«ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΣΙΑ»
Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ
Κριτική στο βιβλίο του F.J. Sheed «Κομμουνσιμός και Άνθρωπος»
“PEACE NEWS” 27 Ιανουαρίου 1939
Μετάφραση: Χρήστος Π. Παπαχριστόπουλος
Copyright © Christos P. Papachristopoulos
Το βιβλίο αυτό –μια απόρριψη του Μαρξιστικού Σοσιαλισμού από την οπτική άποψη του Καθολικισμού– είναι αξιόλογο διότι έχει γραφεί με καλή διάθεση.
Αντί να μετέρχεται της καταχρηστικής δυσφήμισης που είναι σήμερα συνηθισμένη σε όλα τα αμφιλεγόμενα θέματα που έχουν σημασία, παρέχει μια περισσότερο αμερόληπτη έκθεση του Μαρξισμού και του Κομμουνισμού απ’ ό,τι θα εμπιστευόταν κανείς τους περισσότερους Μαρξιστές για να εξέθεταν τον καθολικισμό.
Αν χωλαίνει κάπου ή αν, σε κάθε περίπτωση, τελειώνει με λιγότερο ενδιαφέρον σε σχέση με τον τρόπο που ξεκινά, αυτό συμβαίνει μάλλον διότι ο συγγραφέας είναι λιγότερο έτοιμος να παρακολουθήσει τις υποδείξεις της δικής του σκέψης απ’ ό,τι αυτές των αντιπάλων του.
Όπως διαπιστώνει με αρκετή ενάργεια, η ριζική διαφοροποίηση ανάμεσα στον Χριστιανό και στον Κομμουνιστή έγκειται στο ζητούμενο της προσωπικής αθανασίας,
Είτε αυτή η ζωή αποτελεί μια προετοιμασία για μιαν άλλη ζωή οπότε η ψυχή του ατόμου είναι υψίστης σπουδαιότητας είτε δεν υπάρχει ζωή μετά θάνατον οπότε το άτομο αποτελεί απλά ένα κύτταρο του γενικότερου οργανισμού, το οποίο μπορεί να αντικατασταθεί .
Αυτές οι δύο θεωρίες είναι μάλλον ασυμβίβαστες –και τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα που έχουν θεμελιωθεί πάνω τους αναπόφευκτα είναι ανταγωνιστικά μεταξύ τους.
Αυτό, όμως, το οποίο ο κ. Sheed δεν είναι έτοιμος να ομολογήσει είναι ότι η παραδοχή της Καθολικής τοποθέτησης υποννοεί μιαν ορισμένη προθυμία να δει κανείς να διαιωνίζονται οι τωρινές αδικίες της κοινωνίας. Φαίνεται να ισχυρίζεται ότι μια πραγματικά Καθολική κοινωνία θα συμπεριλάμβανε όλα (ή τα περισσότερα) από εκείνα στα οποία στοχεύει η Σοσιαλιστική κοινωνία –πράγμα το οποίο λιγάκι μοιάζει σαν να είναι «και η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος».
Η σωτηρία της ψυχής του ατόμου συνεπάγεται εξ ανάγκης την ύπαρξη της ελευθερίας, ο ορισμός της οποίας πάντοτε διευρύνεται από τους Καθολικούς συγγραφείς ώστε να συμπεριλάβει το δικαίωμα στην ατομική ιδιοκτησία.
Ωστόσο, στο στάδιο της βιομηχανικής ανάπτυξης όπου έχουμε τώρα φθάσει, το δικαίωμα στην ατομική ιδιοκτησία σημαίνει δικαίωμα στην εκμετάλλευση και στον βασανισμό εκατομμυρίων αδελφικών πλασμάτων.
Ο Σοσιαλιστής θα υποστήριζε, επομένως, το επιχείρημα ότι η ατομική ιδιοκτησία μπορεί να προασπιστεί μόνον αν κανείς είναι, λιγότερο ή περισσότερο, αδιάφορος προς την οικονομική δικαιοσύνη.
Η απάντηση του Καθολικισμού σε αυτό δεν είναι πολύ ικανοποιητική.
Δεν πρόκειται για το ότι η Εκκλησία συγχωρεί τις αδικίες του Καπιταλισμού –μάλλον το αντίθετο.
Ο κ. Sheed μάλλον έχει δίκιο όταν καταδεικνύει ότι αρκετοί Πάπες αποκήρυξαν με πολύ πικρία το Καπιταλιστικό σύστημα (και οι Σοσιαλιστές αυτό συνήθως το αγνοούν).
Την ίδια στιγμή, όμως, η Εκκλησία απορρίπτει την μόνη λύση που μπορεί, πιθανόν, να κάνει κάποιαν πραγματική διαφορά.
