«Η ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ»
Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ
Observer, 10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1948
Κριτική στο βιβλίο του Louis Fischer «Γκάντι και Στάλιν»
Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου
Copyright: Christos P. Papachristopoulos
Σημείωμα του μεταφραστή: Το προγραμματικό αυτό κείμενο πρέπει να αναγνωστεί συνολικά, ως φάκελος, μαζί με τα άρθρα του συγγραφέα με πρωταρχικό αυτά που φέρουν τον τίτλο «Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΞΕΙΣ»-«ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΕΡΗΜΟ», «ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟ MEIN KAMPF» και, ακολούθως, «ΓΟΥΕΛΣ: ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ», «ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ», «ΓΝΩΣΗ, ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ», «ΟΙ ΝΕΕΣ ΙΔΕΕΣ ΤΟΥ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ». Βλ. εξάλλου και το σύνολο των άρθρων Καμύ-Όργουελ που είναι αφιερωμένα στην Ελευθερία. Αξίζει να σημειωθούν τα λογοπαίγνια Γκάντι-God-Θεός και Ινδών-Ειδών-Ιδεών όπως και Σταλινικά-Στα Ελληνικά.
«Αν δώσουν ένα στήριγμα ελευθερίας στον Γκάντι ώστε να σταθεί επάνω του και να χρησιμοποιήσει
τον μοχλό της ατομικής του δύναμης, τότε αναλαμβάνει το καθήκον να κινήσει την Γη»
γράφει ο κ. Louis Fischer.
Ακούγεται εξαίσιο, ασφαλώς!
Εφόσον, όμως, προσφέρεται εμφανώς ως η βάση για ένα πολιτικό πρόγραμμα,
αισθάνεται κανείς την ανάγκη να ρωτήσει:
«Τί θα έκανε, άραγε, ο Γκάντι εάν δεν του έδιναν ένα στήριγμα για να σταθεί;»
Το γεγονός ότι το ερώτημα αυτό ποτέ δεν απαντήθηκε καθαρά, μειώνει ολόκληρο το βιβλίο.
Περιγραμματικά, το επιχείρημα του κ. Φύσερ είναι αρκετά απλό:
Η Ρωσσία αποτελεί κίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη και πρέπει να εκδηλωθεί αντίσταση εναντίον της.
Εμείς, τα Δυτικά Έθνη, μπορούμε να αντισταθούμε επιτυχώς
μόνο εάν καταστήσουμε τις δικές μας δημοκρατίες λειτουργικές.
Ο τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι να ακολουθήσουμε την διδασκαλία του Γκάντι.
Όσον αφορά τις πρώτες δύο προτάσεις, δυσκόλως μπορούν να τεθούν υπό αμφισβήτηση
και ο κ. Φύσερ, εκθέτοντάς τες ενώπιόν μας, πραγματοποιεί ένα θαυμάσιο έργο.
Με ένα ζωηρό, δημοσιογραφικό στυλ –χάρη στην βοήθεια της μακράς προσωπικής του εμπειρίας
υπό τις συνθήκες της Ρωσσίας– βάζει το ζήτημα της αντίστασης κατά του Στάλιν
για να δώσει έμφαση σε ό,τι ακόμα δεν έχει γίνει αντιληπτό στην χώραν αυτή:
ότι η σύγκρουση μεταξύ της Ρωσσίας και της Δύσης μπορεί να κριθεί από την στάση των Ινδών».
Προς το παρόν, χάνουμε την μάχη για την Ασία και την Αφρική.
Αν την κερδίσουμε, αυτό θα σήμαινε μιαν αλλαγή στάσης, κάτι που ακόμα δεν είναι ορατό πως θα συμβεί.
Ωστόσο, η παράκληση προς τον Γκάντι για υποστήριξη
ενός απλώς «προοδευτικού», αντι-ολοκληρωτικού προγράμματος
αποτελεί ένα σχήμα ανακόλουθο, το οποίο δεν έπεται του συλλογισμού/non sequitur.
Το γεγονός είναι ότι οι πολιτικές μέθοδοι του Γκάντι υπήρξαν σχεδόν άσχετες με την σημερινή κατάσταση
διότι εξαρτώνταν από την δημοσιότητα.
Όπως ο κ. Φύσερ παραδέχεται, ο Γκάντι ποτέ δεν είχε να αντιμετωπίσει μιαν δύναμη ολοκληρωτική.
Αντιμετώπιζε έναν παλαιομοδίτικο και κλονισμένο δεσποτισμό,
ο οποίος τον αντιμετώπιζε με έναν σχετικά γαλαντόμο τρόπο
και του επέτρεπε να κατευθύνει εκκλήσεις, σε κάθε του βήμα, προς την παγκόσμια κοινή γνώμη.
Είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πώς η στρατηγική του της νηστείας και της πολιτικής ανυπακοής
θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε μια χώρα όπου οι πολιτικοί αντίπαλοι απλά εξαφανίζονται
και το κοινό ποτέ δεν ακούει ό,τι η κυβέρνηση δεν επιθυμεί να ακούσει.
Επιπλέον, φαίνεται πως όταν ο κ. Φύσερ μας λέει ότι θα έπρεπε να ακολουθήσουμε το κήρυγμα του Γκάντι,
δεν το εννοεί πραγματικά.
Θέλει να εμποδίσει την επέκταση του Ρωσσικού ιμπεριαλισμού
–όχι με την βία, εάν αυτό είναι εφικτό
αλλά με την βία αν πρέπει να το κάνουμε:
ενώ το κεντρικό δόγμα του Γκάντι ήταν ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιείς βία
ακόμα και αν δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση.
Όταν ρωτήθηκε ποια είναι η γνώμη του για τους Εβραίους της Γερμανίας,
ο Γκάντι απάντησε ανοιχτά και ευθέως ότι θα έπρεπε να είχαν κάνει μαζική αυτοκτονία
ώστε με τον τρόπο αυτό να είχαν «συνεγείρει τον κόσμο»
–απάντηση που φαίνεται πως ενόχλησε ακόμα και τον κ. Φύσερ.
Τα περισσότερα από τα πολιτικά συμπεράσματα του κ. Φύσερ
είναι τέτοια που κανένας άνθρωπος καλής θελήσεως δεν μπορεί να συμφωνήσει από καρδιάς
αλλά η απόπειρα να αντλήσει από τον Γκάντι
φαίνεται πως στηρίζεται μάλλον σε προσωπικό θαυμασμό
παρά σε ειλικρινή συμφωνία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου