«ΧΑΡΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ» - Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

«ΧΑΡΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ»

Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

“COMBAT”, 22 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1945

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή

Το κείμενο αυτό αναλύει την σύλληψη του έργου του δημοσιογράφου-συγγραφέα από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. και συνδέεται με την παρουσία του κινήματος COMBAT στο Συμβούλιο Αντίστασης του Ο.Η.Ε. καθώς και την λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου της Αντίστασης ή Συμβόλου της Εθνικής Αντίστασης το οποίο καλείται “Conseil National de la Résistance”. Ως προς το θέμα της δημοσιογραφίας, πρέπει να ενταχθεί στην συνολική εικόνα που εμφανίζεται από τα άρθρα: «ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ», «ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ», «ΤΟ ΠΛΑΝΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΟΥ», «Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ», «Η ΓΑΛΛΙΑ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ», «ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ», «Αντίσταση, Εξέγερση και Δημοσιογραφία», «Το επάγγελμα του Δημοσιογράφου», «Η Συνταγματικότητα των κειμένων περί Τύπου διατάξεων», «Η πηγή της συνταγματικής νομιμοποίησης», «ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΧΑΡΙΣ», «ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «COMBAT, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ», «Η Δευτέρα Παρουσία και η αντίσταση των εφημερίδων», «Συνθήκες και Διπλωματία του Τύπου», «Ιδιοκτησία του Τύπου και Χριστιανισμός», «Χριστιανικός διάλογος και Δημοσιογραφία», «Κριτική Δημοσιογραφία», «Η μεταρρύθμιση του Τύπου», «Κριτική του Νέου Τύπου», «Τριγωνική συνεργασία δημοσιογράφων», «Αυτοκριτική», «Λογοκρισία, προπαγάνδα και Αποκάλυψη», «ΚΡΑΤΟΣ, ΕΘΝΟΣ, ΛΑΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ», «Το ξίφος ως σύμβολο του κυβερνήτου», «Το ξίφος της Αποκάλυψης και η Ιστορία», «Ο Σταυρός του Μαρτυρίου», «Η φόρμουλα πανάκειας των Θεών της Γερμανίας», «Ο χειρισμός της φόρμουλας της ελευθερίας». Συγκρίνετε τα άρθρα Όργουελ «ΓΙΑΤΙ ΓΡΑΦΩ» και «Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ-ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ» καθώς και τις επαφές της ομάδας Καμύ-Καίσλερ-Όργουελ-Βέϊλ-Μανν-Ζηντ.

Η πρώτη Εθνική Συνέλευση Τύπου άνοιξε χθες τις πύλες της στο Παρίσι. Ο Τύπος διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στην δημόσια ζωή αλλά υπάρχουν προβλήματα –τα οποία εισέρχονται στην καρδιά των δραστηριοτήτων του και– που δεν εγείρουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον εκ μέρους του γενικότερου κοινού.

Είναι καλό που η Συνέλευση έστρεψε άμεσα την προσοχή της στα ζητήματα έκδοσης χάρτου και διανομής του.

Ακόμη και αν οι δημόσιες αποδείξεις μικρή σημασία έχουν σε αυτά τα θέματα, οι έρευνες που ανέλαβε να διεξάγει η Συνέλευση θα διδάξουν μέσω της Γαλλικής γλώσσας ότι αυτό που κοινοτύπως καλείται «ελευθερία του Τύπου» εξαρτάται από πολλούς παράγοντες οι οποίοι δεν βρίσκονται όλοι υπό τον έλεγχο των ιδίων των δημοσιογράφων.

Ειδικά στην περίπτωση αυτή, ο κόσμος θα μπορέσει τελικά να μάθει ότι η πολιτική χάρτου του παραλόγου που έχει θέσει σε λειτουργία το υπουργείο Πληροφόρησης υπονόμευσε την θεωρητική ελευθερία που κατέκτησαν οι δημοσιογράφοι κατά την περίοδο της εξέγερσης.

Δεν θα επεκτείνουμε τον σχολιασμό μας περαιτέρω επ’ αυτής της όψεως των πραγμάτων, όμως. Θα θέλαμε να εκφράσουμε απλώς και μόνο μιαν ευχή. Αφού πρώτα δει και εξετάσει τα τεχνικά προβλήματα που είναι τόσο σημαντικά για το έργο μας, η Συνέλευση του Τύπου να μην διαλυθή εις τα εξ ων συνετέθη χωρίς να πιάσει και να συλλάβει το ουσιαστικό πρόβλημα της αντιστασιακής δημοσιογραφίας: την μέθοδο της πληροφόρησης.

