«Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ»
Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ
“COMBAT”, 16 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1944
Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου
Copyright: Christos P. Papachristopoulos
Σημείωμα του μεταφραστή:
Το κείμενο αυτό είναι κομβικό σε σχέση με το σύνολο των κειμένων του δημοσιογράφου με θέμα, από την μια πλευρά, τον Τύπο («Το επάγγελμα του Δημοσιογράφου» , «Χάρτης για την κυβέρνηση του Τύπου», «Η Συνταγματικότητα των κειμένων περί Τύπου διατάξεων», «Συνθήκες και Διπλωματία του Τύπου», «Ιδιοκτησία του Τύπου και Χριστιανισμός», «Δημοσιογραφική κατάθεση και Χριστιανικός Τύπος», «Χριστιανικός διάλογος και Δημοσιογραφία», «Η μεταρρύθμιση του Τύπου», «Κριτική Δημοσιογραφία», «Αντίσταση, Εξέγερση και Δημοσιογραφία», «Κριτική του Νέου Τύπου», «Τριγωνική συνεργασία δημοσιογράφων», «Αυτοκριτική») και, από τις άλλες πλευρές, διακλαδώνεται και συνδέεται με θέματα όπως την Ευρώπη, το Σύνταγμα, την Δημοκρατία, την Αντίσταση, την Κρίση και την Αποκάλυψη. Για την διασύνδεση της ημέρας της Ευρώπης και την παράδοση της Γερμανίας βλ. τα άρθρα «ΤΟ ΞΙΦΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ», «ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΙΑΣ ΠΑΡΑΔΟΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΥΛΛΙΑΚΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ: Μνήμες για εικονογράφηση από τον Μποτιτσέλλι», «Λογοκρισία, Προπαγάνδα και Αποκάλυψη», «Το πείραμα Χίτλερ: Ξίφος, Ζυγός και Γόρδιος δεσμός», «Το ξίφος ως σύμβολο του κυβερνήτη», «Ο Σταυρός του Μαρτυρίου», «Η φόρμουλα πανάκειας των Θεών της Γερμανίας», «Ο χειρισμός της φόρμουλας της ελευθερίας», «Η ποινή του Θανάτου και ο Χριστιανισμός» και την «ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΙΜΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ». Αξίζει να συνδεθεί, βέβαια, και με την ενότητα μεταφράσεων περί Χριστιανισμού, γενικότερα. Όπως έχει γραφεί, το Υπουργείο Πληροφοριών M.O.I. είναι κοινό σε Όργουελ (1984) και Καμύ (Combat).
Υπάρχει σε ορισμένα τμήματα της επικρατείας της κυβέρνησης μια πίστη
ότι ο νέος Τύπος αναζητά να του αναγνωριστεί ένα μονοπώλιο ως προς την αποτροπή του γεγονότος δημοσίευσης νέων εφημερίδων. Αν αυτό ήταν όντως αλήθεια, θα ήταν ουσιαστικό να σημειωθεί –πρώτα απ’ όλα– ότι ο νέος Τύπος απέτυχε να πετύχει τον σκοπό του: νέες εφημερίδες κάνουν πράγματι την εμφάνισή τους. Επιπλέον, αν ίσχυε η κατηγορία κατά του νέου Τύπου, τότε το θέμα θα ήταν σοβαρό διότι θα μπορούσε να κατηγορηθεί τότε ότι πρόδωσε το δημοκρατικό πνεύμα που αξιώνει ως δικό του.
Πρέπει, άρα, να εξετάσουμε τις δικές μας προθέσεις.
α) Θέλουμε να περιορίσουμε τον Τύπο στο Παρίσι μονίμως σε αυτές τις εφημερίδες που εκδίδονται σήμερα; Η απάντησή μας, με απόλυτη σιγουριά, είναι: όχι.
β) Ή, μετακινούμενοι στο άλλο άκρο, θέλουμε να γυρίσει πίσω ο Γαλλικός Τύπος σε ό,τι ήταν προπολεμικά, δηλαδή σε ένα δημόσιο φόρουμ στο οποίο η γνώμη του ενός ανθρώπου ήταν εξαρτημένη από το χαρτοφυλάκιο ή το πορτοφόλι ενός άλλου; Και πάλι: όχι.
Ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα, είναι εφικτό να φανταστεί κανείς μιαν θέση η οποία θα προστάτευε το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης και η οποία, κατά τον ίδιο χρόνο, θα περιόριζε την κατάχρησή του;
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μιαν δημοκρατία που δεν θα είχε χρέος να επιβάλει καταναγκαστικούς κανόνες αλλά που δεν θα ήταν ευπρόσβλητη από μιαν πολλαπλότητα υπερβολών; Δεν το νομίζουμε.
Είναι, άλλωστε, δυνατόν να διαφωτίσουμε την θέση μας ως προς το ειδικότερο θέμα που έχουμε τώρα ενώπιόν μας. Βρισκόμαστε σε μιαν μεταβατική περίοδο στην οποία όλα επιτρέπονται –τυχοδιωκτισμοί που διευθύνονται προς την κατεύθυνση του δικαίου
και τυχοδιωκτισμοί που διευθύνονται προς την κατεύθυνση του κέρδους.
Αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να πάρουμε θέσεις από την άποψη των θεμάτων της δικαιοσύνης αλλά αυτό κατ’ αποκλειστικότητα και μόνον επειδή δεν υπάρχει νόμος,
είναι απών.
Η δημοκρατία προϋποθέτει την ύπαρξη νόμου.
Ένας Τύπος ελεύθερος προϋποθέτει νόμους που να ορίζουν το νομικό στάτους, το καθεστώς του Τύπου.
Εδώ και αρκετό καιρό περιμένουμε την κυβέρνηση (στην υπόθεσην αυτή, το Υπουργείο Πληροφόρησης) να εκδώσει και να παρουσιάσει τις οδηγίες περί διακυβέρνησης του Τύπου (2-3 εκ των οποίων είναι αναγκαίες για την υπεράσπιση του Τύπου από την κυριαρχία του χρήματος).
Αυτό που ζητάμε δεν είναι το δικαίωμα να εκδιδόμαστε εμείς μόνο και να εξαιρεθούν όλες οι άλλες εφημερίδες∙ είναι η γνώση σύμφωνα με την οποία όλες οι εφημερίδες είναι ελεύθερες να δημοσιεύονται χωρίς να εγείρονται υποψίες ως προς τα κίνητρά τους και χωρίς να διατρέχουν ρίσκο –το ρίσκο ότι μπορεί τελικά να καταλήξουν να εξυπηρετούν συμφέροντα (με τα οποία δεν θέλουμε πια να έχουμε σχέση) ενώ οι προθέσεις τους είναι αγνές.
Αναμένοντας την δημοσίευση και διάδοση αυτών των διατάξεων περί κυβέρνησης του Τύπου, διαμαρτυρόμαστε με αντικείμενο την δημοσίευση νέων εφημερίδων. Η διαμαρτυρία διευθύνεται όχι τόσο πολύ ενάντια στις ίδιες τις εφημερίδες όσο ενάντια στις συνθήκες υπό τις οποίες αυτές εμφανίζονται.
Αν ισχύει αυτή η οδός σύμφωνα με την οποία εμφανίζονται αυτήν την στιγμή και προς το παρόν τα πράγματα, αυτό δεν συμβαίνει επειδή τα θέλουμε να βρίσκονται καθ’ οδόν σε αυτήν την οδό αλλά επειδή δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί η νομοθεσία του νέου Τύπου.
Η διοίκηση των υπηρεσιών έχει καθυστερήσει να πράξει και, παραδόξως, αυτή η καθυστέρηση λειτουργίας είναι που οδηγεί σήμερα την δημοκρατία σε συμβιβασμό.
Το Υπουργείο Πληροφοριών κάλλιστα μπορεί να αποκριθεί ότι θέλει μα περιμένει τις πράξεις της Νομοθετικής Βουλής. Κατά την άποψή μας, αυτό θα ήταν ατυχές. Αν αυτή είναι η πορεία, όμως, που πρέπει να εκλεγεί,
η Ομοσπονδία Τύπου θα έχει δικαιωθεί που εμμένει στην αντίθεσή της προς την έκδοση και δημοσίευση των νέων εφημερίδων.
Δεν πιστεύουμε ότι το ιδανικό της Γαλλίας είναι να έχει ως αποκλειστικό της όργανο έκφρασης τον Τύπο που βλασταίνει από την Αντίσταση.
Την ώρα που θα είμαστε σίγουροι ότι θα επιτραπεί στις εφημερίδες να κυκλοφορούν και να εκφράζονται με καθαρότητα και τιμιότητα, με χαρά θα δούμε την Δευτέρα Παρουσία νέων ανταγωνιστριών, ακόμα κι αν αποδειχθούν αδιάφορες ή εχθρικές προς την Αντίσταση.
Δεν υπερασπιζόμαστε απλώς θέσεις αλλά μιαν αρχή –και πιστεύουμε, στην πραγματικότητα, ότι αυτή είναι η αρχή της δημοκρατίας.
Όταν η λειτουργία των υπηρεσιών του Δημοσίου μας λυτρώσει τελικά από αυτόν τον κανόνα αγρύπνιας, θα πιστέψουμε ότι έχουμε ολοκληρώσει το καθήκον μας στο περιορισμένο και ειδικό πεδίο μας.
Σήμερα, ο καθένας μας έχει το καθήκον που του ανατέθηκε.
Θα φέρουμε σε πέρας την αποστολή που έπεσε στα χέρια μας –και είναι να στηρίξουμε την ουσιαστική αρχή της δημοκρατίας– ως την ώρα εκείνη που η κυβέρνηση θα δώσει στον κανόνα της δημοκρατίας αυτής την συνοχή ενός νομικού κανόνα που θα μας επιτρέψει να στρέψουμε την προσοχή μας αλλού.
A.C.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου