει αυτιά θηλυκού ελέφαντα,

σκυφτό βάδισμα κι ένα μονίμως πληγωμένο μάτι, επειδή κοιτάζει μέσα από κλειδαρότρυπες» και διατύπωσε

και λόγια με ανάλογην επιρροή. Ένας άλλος κατήγορος ήταν ο κ. Stephen Spender.

Συνολικά, όμως, η αντίδραση σ΄αυτήν (ή σε οποιοδήποτε άλλο είδος) την κοινωνική έρευνα

προέρχεται από ανθρώπους με συντηρητικές αντιλήψεις, οι οποίοι συχνά μοιάζουν

να είναι γνήσια οργισμένοι εξαιτίας της ιδέας να διερευνηθεί ποια είναι η σκέψη των μεγάλων μαζών.

Εάν ερωτηθούν γιατί, απαντούν γενικώς ότι αυτό που ανακαλύπτεται

δεν έχει κανένα ενδιαφέρον –και ότι, εμ πάσει περιπτώσει, κάθε ευφυές άτομο

πάντοτε έχει ήδη εκ των προτέρων γνώση των κυρίων

τάσεων της κοινής γνώμης. Ένα άλλο επιχείρημα είναι πως οι έρευνες

των κοινωνιών αποτελούν παρέμβαση κατά της ατομικής ελευθερίας , ένα πρώτο βήμα προς τον ολοκληρωτισμό.

Η “Daily Express” κρατούσε την γραμμή αυτή

για αρκετά χρόνια καθώς επιχειρούσε να θεωρήσει ως εκτός πραγματικότητας και να διακωμωδήσει

την μικρή μονάδα κοινωνικής έρευνας που ίδρυσε το Υπουργείο Πληροφοριών (M.O.I.),

ονομάζοντας την –υποκοριστικά– «Λαγωνικά του Δεσμοφύλακα».

Φυσικά, πίσω από αρκετά επιχειρήματα αυτής της αντίστασης

υποκρύπτεται ένας καλά δικαιολογημένος φόβος πως θα βρεθεί ότι το αίσθημα των μαζών,

σε αρκετά θέματα, δεν είναι συντηρητικό.

Μερικοί άνθρωποι, όμως, πραγματικά φαίνονται

πως αισθάνονται ειλικρινά ότι είναι κακό να γνωρίζει η κυβέρνηση τόσο πολλά για το τι σκέπτονται οι άνθρωποι

–ακριβώς όπως άλλοι νοιώθουν πως όταν η κυβέρνηση προσπαθεί να μορφώσει την κοινή γνώμη,

πρόκειται για ένα είδος αυθαίρετης εικασίας.

Στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να έχεις δημοκρατία αν δεν λειτουργούν παράλληλα και οι 2 διαδικασίες.

Η δημοκρατία είναι εφικτή μόνον όταν οι νομοθέτες και οι διοικούντες

γνωρίζουν τις επιθυμίες των μαζών

καθώς και τι μπορεί να προσδοκά κανείς ότι θα καταλάβουν οι μάζες.

Εάν η σημερινή κυβέρνηση έδινε μεγαλύτερη προσοχή σε αυτό το τελευταίο σημείο,

θα εξέφραζαν λεκτικά και με διαφορετικό τρόπο την δημοσιοποίηση της έκθεσης.

Η «Μαζική Παρακολούθηση» εξέδωσε την προηγούμενη εβδομάδα μιαν έκθεση

για την Λευκή Βίβλο της οικονομικής κατάστασης.

Ως συνήθως, βρήκαν ότι οι αφηρημένες λέξεις και φράσεις που πετιούνται στον αέρα ως «έπεα πτερόεντα»

στις επίσημες ανακοινώσεις δεν σημαίνουν τίποτα για αμέτρητους συνηθισμένους πολίτες.

Αρκετός κόσμος μπερδεύεται ακόμα και με τις λέξεις «αποτίμηση-assets-άσετις» που τις εκλαμβάνουν

σαν να έχουν σχέση με την λέξη «αρωγή-assist-ασσίστ»!

Το ενημερωτικό δελτίο της «Μαζικής Παρακολούθησης» παρέχει κάποιον απολογισμό των μεθόδων

που χρησιμοποιούν οι ερευνητές αλλά δεν θίγει ένα πολύ σημαντικό σημείο,

το οποίο είναι ο τρόπος με τον οποίο χρηματοδοτούνται οι κοινωνικές έρευνες.

Η ίδια η «Μαζική Παρακολούθηση» φαίνεται πως συντηρείται μεροδούλι-μεροφάϊ, εκδίδοντας βιβλία

και αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες δουλειές για την κυβέρνηση ή για εμπορικούς οργανισμούς.

Μερικές από τις καλύτερές της έρευνες –όπως εκείνη που αφορούσε το επίπεδο γεννητικότητας–

διεξήχθησαν για την Ένωση Διαφημιστικών Υπηρεσιών.

Το πρόβλημα με την μέθοδο αυτή είναι πως ένα θέμα ερευνάται μόνον εάν κάποιος μεγάλος, πλούσιος

οργανισμός συμβαίνει να δείχνει ενδιαφέρον γι’ αυτό.

Ένα εμφανές παράδειγμα είναι ο αντισημιτισμός, ο οποίος πιστεύω

ποτέ δεν έχει παρατηρηθεί ή έχει εξεταστεί μόνο με έναν πολύ βιαστικό τρόπο.

Ο αντισημιτισμός, όμως, αποτελεί μόνο μιαν μεταβλητή

της μεγάλης σύγχρονης ασθένειας του εθνικισμού.

Γνωρίζουμε πολύ λίγα για τις πραγματικές αιτίες του εθνικισμού –και θα μπορούσαμε, ίσως, να φανταστούμε

πως είμαστε προς την κατεύθυνση της θεραπείας του αν γνωρίζαμε περισσότερα.

Ποιός, όμως, ενδιαφέρεται επαρκώς ώστε να βάλει τις χιλιάδες λίρες

που θα στοίχιζε μια εξαντλητική έρευνα;