Η ατομική ιδιοκτησία πρόκειται να παραμείνει, η σχέση εργοδότη-εργαζομένου προορίζεται να συνεχιστεί, ακόμη και οι κατηγοριοποιήσεις «πλούσιος» και «φτωχός» θα συνεχιστούν∙ αλλά θα υπάρχει δικαιοσύνη και θα γίνει δίκαιη διανομή!
Με άλλα λόγια, ο πλούσιος δεν πρόκειται να απαλλοτριωθεί, απλά θα του πουν να προσέχει την συμπεριφορά του.
«(Η Εκκλησία) δεν βλέπει τους ανθρώπους πρωτίστως ως εκμεταλλευτές και εκμεταλλευομένους, με τους εκμεταλλευτές ως ανθρώπους τους οποίους είναι καθήκον της να αποτινάξει… από την δική της οπτική γωνία, ο πλούσιος ως αμαρτωλός, αποτελεί το αντικείμενο της μεγαλύτερης φροντίδας της αγάπης της. Εκεί όπου οι άλλοι βλέπουν έναν ισχυρό άνδρα να καυχιέται για την επιτυχία του, η Εκκλησία βλέπει μια ψυχή ταλαίπωρη που κινδυνεύει να βρεθεί στην κόλαση… ο Χριστός είπε ότι οι ψυχές των πλουσίων κινδυνεύουν ιδιαιτέρως∙ και, άρα, πρωταρχική της μέριμνα είναι η πρόνοια για τις ψυχές».
Η αντίρρηση σε αυτό είναι ότι στην πράξη δεν έχει καμία διαφορά. Ο πλούσιος καλείται να μετανοήσει αλλά ποτέ δεν μετανοεί.
Σε αυτό το ζήτημα δεν αντιλαμβάνεται κανείς να διαφέρουν οι Καθολικοί καπιταλιστές από τους άλλους.
Είναι φανερό ότι το οποιοδήποτε οικονομικό σύστημα θα απέδιδε ακριβοδίκαια εάν μπορούσε κανείς να εμπιστευτεί τους ανθρώπους ότι θα συμπεριφερθούν σωστά∙ μακρά πείρα, ωστόσο, έχει δείξει ότι σε ζητήματα ιδιοκτησίας μόνο μια μικρή μειοψηφία ανθρώπων θα φερθούν λιγάκι καλύτερα απ’ ό,τι αν υποχρεωθούν με την βία να το κάνουν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Καθολική στάση απέναντι στην ιδιοκτησία είναι αστήρικτη αλλά σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να βάλει σε τετραγωνισμένα πλαίσια την οικονομική δικαιοσύνη.
Στην πράξη, η αποδοχή της Καθολικής αντίληψης σημαίνει αποδοχή της εκμετάλλευσης, της ανέχειας, της πείνας, του πολέμου και των ασθενειών ως τμημάτων της φυσιολογικής τάξης των πραγμάτων.
Κατά τα φαινόμενα, όμως, εάν είναι η Καθολική Εκκλησία να ανακτήσει την πνευματική της επιρροή, θα πρέπει να καθορίσει με περισσότερη τόλμη την θέση της.
Είτε θα πρέπει να μεταβάλει την στάση της έναντι της ατομικής ιδιοκτησίας είτε θα πρέπει να πει ξεκάθαρα ότι το Βασίλειό της δεν είναι του κόσμου τούτου και ότι το τάϊσμα των σωμάτων έχει ελάχιστη σημασία συγκριτικά με την σωτηρία των ψυχών.
Πράγματι, λέει όντως κάτι τέτοιο αλλά μάλλον βεβιασμένα διότι δεν είναι αυτό το μήνυμα που θέλει ο σύγχρονος άνθρωπος να ακούει.
Κατά συνέπειαν, εδώ και κάμποσο καιρό στο πρόσφατο παρελθόν, η Εκκλησία έχει βρεθεί σε μια θέση ανώμαλη που συμβολίζεται από το γεγονός ότι ο Πάπας σχεδόν συγχρόνως αποκηρύσσει το Καπιταλιστικό σύστημα και συνδιαλέγεται με τον Στρατηγό Φράνκο, απονέμοντάς του παράσημα.
Κατά τα λοιπά, πρόκειται για ένα βιβλίο ενδιαφέρον, γραμμένο με ένα στυλ απλό και απαλλαγμένο σε αξιοσημείωτο βαθμό από κακοήθειες και φθηνούς εξυπνακισμούς.
Εάν όλοι οι Καθολικοί απολογητές ήταν σαν τον κ. Sheed, η Εκκλησία θα είχε λιγότερους εχθρούς.
Άρθρο του Τζωρτζ Όργουελ
Κριτική στο βιβλίο του F.J. Sheed «Κομμουνσιμός και Άνθρωπος»
“PEACE NEWS” 27 Ιανουαρίου 1939
Μετάφραση: Χρήστος Π. Παπαχριστόπουλος
Copyright © Christos P. Papachristopoulos
Το βιβλίο αυτό –μια απόρριψη του Μαρξιστικού Σοσιαλισμού από την οπτική άποψη του Καθολικισμού– είναι αξιόλογο διότι έχει γραφεί με καλή διάθεση.
Αντί να μετέρχεται της καταχρηστικής δυσφήμισης που είναι σήμερα συνηθισμένη σε όλα τα αμφιλεγόμενα θέματα που έχουν σημασία, παρέχει μια περισσότερο αμερόληπτη έκθεση του Μαρξισμού και του Κομμουνισμού απ’ ό,τι θα εμπιστευόταν κανείς τους περισσότερους Μαρξιστές για να εξέθεταν τον καθολικισμό.
Αν χωλαίνει κάπου ή αν, σε κάθε περίπτωση, τελειώνει με λιγότερο ενδιαφέρον σε σχέση με τον τρόπο που ξεκινά, αυτό συμβαίνει μάλλον διότι ο συγγραφέας είναι λιγότερο έτοιμος να παρακολουθήσει τις υποδείξεις της δικής του σκέψης απ’ ό,τι αυτές των αντιπάλων του.
Όπως διαπιστώνει με αρκετή ενάργεια, η ριζική διαφοροποίηση ανάμεσα στον Χριστιανό και στον Κομμουνιστή έγκειται στο ζητούμενο της προσωπικής αθανασίας,
Είτε αυτή η ζωή αποτελεί μια προετοιμασία για μιαν άλλη ζωή οπότε η ψυχή του ατόμου είναι υψίστης σπουδαιότητας είτε δεν υπάρχει ζωή μετά θάνατον οπότε το άτομο αποτελεί απλά ένα κύτταρο του γενικότερου οργανισμού, το οποίο μπορεί να αντικατασταθεί .
Αυτές οι δύο θεωρίες είναι μάλλον ασυμβίβαστες –και τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα που έχουν θεμελιωθεί πάνω τους αναπόφευκτα είναι ανταγωνιστικά μεταξύ τους.
Αυτό, όμως, το οποίο ο κ. Sheed δεν είναι έτοιμος να ομολογήσει είναι ότι η παραδοχή της Καθολικής τοποθέτησης υποννοεί μιαν ορισμένη προθυμία να δει κανείς να διαιωνίζονται οι τωρινές αδικίες της κοινωνίας. Φαίνεται να ισχυρίζεται ότι μια πραγματικά Καθολική κοινωνία θα συμπεριλάμβανε όλα (ή τα περισσότερα) από εκείνα στα οποία στοχεύει η Σοσιαλιστική κοινωνία –πράγμα το οποίο λιγάκι μοιάζει σαν να είναι «και η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος».
Η σωτηρία της ψυχής του ατόμου συνεπάγεται εξ ανάγκης την ύπαρξη της ελευθερίας, ο ορισμός της οποίας πάντοτε διευρύνεται από τους Καθολικούς συγγραφείς ώστε να συμπεριλάβει το δικαίωμα στην ατομική ιδιοκτησία.
Ωστόσο, στο στάδιο της βιομηχανικής ανάπτυξης όπου έχουμε τώρα φθάσει, το δικαίωμα στην ατομική ιδιοκτησία σημαίνει δικαίωμα στην εκμετάλλευση και στον βασανισμό εκατομμυρίων αδελφικών πλασμάτων.
Ο Σοσιαλιστής θα υποστήριζε, επομένως, το επιχείρημα ότι η ατομική ιδιοκτησία μπορεί να προασπιστεί μόνον αν κανείς είναι, λιγότερο ή περισσότερο, αδιάφορος προς την οικονομική δικαιοσύνη.
Η απάντηση του Καθολικισμού σε αυτό δεν είναι πολύ ικανοποιητική.
Δεν πρόκειται για το ότι η Εκκλησία συγχωρεί τις αδικίες του Καπιταλισμού –μάλλον το αντίθετο.
Ο κ. Sheed μάλλον έχει δίκιο όταν καταδεικνύει ότι αρκετοί Πάπες αποκήρυξαν με πολύ πικρία το Καπιταλιστικό σύστημα (και οι Σοσιαλιστές αυτό συνήθως το αγνοούν).
Την ίδια στιγμή, όμως, η Εκκλησία απορρίπτει την μόνη λύση που μπορεί, πιθανόν, να κάνει κάποιαν πραγματική διαφορά.
Η ατομική ιδιοκτησία πρόκειται να παραμείνει, η σχέση εργοδότη-εργαζομένου προορίζεται να συνεχιστεί, ακόμη και οι κατηγοριοποιήσεις «πλούσιος» και «φτωχός» θα συνεχιστούν∙ αλλά θα υπάρχει δικαιοσύνη και θα γίνει δίκαιη διανομή!
Με άλλα λόγια, ο πλούσιος δεν πρόκειται να απαλλοτριωθεί, απλά θα του πουν να προσέχει την συμπεριφορά του.
«(Η Εκκλησία) δεν βλέπει τους ανθρώπους πρωτίστως ως εκμεταλλευτές και εκμεταλλευομένους, με τους εκμεταλλευτές ως ανθρώπους τους οποίους είναι καθήκον της να αποτινάξει… από την δική της οπτική γωνία, ο πλούσιος ως αμαρτωλός, αποτελεί το αντικείμενο της μεγαλύτερης φροντίδας της αγάπης της. Εκεί όπου οι άλλοι βλέπουν έναν ισχυρό άνδρα να καυχιέται για την επιτυχία του, η Εκκλησία βλέπει μια ψυχή ταλαίπωρη που κινδυνεύει να βρεθεί στην κόλαση… ο Χριστός είπε ότι οι ψυχές των πλουσίων κινδυνεύουν ιδιαιτέρως∙ και, άρα, πρωταρχική της μέριμνα είναι η πρόνοια για τις ψυχές».
Η αντίρρηση σε αυτό είναι ότι στην πράξη δεν έχει καμία διαφορά. Ο πλούσιος καλείται να μετανοήσει αλλά ποτέ δεν μετανοεί.
Σε αυτό το ζήτημα δεν αντιλαμβάνεται κανείς να διαφέρουν οι Καθολικοί καπιταλιστές από τους άλλους.
Είναι φανερό ότι το οποιοδήποτε οικονομικό σύστημα θα απέδιδε ακριβοδίκαια εάν μπορούσε κανείς να εμπιστευτεί τους ανθρώπους ότι θα συμπεριφερθούν σωστά∙ μακρά πείρα, ωστόσο, έχει δείξει ότι σε ζητήματα ιδιοκτησίας μόνο μια μικρή μειοψηφία ανθρώπων θα φερθούν λιγάκι καλύτερα απ’ ό,τι αν υποχρεωθούν με την βία να το κάνουν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Καθολική στάση απέναντι στην ιδιοκτησία είναι αστήρικτη αλλά σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να βάλει σε τετραγωνισμένα πλαίσια την οικονομική δικαιοσύνη.
Στην πράξη, η αποδοχή της Καθολικής αντίληψης σημαίνει αποδοχή της εκμετάλλευσης, της ανέχειας, της πείνας, του πολέμου και των ασθενειών ως τμημάτων της φυσιολογικής τάξης των πραγμάτων.
Κατά τα φαινόμενα, όμως, εάν είναι η Καθολική Εκκλησία να ανακτήσει την πνευματική της επιρροή, θα πρέπει να καθορίσει με περισσότερη τόλμη την θέση της.
Είτε θα πρέπει να μεταβάλει την στάση της έναντι της ατομικής ιδιοκτησίας είτε θα πρέπει να πει ξεκάθαρα ότι το Βασίλειό της δεν είναι του κόσμου τούτου και ότι το τάϊσμα των σωμάτων έχει ελάχιστη σημασία συγκριτικά με την σωτηρία των ψυχών.
Πράγματι, λέει όντως κάτι τέτοιο αλλά μάλλον βεβιασμένα διότι δεν είναι αυτό το μήνυμα που θέλει ο σύγχρονος άνθρωπος να ακούει.
Κατά συνέπειαν, εδώ και κάμποσο καιρό στο πρόσφατο παρελθόν, η Εκκλησία έχει βρεθεί σε μια θέση ανώμαλη που συμβολίζεται από το γεγονός ότι ο Πάπας σχεδόν συγχρόνως αποκηρύσσει το Καπιταλιστικό σύστημα και συνδιαλέγεται με τον Στρατηγό Φράνκο, απονέμοντάς του παράσημα.
Κατά τα λοιπά, πρόκειται για ένα βιβλίο ενδιαφέρον, γραμμένο με ένα στυλ απλό και απαλλαγμένο σε αξιοσημείωτο βαθμό από κακοήθειες και φθηνούς εξυπνακισμούς.
Εάν όλοι οι Καθολικοί απολογητές ήταν σαν τον κ. Sheed, η Εκκλησία θα είχε λιγότερους εχθρούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου