«Ο ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΦΟΡΜΟΥΛΑΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ»
Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ
“COMBAT”, 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944
Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου
Copyright: Christos P. Papachristopoulos
Σημείωμα του μεταφραστή: το κείμενο αυτό πρέπει να αναγνωστεί με βάση το σύνολο των μεταφράσεων Καμύ-Όργουελ περί Ελευθερίας «Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ-ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ», «ΕΞΗΓΗΣΗ ΤΟΥ 1984: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ», «Η ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ», «ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ», αλλά, ειδικότερα, με βάση τα άρθρα «Το ξίφος της Αποκάλυψης και η Ιστορία», « «Το πείραμα Χίτλερ: Ξίφος, Ζυγός και Γόρδιος Δεσμός», «Η φόρμουλα της πανάκειας των Θεών της Γερμανίας», «Ο χειρισμός της φόρμουλας της ελευθερίας». Επίσης, σταχυολογών ενδεικτικά από την εργασία ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ: «Ο Χριστιανικός στοχασμός, υποχρεωμένος να εκφραστεί μέσω ενός συνεκτικού συστήματος, επιχείρησε να υϊοθετήσει τον Ελληνικό τύπο σκέψεως και να εκδηλωθεί με τις μεταφυσικές φόρμουλες που βρήκε έτοιμες προς χρήσιν. Ωστόσο, τις μετασχημάτισε».
Η ευφορία είναι αυτή που μας κάνει να εξεγειρόμαστε.
Μέσα σε ένα δικαιολογημένο –νομικά– κλίμα ενθουσιασμού, όλη η Γαλλία πίστευε ότι με την απελευθέρωση ολοκληρωνόταν η όλη δοκιμασία και ότι το Παρίσι θα απολάμβανε και πάλι την ειρήνη την στιγμή που θα υψώνονταν εκ νέου οι σημαίες στην πόλη.
Αυτή, ωστόσο, η φόρμουλα σκέψεως δεν ήταν καθαρά διατυπωμένη: επρόκειτο, μάλλον, για μια φυσική κλίση εκ μέρους ενός λαού που είχε υποφέρει και δώσει έναν σπουδαίον αγώνα για να φτάσει να διαμορφώσει την συνήθεια να συγχέει την ελπίδα για ελευθερία με την ελπίδα για την απόλυτη και ολοκληρωτική νίκη.
Η ελευθερία ήρθε –και, λίγο λίγο ανακαλύπτουμε ότι έχει υποστεί πιέσεις και φέρει βάρη τα οποία θα συνεχίσουμε να αντέχουμε για όσο δεν τελειώνει ο πόλεμος και δεν υπερβαίνουμε τις επιπτώσεις του.
Τίποτε δεν τελείωσε με την ελευθερία.
Είναι μια αρχή.
Ελευθερία δεν σημαίνει ειρήνη.
Χαρήκαμε την νίκη μας αλλά πρέπει, επιπλέον, να δούμε την νίκη όλων.
Ξέρουμε τώρα ότι το μόνο που έχουμε κερδίσει είναι το δικαίωμα να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε.
Φυσικά, δεν έχουμε ξεχάσει τον εσωτερικό πόλεμο ενάντια στο χρήμα και κατά της παραίτησης, πόλεμο που πρέπει να συνεχίσουμε να στηρίζουμε.
Προς το παρόν, όμως, πρόκειται για ζήτημα πολέμου tout court, πολέμου που μας ισοπέδωσε, πολέμου από τον οποίο βγήκαμε ζωντανοί, πολέμου που πρέπει εκ νέου να ξεκινήσουμε.
Στον ενθουσιασμό της απελευθέρωσης –και με βοήθεια από μερικούς υπερβολικά βιαστικούς πολεμικούς ανταποκριτές– ο Γαλλικός λαός έφτασε να πιστεύει σχεδόν ότι η Γερμανία θα συντριβόταν εντός 2 εβδομάδων. Εμείς τουλάχιστον ποτέ δεν είχαμε αυτήν την ψευδαίσθηση για λογαριασμό μας. Κι όποτε είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για την Γερμανία, εκφράζαμε την πεποίθησή μας ότι θα άντεχε ως το τέλος.
Ελπίζουμε να έχουμε άδικο.
Μας φαίνεται, όμως, ότι η Χιτλερική Γερμανία είναι αποφασισμένη να τα τελειώσει όλα με την πιο τραγική και πιο θεατρική αυτοκτονία και ότι θα επιβάλλει υψηλή τιμή και βαρύ φόρο αίματος για την νίκη που δεν έχει πάρει ακόμα στα χέρια της (αν τείνουμε να το αμφισβητήσουμε αυτό, τότε θα μας παρείχαν τροφή για σκέψη οι πρόσφατες προβλέψεις του κ. Τσώρτσιλ).
Πρέπει να παραιτηθούμε, δεχόμενοι το γεγονός ότι ο πόλεμος θα κρατήσει περισσότερο απ’ ό,τι περιμέναμε.
