«ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΩΝ ΝΗΣΩΝ» - Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ

«ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΩΝ ΝΗΣΩΝ»

Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ

Observer, 29 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1948

Κριτική στο βιβλίο του Kenneth Williamson «Τα νησιά του Ατλαντικού»

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Τα νησιά Φερόες –για να κρίνω από τις φωτογραφίες του κ. Kenneth Williamson– είναι σχεδόν εντελώς άδενδρα.

Είναι ηφαιστειακά νησιά που υψώνονται απόκρημνα, κατακόρυφα βράχια μέσα από την συννεφιασμένην,

ανεμοδαρμένη θάλασσα με την καλλιεργήσιμη γη τους να μοιράζεται σε τόσο στενές σπηλιές μέσα στα φαράγγια

που ο αγρότης δεν μπορεί καν να σκάψει αλλά είναι αναγκασμένος να τα κάνει όλα με μια δύσχρηστη, χειροκίνητη

σπάτουλα, ένα μυστρί χωρίς χερούλι.

Δεν έχουν άλλον φυσικό πλούτο εκτός από τα λαβράκια –στο ψάρεμα.

Ωστόσο, ενώ τα περισσότερα από τα συμπλέγματα των νήσων που συνορεύουν με την Αγγλία αποδεκατίζονται

πληθυσμιακά με γοργούς ρυθμούς, αυτά τα άλλα –ακόμη πιο γυμνά και φτωχικά – έχουν τετραπλασιάσει

τον πληθυσμό τους στα τελευταία 100 χρόνια.

Ίσως αυτό να συμβαίνει εν μέρει επειδή οι Φεροείς έχουν καταφέρει να παραμείνουν γεωργοί

με δική τους ιδιοκτησία, με δίχως τάξη γαιοκτημόνων και χωρίς πολύ μεγάλες διαφορές πλούτου.

Η περισσότερη γη καλλιεργείται με το πρωτόγονο σύστημα της εναλλαγής δένδρων με ισχυρές και αδύναμες ρίζες

ενώ τα οργανωμένα χωράφια είναι κοινή ιδιοκτησία όλων.

Ο κ. Williamson, ο οποίος βρέθηκε στις Φερόες για αρκετά χρόνια κατά την διάρκεια του πολέμου, ανακάλυψε

στους Φεροείς έναν λαό αλύγιστον, απλόν, ακατέργαστον αλλά με κανέναν τρόπον ακαλλιέργητο

διότι τα τοπικά σχολεία είναι σε αρκετά καλή κατάσταση και ένα τμήμα των παιδιών στέλνεται στην Δανία

για να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους.

Είναι φτιαγμένοι από το καθαρό ορυκτό υλικό των Βίκινγκς

και μιλούν ακόμα την αρχαία τους Νορβηγική διάλεκτο

ενώ χρησιμοποιούν τα Δανικά μάλλον απρόθυμα

και αποκλειστικά για τις επίσημες περιστάσεις.

Εκτός ίσως από τα φολκλόρ ήθη (υπάρχει μια ιστορία για μια γυναίκα-φώκια που φαίνεται

ότι διέθετε Ιρλανδέζικη προφορά) οι πρώτοι γηγενείς Κέλτες κάτοικοι δεν έχουν αφήσει διόλου ίχνη.

Από την δίαιτα που κάνουν οι ντόπιοι –αποτελείται, σε αρκετά μεγάλο βαθμό, από κρέας φάλαινας

και θαλασσοπούλια– μπορεί να διαπιστωθεί πόσο φτωχά στην ουσία είναι τα νησιά.

Με ανεπαρκή γη και σχετικώς ψυχρά καλοκαίρια δεν αξίζει να καλλιεργούνται όσπρια

και η κυρίως σοδειά δημητριακών είναι τα χορτάρια κι οι πατάτες, γεγονός που σημαίνει

πως δεν μπορούν να βγάλουν τον χειμώνα πάρα πολλά πρόβατα ή κοπάδια ζώων.

Εκτός από την γούνα των αρνιών που στεγνώνει στον άνεμο σε λωρίδες,

η τροφή των ανθρώπων πρέπει να βγει από τα ζώα της θάλασσας.

Ένα σημαντικό γεγονός είναι η ετήσια σφαγή των φαλαινών –ολόκληρες αγέλες καταδιώκονται

ως το λιμάνι της πρωτεύουσας Thorshaven κι εκεί, ύστερ’ από μάχες θανάσιμες, οι χασάπηδες

τις καμακώνουν, βάφοντας τα νερά πορφυρά.

Το κυνήγι των θαλασσίων πτηνών είναι ένα ακόμα πιο σπουδαίο γεγονός.

Οι Φεροείς δεν τρώνε μόνο πελεκανόχηνες (που τις καταβροχθίζουν, όμως, σε κάποια μέρη άλλα) αλλά

περιστεροπιγκουΐνους, γλάρους, κορμοράνους και –πρωτ’ απ’ όλα– φουσκωμένους διάνους.

Ο κ. Williamson είναι ενθουσιασμένος με την Φεροεισνησιακή μαγειρική αλλά τα περισσότερα πιάτα

που περιγράφει είναι ολίγον τρομακτικά για να τα διαβάσετε.

Το βασικό τους μοτίβο, η κλείδα της μουσικής στις νότες που βγάζουν, είναι ένας συνδυασμός

μουρούνας και ψαρικών με γευστικές σάλσες.

Οι Φεροείς είναι καθ’ υπερβολήν φιλόξενοι.

Κάθε ξένος που φθάνει σε μια φάρμα –λέει ο κ. Williamson– υποτίθεται ότι πεθαίνει της πείνας

και άρα πρέπει να δρα αναλόγως. Πρέπει να είναι λίγο δύσκολο να ανταποκριθεί κανείς

όταν του προσφέρονται βραστοί διάνοι με μαρμελάδα φράουλας.

Ο εθνικισμός δεν έχει ακόμα ισχυρές βάσεις στις Φερόες και μόνο πολύ λίγοι κάτοικοι αντέδρασαν

στην κατοχή των νήσων από την Αγγλία κατά την διάρκεια του πολέμου.

Άλλωστε, οι Φερόες υπήρξε η πιο αξιόπιστη πηγή εισαγωγής αλιείας για μας σε όλον το πόλεμο και,

την ίδια στιγμή, ευθύνονται για τα 3/4 των εξαγωγών της Αγγλίας.

Για όλο το διάστημα των μαύρων ημερών του 1940-41,

όταν τα Ισλανδικά πλοία δεν μπορούσαν να σαλπάρουν δίχως την συνοδεία του ανέμου

(που δεν μπορούσε, βέβαια, η Αγγλία να τους τον παράσχη),

τα μικροσκοπικά πλοιάρια των Φεροεισνησίων πήγαιναν κι έρχονταν

με μοναδικό εξοπλισμό ένα Τσεχοσλοβάκικο πυροβόλο γκαζιού το καθένα.

Οι Φεροείς βομβαρδίζονταν, πυροβολούνταν, ανατινάσσονταν από θαλάσσιες νάρκες και τορπιλίζονταν ακόμα.

Έβγαλαν, όμως, πολλά λεφτά τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να μεταφέρουν ως και σήμερα την ψαριά τους

έχοντας λάβει ως δεδομένο ότι θα συνεχίζονταν οι εμπορικές τους σχέσεις με την Αγγλία.

Καλό θα ήταν να μάθαινε κανείς στα σίγουρα –από κάποιαν εξουσιοδοτημένην πηγή–

ότι αυτή η ελπίδα δεν θα διαψευστεί.