"ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΥΠΟ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ" - άρθρο Τζωρτζ Όργουελ

«ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΥΠΟ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ»

Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ

Observer, 14 ΜΑΡΤΙΟΥ 1948

Κριτική στο βιβλίο του Norbert Casteret «Τα σπήλαιά μου»

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή: το κείμενο αυτό είναι αλληγορικό, αναφέρεται σε «έρευνα», σε «πηγές», σε «ρεύματα υπογείου/underground», σε «συσκευές φωτισμού» και εξερεύνηση ενώ κάνει αναφορά στην Ρωμαϊκή Καθεδρική Εκκλησία του Αγίου Πέτρου αλλά και σε «βράχους», «νυχτερίδες» και βρυ(ο)κόλακες. Πρέπει να αναγνωστεί μαζί με τις μεταφράσεις του Όργουελ με τίτλο: «ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ», «ΟΑΣΕΙΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ», «ΤΑ ΑΚΡΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ» και «ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΣΤΗΝ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ» και τις μεταφράσεις Καμύ: «ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΙΑΣ ΕΙΔΥΛΛΙΑΚΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ, Μνήμες για εικονογράφηση για τον Μποτιτσέλλι», «Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ», «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ» με θέμα τις τοιχογραφίες από τις Χριστιανικές Κατακόμβες με επιγραφή “NEMO HABET DE SUO NISI” (Βλ. και την περιγραφή της Γοτθικής Εκκλησίας των Σπηλαίων Μαμούθ του Κεντάκυ στο βιβλίο «Η Παράξενη Διαθήκη» του Ιουλίου Βερν).

Πόσος κόσμος, άραγε, στην Μεγάλη Βρεττανία θα ήξεραν –δίχως να συμβουλευθούν λεξικό– ότι η λέξη

“spelaeology” έχει κάτι να κάνει με τα σπήλαια;

Πιθανότατα όχι πολλοί, διότι η εξερεύνηση των σπηλαίων ποτέ δεν αξιολογήθηκε ως μια ευρέως δημοφιλής

διασκέδαση για να περνά κανείς την ώρα του (αν και το άνοιγμα τρυπών κι αυτό τους ενθουσιώδεις

Αλπινιστές ορειβάτες του).

Το λεξικό της ολοκληρωμένης σπηλαιολογίας βρίθει λέξεων –όπως «σιφώνι» και «πυργίσκος» – που δεν έχουν

κανένα ισοδύναμο στα Αγγλικά.

Πάντως, είναι η Γαλλία αυτή που είναι εξαιρετικά πλούσια σε σπήλαια, ειδικά στα Πυρηναία και στην περιοχή

της Dordogne. Ορισμένα εξ αυτών εκτείνονται σε ασύλληπτες αποστάσεις υπό το έδαφος αλλά η Γαλλία

δεν διαθέτει κανέναν ολόκληρο έρεβος τόσο αβυσσαλέο όσο εκείνο κοντά στην Τεργέστη, μέσα στο οποίο

θα μπορούσε κανείς να βάλει ολόκληρη και ακέραια την Ρωμαϊκή Καθεδρική Εκκλησία του Αγίου Πέτρου.

Πριν κανείς ξεκινήσει να ερευνά μερικά από τα μεγαλύτερα σπήλαια,

είναι συχνά αναγκαίο να σκαρφαλώσει ή να κατέβει μιαν κατακόρυφη τρύπα που μπορεί να πέφτει

έως και 1000 ή 2000 πόδια. Μιας και βρέθηκε στον πάτο, μπορεί κανείς να συναντήσει ένα υπόγειο

ρεύμα (το οποίο είναι εφικτό να το διασχίσει μια κι έξω για μίλια μέσω μιας βάρκας λαστιχένιας) αλλά

συχνά πρέπει να κολυμπήσει «κρωλ» –γίνεται χρήση του τεχνικού όρου «ελικοειδής» που σημαίνει σκωληκοειδής,

έρπουσα κίνηση– κάτω από υπόγεια περάσματα που με δυσκολία είναι μεγαλύτερα από ένα ανθρώπινο σώμα

και, μάλιστα, με γλιτσερή λάσπη ή κοφτερούς σταλαγμίτες από κάτω του.

Μεγάλο μέρος του ταξιδιού πρέπει να γίνει σε απόλυτη συσκότιση διότι όλα τα είδη συσκευών φωτισμού

είναι δύσκολο να μεταφερθούν και είναι εκτεθειμένα σε ζημιές από το νερό.

Συχνά, μια πολλά υποσχόμενη εξερεύνηση διακόπτεται από ένα «σιφώνι», δηλαδή ένα σημείο στο οποίο η κορυφή

του σπηλαίου κατεβαίνει κάτω από την επιφάνεια του ρεύματος που διασχίζει.

Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να περάσεις ένα «σιφώνι» εκτός από το να καταδυθείς από κάτω του, δίχως

εκ των προτέρων να γνωρίζεις εάν η άκρη του βράχου εκτείνεται σε λίγα πόδια ή προεκτείνεται για 50 γιάρδες.

Ο κ. Casteret, σπηλαιολόγος μιαν ζωή, επιμένει φυσικά στην επιστημονική και πρακτικήν αξία του χόμπυ

που έχει επιλέξει. Έχει οδηγήσει στην ανακάλυψη νέων σημαντικών υδάτινων αποθεμάτων, μας έχει διδάξει

αρκετά απ’ όσα ξέρουμε για τον παλαιολιθικόν άνθρωπο και έχει, εξάλλου, επαυξήσει την γνώση μας για τα ήθη

και τις συνήθειες των νυχτερίδων. Όμως, είναι αρκετά ξεκάθαρο από τις περιγραφές των περιπετειών του

ότι ο πραγματικός σπηλαιολόγος

δεν συγκινείται από κανέναν ωφελιμιστικόν υπολογισμό

αλλά από μιαν μυστηριώδη ώθησε να φτάσει όσο το δυνατό βαθύτερα και να διεισδύσει σε μέρη που ποτέ πριν

κανένας άνθρωπος δεν έχει βρεθεί.

Μερικά από τα μέρη αυτά είναι εκπληκτικά όμορφα

με τους τερατώδεις σταλακτίτες που μοιάζουν με καθεδρικούς κίονες,

όπως δείχνουν οι φωτογραφίες του κ. Casteret.

Σε μερικά από τα περισσότερο προσβάσιμα σπήλαια, πάλι, η ζωή γίνεται τρομακτική

από νέφη νυχτερίδων με διαολεμένη μυρωδιά, πλάσματα που είναι δύσκολο να αγαπήσεις

(αν και ο κ. Casteret τα υπερασπίζεται με θέρμη).

Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την έρευνα των σπηλαίων είναι εξαιρετικά τελειοποιημένος και ιδιοφυής.

Οι σκάλες κατασκευάζονται από ατσαλένιο σύρμα τόσο λεπτό που 1 γιάρδα σκάλας ζυγίζει σχεδόν 3 ουγγιές μόνο.

Οι λαστιχένιες βάρκες που θα υποστηρίξουν το βάρος ενός ανθρώπου μπορεί να μεταφερθούν

σε ένα σακκίδιο, ξεφούσκωτες.

Για πτώσεις σε μεγάλο βάθος, ο σπηλαιολόγος φορά για την κάθοδο εξάρτηση αλεξιπτωτιστή στους ώμους

και χαμηλώνει με ένα σύρμα στο οποίο είναι δεμένο ένα τηλέφωνο.

Τα ρούχα που φορά είναι επίσης σημαντικά, όχι μόνον επειδή είναι επιθυμητό να κρατηθούν στεγνά

αλλά ακόμη περισσότερο επειδή είναι σημαντικό να μην κολλάν.

Παραπάνω από ένας σπηλαιολόγοι έχουν πεθάνει από πείνα επειδή τα ρούχα τους σχίστηκαν

την στιγμή που προσπαθούσαν να διανοίξουν δρόμο δια μέσω ενός στενού λαγουμιού.

Περιττό να πω ότι υπάρχουν φυσικά και άλλοι κίνδυνοι, για να μην αναφέρω –βέβαια – δυσχέρειες

όπως ότι πρέπει να κολυμπάς μέσα σε υπόγεια ποτάμια με θερμοκρασία μόνο 1-2 βαθμους άνω του μηδενός.

Ωστόσο, οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς τις αντιλήψεις τους για το τι αποτελεί διασκέδαση

–και η σπηλαιολογία δεν είναι πιο επικίνδυνη και δύσκολη από την αναρρίχηση επί ορέων

(και ίσως είναι και πιο χρήσιμη και πιο επωφελής).

Οι φωτογραφίες στο βιβλίο αυτό

ληφθείσες όλες με φλας μαγνησίου σε συνθήκες υψίστης δυσκολίας, είναι εξαίσιες.