Ακόμα κι αν είμαστε αρκετά τυχεροί ώστε να αποδειχθούμε λάθος, πρέπει να ζήσουμε και να δράσουμε στο ενδιάμεσο με την πεποίθηση ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί.
Αυτό ισοδυναμεί με το να πούμε ότι η ελευθερία που μόλις έχουμε κατακτήσει μας δεσμεύει εξίσου όσο μας λυτρώνει.
Το λέμε δίχως αξιοσημείωτο ζήλο αυτό. Κανείς πόλεμος δεν είναι αρκετά σύντομος.
Ο κόσμος για τον οποίον ελπίζουμε έχει ήδη απαιτήσει θυσίες αρκετής υψηλής τιμής.
Αν απαιτούνται περισσότερο αίμα και πόνος, τότε πρέπει το αίμα αυτό να χυθεί και ο πόνος αυτός να γίνει ανεκτός.
Δεν υπάρχει ούτε ένας Ευρωπαίος, ωστόσο, που να μπορεί –ελαφρά τη καρδία– να συλλογιστεί αυτήν την προοπτική.
Τουλάχιστον σε αυτήν την χώρα –όπου μόλις έχουμε ζήσει την εμπειρία να γνωρίσουμε την πλήρη έκταση και τον πλήρη παραλογισμό της ανθρώπινης δυστυχίας– δεν μπορεί να προσδοκούμε από κανέναν να επιθυμεί αυτήν την προοπτική.
Όσο πικρή κι αν είναι η κατάστασή μας, η αποφασιστικότητά μας πρέπει να είναι ακλόνητη.
Το 1939 δεν αναγνώριζαν όλοι οι Γάλλοι ότι ο πόλεμος είχε νόημα. Τώρα ξέρουν ότι έχει. Πράγματι, έχει λάβει ένα άνωθεν νόημα γι’ αυτούς, αφού καθήκον τους είναι τώρα όχι μόνο να καταστρέψουν έναν εχθρό αλλά επιπλέον να εξορίσουν την ιδέα που δημιούργησαν για την Γαλλία προς το εξωτερικό στα 4 έτη της γραφειοκρατικής, επίσημης προδοσίας.
Μπορεί να μην έχουμε πια έναν τόπο να υπερασπιστούμε αλλά έχουμε έναν τόπο να κερδίσουμε εκ νέου.
Όσο σκληρή ή άδικη μερικές φορές κι αν φαίνεται αυτή η μοίρα, πρέπει να γίνει κατ’ αρχάς δεκτή έτσι ώστε στο τέλος να έρθει σε ισορροπία.
Έχουμε ήδη τεθεί στην δύσκολη θέση ενός λαού που πρέπει, για μιαν ακόμη φορά, να επιδείξει ότι διαθέτουμε μιαν ευγένεια και ένα μεγαλείο που, συνήθως, εκλαμβανόταν ως κάτι το δεδομένο.
Το ότι πρέπει τώρα να το επιδείξουμε αυτό μαζί με τις ζωές των καλυτέρων εξ ημών αποτελεί την φοβερή τραγωδία της νέας μας ιστορίας.
Εμείς ξεκινήσαμε αυτήν την επαναστατική και αναγκαία μαρτυρία.
Την φέραμε μαζί μας επί μια 4ετία άχαρων αγώνων που πολύ συχνά αγνοήθηκαν.
Τώρα πρέπει να την συνεχίσουμε στο πεδίο των μαχών.
Ορισμένοι στο εξωτερικό μπορεί να έχουν επίγνωση του δύσκολου πεπρωμένου με το οποίο είμαστε αντιμέτωποι.
Δεν πρέπει, όμως, να περιμένουμε τους άλλους να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους.
Πρέπει να είμαστε σιωπηλοί –και να ξεκινήσουμε δουλειά.
Πρέπει να πείσουμε τον εαυτό μας ότι ο πόλεμος πρόκειται να διαρκέσει και να δεχθούμε τις θυσίες χάριν της νίκης με το ίδιο θάρρος με το οποίο αναλάβαμε τα βάρη της ήττας.
Η ίδια η νίκη, άλλωστε, δεν θα είναι το τέλος της μάχης.
Τίποτε πιο δύσκολο από το να κατακτηθεί το μεγαλείο εκ νέου άπαξ και έχει χαθεί στα μάτια του κόσμου.
Θα μπούμε, όμως, στον δρόμο της αναγέννησης και της καθιέρωσης εάν μπορέσουμε να δείξουμε τον ίδιο τον κόσμο ως την εικόνα ενός έθνους γενναιόδωρου προς τους άλλους και αυστηρού με τον εαυτόν του, ενός έθνους που έχει με ανδρεία παραιτηθεί για χάρη των αναγκαίων θυσιών αλλά δεν λησμονεί ποτέ την προσωπική του τιμή και την ευτυχία των άλλων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου