«ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ» - Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

«ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ»

Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

“COMBAT”, 22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1944

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή:

Το κείμενο πρέπει να αναγνωστεί σε σύνδεση με το σύνολο των κειμένων του δημοσιογράφου με θέμα, τον Τύπο («Το επάγγελμα του Δημοσιογράφου» , «Κριτική Δημοσιογραφία», «Χάρτης για την κυβέρνηση του Τύπου», «Η Συνταγματικότητα των κειμένων περί Τύπου διατάξεων», «Συνθήκες και Διπλωματία του Τύπου», «Ιδιοκτησία του Τύπου και Χριστιανισμός», «Δημοσιογραφική κατάθεση και Χριστιανικός Τύπος», «Χριστιανικός διάλογος και Δημοσιογραφία», «Η Δευτέρα Παρουσία και η Αντίσταση των Εφημερίδων», «Η μεταρρύθμιση του Τύπου», «Αντίσταση, Εξέγερση και Δημοσιογραφία», «Κριτική του Νέου Τύπου», «Τριγωνική συνεργασία δημοσιογράφων»). Συνέκρινε και την μετάφραση Κλάους Μανν με τίτλο «Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΠΙΣΤΕΥΩ/CREDO». Ο Κλάους Μανν είναι ο σύνδεσμος Καμύ-Όργουελ στο Παρίσι με τον Αντρε Ζιντ.

Είναι ώρα για μιαν αυτοκριτική.

Ένα επάγγελμα που συνδέεται με την καθημερινή ανακοίνωση και κρίση των εκτάκτων γεγονότων ώστε να διακρίνει κανείς τι αξιώνουν ο κοινός νους, η κοινή αίσθηση και η βασική διανοητική τιμιότητα δεν είναι χωρίς κινδύνους.

Όταν επιζητείς το καλύτερο, ξοδεύεις αρκετήν από την ώρα σου κρίνοντας και σταθμίζοντας το χειρότερο ή αυτό που είναι λιγότερο καλό. Συνοπτικά, υϊοθετείς την συστηματική στάση του δικαστή, του διδασκάλου ή του καθηγητή ηθικής.

Στην δουλειά αυτή, ο φαντασιόπληκτος βρίσκεται ένα βήμα πριν τον ηλίθιο.

Ελπίζουμε να μην έχουμε υπερβεί την γραμμήν αυτή.

Παρ’ όλα αυτά, δεν είμαστε σίγουροι ότι έχουμε πάντοτε αποφύγει τον κίνδυνο να υποννοήσουμε ότι μπορούμε να δούμε το μέλλον πιο καθαρά από άλλους και ότι δεν κάνουμε ποτέ λάθη.

Φυσικά δεν πιστεύουμε τίποτε από αυτά.

Ελπίζουμε ειλικρινά να συμμετάσχουμε στην κοινή προσπάθεια ενώ θα εμμένουμε σε δεδομένες αρχές της συνείδησης που –κατά την άποψή μας– δεν έχουν εφαρμοστεί ευρέως σε ζητήματα πολιτικής.

Αυτό είναι το μέτρο της φιλοδοξίας μας και, αν υποδεικνύουμε τα όρια ορισμένων ιδεών ή πολιτικών πράξεων, είμαστε φυσικά ενήμεροι για τις δικές μας επιφυλάξεις και προσπαθούμε κι εμείς να τις άρουμε εμμένοντας σε 2 ή 3 βασικές αρχές.

Η ανακοίνωση των νέων, ωστόσο, είναι μια απαιτητική επιχείρηση και το σύνορο μεταξύ ηθικής και ηθικισμού ποτέ δεν είναι σαφές. Μερικές φορές κανείς το υπερβαίνει λόγω κούρασης ή απροσεξίας.

Πώς να αποφύγουμε τον κίνδυνον αυτό;

Μέσω ειρωνείας.

Αλοίμονο, αυτή δεν είναι μια εποχή ειρωνείας. Εξακολουθεί να είναι μια εποχή αγανάκτησης.

Αν απλώς μπορούμε να διατηρούμε την αίσθηση περί της σχετικότητας των πραγμάτων –ό,τι κι αν φέρει η τύχη– όλα τελικά θα στραφούν προς την θετική κατεύθυνση.

Φυσικά δεν μπορούμε να αποφύγουμε έναν δεδομένον εκνευρισμό όταν διαβάζουμε, την ημέρα μετά την σύλληψη του Metz (και γνωρίζοντας τι κόστισε αυτή η νίκη), μιαν ιστορία για την άφιξη στην πόλη της Μάρλεν Ντήτριχ.

Η αγανάκτηση για τέτοιου είδους πράγματα είναι πάντοτε λογική. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι πιστεύουμε πως οι εφημερίδες μας πρέπει να είναι βαρετές.

Απλώς, σε εποχή πολέμου δεν θεωρούμε ότι οι ενέργειες των αστέρων του κινηματογράφου είναι απαραιτήτως και μεγαλύτερου ενδιαφέροντος σε σύγκριση με την οδύνη των λαών ή την αιματοχυσία των στρατιωτών ή την αποφασιστική προσπάθεια ενός έθνους να βρει την προσωπική του αλήθεια.

Όλα αυτά τα πράγματα είναι δύσκολα.

Η δικαιοσύνη είναι ταυτοχρόνως μια ιδέα και ένα πάθος της ψυχής.

Πρέπει να μάθουμε να παίρνουμε ό,τι είναι ανθρώπινο σε αυτό χωρίς να το μεταμορφώνουμε στο τρομακτικά αφηρημένο πάθος που έχει διαφθείρει τόσο πολλούς άνδρες.

Η ειρωνεία δεν μας είναι ξένη –αυτό που παίρνουμε στα σοβαρά δεν είναι ο εαυτός μας αλλά η απερίγραπτη δοκιμασία που υφίσταται η χώρα αυτή και η τονωτική περιπέτεια προς την οποία υποχρεώθηκε να σαλπάρει. Υπό το φως αυτής της διακριτικής σκέψης, μπορούμε να πάρουμε τα πραγματικά μέτρα του καθημερινού καθήκοντος που αντιμετωπίζουμε καθώς και την σχετική του σημασία στο μεγάλο σχήμα που αποκτούν τα πράγματα.

Αισθανθήκαμε την ανάγκη σήμερα να πούμε τα πράγματα αυτό τόσο για χάρη μας όσο και για χάρη των αναγνωστών μας ώστε να γνωρίσουν πως σε ό,τι γράφουμε –μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει– είμαστε επιμελείς ως προς το καθήκον να είμαστε συνετοί και θρησκευτικά ευσεβείς: κάτι που όλοι οι δημοσιογράφοι πρέπει να υϊοθετήσουν ως το πιστεύω/credo τους.

Με μια λέξη, δεν παραλείπουμε τους εαυτούς μας από την κριτική έρευνα που πιστεύουμε ότι απαιτείται την παρούσα ώρα.