Ελεύθερος Τύπος είναι ο Τύπος που αστυ-νομικεύεται και τηρεί την τάξη μόνος του.

Εάν πρόκειται να είμαστε ανώτεροι του Τύπου πριν τον πόλεμο, πρέπει να είμαστε ικανοί να κρίνουμε τον ίδιο μας τον εαυτό.

Έχουμε ολοκληρώσει, από την άποψην αυτή, την προσδωκόμενη επανάσταση;

Οπωσδήποτε όχι.

Μια ματιά στο Παρίσι στις κυκλοφορίες των βραδυνών εφημερίδων αρκεί να δείξει ότι οι περισσότερες παίρνουν ως μοντέλο την γηρασμένη Paris-Soir ! Αρκεί να ρίξει το βλέμμα του κάποιος στους τεράστιους τίτλους τους, έξω από όλες τις αναλογίες με το περιεχόμενο των πραγματικών τους νέων. Ή, να διαβάσει τα άρθρα τους με μιαν γλώσσα γραμμένη στην οριστική κλίση (ενώ το τηλεγράφημα στο οποίο αναφέρεται το ρεπορτάζ τους είναι υποτακτική) ή σημείωσε την έμφαση στις δηκτικές λεπτομέρειες καθ’ υπερβολή των πραγματικών νέων.

Αυτές που βγαίνουν το πρωΐ είναι, εν γένει, πιο σεμνές. Όμως, οι εφημερίδες που προκαλούνται λιγότερο από τον πειρασμό του αισθησιασμού είναι οι εφημερίδες άποψης. Από την άλλη, είναι πιο ευαίσθητες στα πολιτικά πάθη (κι αυτό ισχύει τόσο για μας όσο και για τις αδελφοποιημένες επιχειρήσεις εκδόσεων). Μπορεί μερικές φορές –και όντως το κάνουν– να χάσουν την ισορροπίας τους όταν τις ενδιαφέρει περισσότερο η προσωπική τους συγκεκριμένη αλήθεια και όχι η αλήθεια εν γένει ή όταν ψάχνονται για να καταγγείλουν τα ψεγάδια των αντιπάλων και όχι να δείξουν τα δυνατά τους σημεία ή να αποδείξουν την πίστη τους στον αναγνώστη.

Μόνο δια μέσου της αρνησικυρίας και της εξέτασης με προσεκτικό τρόπο αυτών των προβλημάτων μπορεί η δημοσιογραφία να κατακτήσει εκ νέου την αξιοπρέπεια που έχασε μέσα σε περιόδους ετών ανειλικρίνειας και εύκαμπτων συμβιβασμών.

Το κοινό εξακολουθεί να χρειάζεται εφημερίδες αλλά όσοι περισσότεροι τις θέλουν τόσο πιο επιφυλακτικές γίνονται.

Η Συνέλευση του Τύπου θα ‘κανε καλά να ασχοληθεί τίμια με το πρόβλημα αυτό ενώ θα μπορούσε να κάνει μιαν επίδειξη των καλών της προθέσεων ως προς τους νέους δημοσιογράφους εάν επεξεργαζόταν έναν επαγγελματικό κώδικα δεοντολογίας και ίδρυε ένα πάνελ επικοινωνίας για να δει εκ του σύνεγγυς τις σοβαρές παραβιάσεις αυτού το κώδικα.

Αναμφισβήτητα, ο Γαλλικός Τύπος δεν θα είναι ελεύθερος άνευ χάρτου.

Αναμφισβήτητα, και στην αντίθετη περίπτωση δεν θα είναι ελεύθερος –εκτός κι αν θεσπίσει τις συνθήκες της προσωπικής του ελευθερίας.

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς έναν ανεξάρτητον Τύπο αν οι δημοσιογράφοι διστάζουν να γράφουν ό,τι πιστεύουν ειδικά όταν είναι σίγουροι ότι τους προσβάλλουν δίχως έλεος 30 εφημερίδες που έχουν πλήρην υπακοή στις εντολές ενός πολιτικού κόμματος.