«Η ΚΡΥΦΗ ΙΣΠΑΝΙΑ»
Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ
Observer 28 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1943
Κριτική στα βιβλία «Η Ισπανία σε έκλειψη 1937-43» του E. Allison Peers και
«Πίσω από την μάσκα της Ισπανίας» του Lawrence Dundas
Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου
Copyright: Christos P. Papachristopoulos
Οι τίτλοι και των δύο αυτών βιβλίων αποδεικνύουν ότι γνωρίζουμε πολύ λίγα για ό,τι συνέβη στην Ισπανία
από το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου.
Υπήρξε πανούκλα και επιδημίες, μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων στην φυλακή
και το καθεστώς υπήρξε ανοιχτά φιλικό προς τον Άξονα –ως εδώ εκτείνεται η συλλογική, κοινή γνώση.
Για κάθε τι άλλο, οι απόψεις μάλλον χρωματίζονται
από τις πολιτικές συμπάθειες του συγγραφέα και, άρα, πρέπει να έχει κανείς κατά νου
ότι ο κ. Dundas είναι ενεργητικός υποστηρικτής της Δημοκρατίας
ενώ ο καθηγητής Peers θα έπρεπε μάλλον να περιγραφεί ως μετριοπαθής και μετανοήσας θιασώτης του Φράνκο.
Ο καθηγητής Peers αφιερώνει τμήμα του βιβλίου του στον Εμφύλιο Πόλεμο∙
ωστόσο, τα καλύτερά του κεφάλαια είναι εκείνα που ασχολούνται με την τελευταία 4ετία.
Θεωρεί ότι το καθεστώς του Φράνκο απολάμβανε για λίγο την υποστήριξη της πλειοψηφίας∙
ότι οι πολιτικές διώξεις υπήρξαν πιθανόν υπερβολικές
και ότι δεν παρείχε όντως αρκετά στέρεα βοήθεια στους Ναζί.
Δεν πιστεύει, ωστόσο, ότι θα διαρκέσει για πολύν καιρόν ακόμα και –αν και ο ίδιος ελπίζει σε κάποιο είδος
Φιλελεύθερου μοναρχικού καθεστώτος– νομίζει ότι μια μεταβολή στην άκρα Αριστερά δεν είναι αδύνατη.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο καθηγητής Peers εμφανίζεται έκπληκτος αλλά και πληγωμένος ταυτόχρονα
διότι η «μη-πολεμοχαρής» Ισπανική Κυβέρνηση υπήρξε με τόση συνέπεια εχθρική απέναντί μας.
Αναφέρει έναν κατάλογο των ατέλειωτων προκλήσεων
και των εμπνευσμένων εκστρατειών λιβέλλου στον Ισπανικό Τύπο,
σαν να ήταν αυτές αντιφατικές με τις προηγούμενες επιδόσεις του Φράνκο.
Στην πραγματικότητα, όμως, ποτέ δεν υπήρξε αρκετή αμφισβήτηση
για το πού κείτονταν οι συμπάθειες του Φράνκο και των οπαδών του με την μεγαλύτερη επιρροή
–και η εποχή όπου θα ήταν ίσως χρήσιμο να καταδειχθεί ότι ο Φράνκο ήταν φίλος των εχθρών μας
ήταν το 1936: εκείνην την εποχή ο καθηγητής Peers δεν έκανε τίποτα τέτοιο.
Κανείς δεν θα τον κατηγορούσε για διαστρέβλωση των γεγονότων
αλλά ο τόνος των βιβλίων που έγραφε τότε αναμφιβόλως έτεινε να καταστήσει πιο σεβαστό τον εθνικιστικό σκοπό
στα μάτια των Άγγλων. Στον βαθμό που τα βιβλία επηρεάζουν τα γεγονότα,
ο καθηγητής Peers πρέπει να ελεγχθεί επειδή κάτι έκανε τελικά υπέρ της εγκαθίδρυσης του καθεστώτος Φράνκο
–και δεν θα έπρεπε τώρα να είναι έκπληκτος επειδή ο Φράνκο συμπεριφέρθηκε εν πολλοίς με τον τρόπο
που κάθε υποστηρικτής της Δημοκρατίας είχε τότε προμαντέψει.
Οπότε, το βιβλίο του κ. Dundas έχει γραφεί γύρω από την υποθετική, προβληματική αλλά και ενδιαφέρουσα θέση
πως ένα αρκετά διαφορετικό είδος εξέγερσης –μια Συντηρητική, όχι Φασιστική εξέγερση– είχε αρχικά σχεδιαστεί
και πως τα γεγονότα απλά πήραν την κατεύθυνση που πήραν εξαιτίας του θανάτου του Sanjurio
και επειδή οι Εθνικιστές (έχοντας αποτύχει στο πρώτο πραξικόπημα)
έπρεπε να ζητήσουν συνδρομή από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς που επέβαλαν τους δικούς τους όρους.
Η σημασία αυτής της εξέλιξης είναι
πως το καθεστώς το οποίο στην πραγματικότητα επιβλήθηκε είναι
–όπως λέει ο κ. Dundas– «μη-Ισπανικό»:
είναι ένα καθεστώς σχεδιασμένο με βάση ξένα μοντέλα
και ανυπόφορο για κάθε συνήθην Ισπανό, ακόμη και αριστοκράτη∙
θα μπορούσε, άρα, να διαλυθεί σε μιαν έκτακτη στιγμή.
Το βιβλίο περιέχει ορισμένες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για τα γεγονότα του Εμφυλίου στην Μαγιώρκα.
Όμως, ο κ. Dundas κάνει ασφαλώς λάθος όταν υποθέτει πως ο Φράνκο θα πολεμήσει υπέρ του Άξονα
αν οι Σύμμαχοι εισβάλουν στην Ευρώπη.
Η αξιοπιστία δεν είναι το ισχυρό σημείο των δικτατόρων μικρού βεληνεκούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου