Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΔΑΜ: ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ
ΤΩΝ 2 ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ
ΧΡΗΣΤΟΣ Π. ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
2016
Η μελέτη αυτή αποτελεί το κεντρικό κομμάτι της Φιλελεύθερης Τριλογίας
(μαζί με τους τίτλους Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΘΕΩΡΙΑ: οι θεωρητικοί της οικονομικής ανάλυσης Hayek, Buchanan, Stinkler, Becker, Friedman με σύγκριση του μονεταρισμού και του νεοφιλελευθερισμού και Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΒΕΤΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ)
Φιλοσοφία,
Ιδεολογία, Οικονομική Θεωρία και Ήθος
των 2 Φιλελευθέρων
Σχολών του Μάντσεστερ
Χρήστος Π.
Παπαχριστόπουλος
2016
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ: Η
σύγχρονη Φιλελεύθερη θεωρία και οι θεωρητικοί της οικονομικής ανάλυσης – Η
Ευρωπαϊκή Κοινότητα των μελών του Συντάγματος του Θεού στο Πολίτευμα της
Βασιλείας και η παρανομία
του Νεοελληνικού κράτους – Η εισαγωγή της Ελευθερίας στην Ελλάδα – Η
Σχολή της Ελεύθερης Συναλλαγής/
Ελεύθερου Εμπορίου (Free Trade/Commerce Libre) – Μαγχεστριανισμός,
Μαγχεστριανή και Μεγχεστριακή Σχολή ή Σχολή του Μάντσεστερ – Η
τέχνη του Μάντσεστερ – Ο Φιλελευθερισμός του Μάντσεστερ
(Κίνημα του Ελευθέρου Εμπορίου) – H ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ.
Η γέννηση της
Σχολής του Μάντσεστερ: Μαγχεστριανή Περίοδος και Βικτωριανή Επανάσταση – Το αστικό προλεταριάτο του
Μάντσεστερ και η Βιομηχανική Επανάσταση – Ο κανόνας του Χρυσού και η Σχολή του Πλάτωνος – Η
ιστορία της Σχολής του Μάντσεστερ και η Ελληνική Επανάσταση – Το Πανεπιστήμιο του Φιλελευθερισμού
στην Χιλή – Η κατάργηση του μονοπωλίου
άλατος από τον Μωάμεθ Γκάντι.
Η θεωρία του
«Laissez-Faire»: Το Σύστημα του Άνταμ Σμιθ – Ο Πλούτος των Εθνών – Αρχή
και Ελευθερίες του Πολιτικού
Φιλελευθερισμού (διαφορές από Οικονομικό Φιλελευθερισμό) – To Κόμμα του
Μάντσεστερ –
“Free Trade” & “Laissez-Faire” στην θεωρία του Άνταμ Σμιθ – Ο Ωφελιμισμός
του Ερβέρτου Σπένσερ
– Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ – Λιμπεραλισμός και Λιμπερταριανισμός – ΠΙΝΑΚΑΣ
“DIVIDE UT REGNAS” ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ – Η αρχή του
Ελευθέρου Εμπορίου – Η θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου – Η αρχή και η θεωρία του
συγκριτικού πλεονεκτήματος – Ο αντιαποικιοκρατισμός του Τζέρεμυ Μπένθαμ – Η θεωρία της διεθνούς Ελευθερίας των
Συναλλαγών – Η θεωρία του Ελεύθερου Συναγωνισμού – Ο νόμος προσφοράς και
ζητήσεως – Οι εξαιρέσεις στην ελευθερία του διεθνούς εμπορίου – Η
Φυσιοκρατική Σχολή και τα δόγματα του “Free Trade” & του
“Laissez-Faire”
– Η οικονομική θεωρία των Φυσιοκρατών
– Οι αρχές του Οικονομικού Φιλελευθερισμού “laissez-faire,
laissez-passer” – Το Σύστημα της
Ελεύθερης Οικονομίας ή Ελευθέρων Συναλλαγών – Η Κλασσική Σχολή της Οικονομίας
και η Κλασική οικονομική θεωρία – Η
ανισορροπία του κράτους και η ανελαστικότητα σε Άλφρεντ Μάρσαλ και Βιλφρέντο
Παρέτο
– Η ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΤΑΙΗΒΙΝΤ ΡΙΚΑΡΝΤΟ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΟΜΑΣ ΜΑΛΘΟΥΣ ΚΑΤΑ
ΤΗΣ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΦΑΣΙΣΜΟΥ KAI ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ – Το Φιλελεύθερο Σύστημα – Ο
Σιδηρούς Νόμος του Λασσάλ και η Σοσιαλδημοκρατία –
Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΤΖΩΝ ΜΙΛΛ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ – Η Φιλελεύθερη Τετραλογία – Η ποίηση του Τζων Μίλτον – Η εμπειριοκρατία του Τζων Λοκ – Η ισότητα
στον Τοκμίλ.
Το έργο του
Ρίτσαρντ Κόμπντεν: Ο Κομπντενισμός και ο Φιλελευθερισμός του Μάντσεστερ – Η σταυροφορία για την Ελευθερία των
Συναλλαγών – Η ελληνική κοινότητα Μαγχεστρίας –
Η σχέση του Κόμπντεν με τον Μαρξ και τον Ένγκελς – Η
οργάνωση του Γ΄ Συνεδρίου της Ειρήνης με τον
Βίκτωρα Ουγκώ για την δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης – Η ΣΥΝΘΗΚΗ
ΤΟΥ ΚΟΜΠΝΤΕΝ (COBDEN TREATY) – Ο οικονομικός φιλελευθερισμός του Ρόμπερτ
Πηλ – ΟΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΩΝ COBDEN και
PEEL – Η διασύνδεση του Κόμπντεν με τον Αβραάμ Κομπ
και τον Ρόμπερτ Όουεν στο Μάντσεστερ– 2
κλειδιά του έργου του
Κόμπντεν – Ο συνεργάτης του Όοουεν, Ουΐλλιαμ Λόβιτ, και η ίδρυση του
Χαρτισμού – Ο ακόλουθος του Όουεν, Ετιέν
Καμπέ, και η Κοινοκτημοσύνη στον Κομμουνισμό – Ο Λουΐ Μπλαν και ο Δημοκρατικός
Σοσιαλισμός –
Ο Ουτοπικός Σοσιαλισμός Ροβέρτου Όουεν, Σαρλ Φουριέ και Σαιν-Σιμόν – Η νέα Πολιτεία Φαλανστέριον.
Ο ρήτωρ της Σχολής
του Μάντσεστερ, Τζων Μπράϊτ: Η εξέγερση της Φαβιανής Εταιρείας στο Μάντσεστερ –
Οι αγώνες του Μπράϊτ για την Ιρλανδία και την Ινδία – ΟΙ
ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΩΝ COBDEN και BRIGHT.
Κλωντ Φρεντερίκ
Μπαστιά, ο ηγέτης του Γαλλικού Φιλελευθερισμού: Ο πατέρας του κινήματος του Λιμπερταριανισμού και ο ηγέτης
του Γαλλικού Φιλελευθερισμού – Η φιλοσοφία του Ελευθέρου Εμπορίου –Ο ΝΟΜΟΣ – η Γαλλική Φιλελεύθερη Σχολή (Σαί, Φρήντριχ
Λιστ, Ογκύστ Μπλανκί) – Η δικτατορία του
προλεταριάτου
Ζαν Μπαπτίστ Σαι,
ο θαυμαστής του Άνταμ Σμιθ: Η Ορθόδοξος Σχολή Πολιτικής Οικονομίας.
Φρεντερίκ Σεβαλιέ,
ο μαθητής του Μπαστιά: Η θρησκεία του Σαιν-Σιμονισμού – Η ΑΓΓΛΟΓΑΛΛΙΚΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΚΟΜΠΝΤΕΝ ΚΑΙ ΣΕΒΑΛΙΕ
– Η ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΙ ZOLLVEREIN – To Σύστημα του
Γαλλικού Σοσιαλισμού του κόμητος του Σαιν(Σιμόν
– Ο Νέος Χριστιανισμός – Οι πιστοί Σαινσιμονιστές (Αύγουστος Κοντ,
Αρμάν Βαζάρ, Προσπέρ Μπαρτολομέ Ανφαντέν
και ο Κωνσταντίν Πεκέρ) – Ο ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ H ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ – Μαρξισμός, Επιστημονικός Σοσιαλισμός,
Κολλεκτιβισμός, Επαναστατικός Σοσιαλισμός, Κομμουνισμός – Ο τελευταίος των
Φιλελευθέρων.
Ο πρίγκηψ του Φιλελευθερισμού
Τζων Πρινς-Σμιθ: Το Γερμανικό Κίνημα Ελευθέρου Εμπορίου – Η Φιλελεύθερη Σχολή
του Μάντσεστερ Γερμανίας – Ο
ΣΜΙΘΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡΙΣΜΟΣ – Ο συνεργάτης του
Κόμπντεν και του Πρινς-Σμιθ, Julius Faucher – Ο οικονομολόγος Max Wirth.
Βασικές γνώσεις
για την Πολιτική Οικονομία: Μερκαντιλισμός (Εμποροκρατία/Εμποροκρατισμός) – Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ DAVID
HUME – Πατερναλισμός – Κολμπερτισμός και Καμεραλισμός – Η θεωρία
του
Προστατευτισμού – Κρατικός
Παρεμβατισμός και Κεϋνσιανισμός – Η
θεωρία του Επεμβασισμού – Η Σχολή του Κρατικού Σοσιαλισμού και του
«από καθέδρας» Σοσιαλισμού – Ο
«οικονομικός φιλελευθερισμός» στυλ Γερμανίας και η Σχολή του Προστατευτισμού ή
Σχολή της Εθνικής Οικονομίας του Γκέοργκ Φρήντριχ Λιστ.
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ: Οι Ριζοσπάστες και ο Ουΐλλιαμ Γκόντγουιν – Οι
ιδεολόγοι του Destutt de Tracy
– Ο Ρικαρδιανός Σοσιαλισμός του
Τζαίημς Μιλλ – Μύθος, Μίτος, Μίτωση και
Μύηση - Η ελεύθερη «ανταλλακτική οικονομία» αρχαίων Ελλήνων και Φοινίκων στην
Σχολή του Μάντσεστερ: «Φυσική Οικονομία», «Αχρήματη Οικονομία», «Εμπράγματη
Οικονομία», «Αντιπραγματισμός», «Ανταλλακτικό Εμπόριο» («COMMERCE D’ EXCHANGE»).
ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ
H εισαγωγή στην
φιλελεύθερη Σχολή του Μάντσεστερ αποτελεί το αντικείμενο αυτής της μικρής μελέτης, της
οποίας προηγείται το έργο με τίτλο Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΘΕΩΡΙΑ (όπου οι 6
κύριες πηγές της θεωρίας του φιλελευθερισμού όπως τις όρισαν οι θεωρητικοί
της Άνταμ Σμιθ, Τζων Στιούαρτ Μιλλ, Αλέξις ντε Τοκμίλλ, Μπενζαμέν Κονστάν,
Λούντβιχ φον Μίζες, Φρήντριχ φον Χάγιεκ συγκρίνονται με τους θεωρητικούς της
οικονομικής ανάλυσης νεοφιλελευθερισμού και μονεταρισμού των σχολών της
Βιέννης, του Σικάγο
και της Βιρτζίνια με κορυφαίο τον Μίλλτον Φρήμαν) και της οποίας μελέτης
έπεται το έργο με τίτλο Η
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ (όπου
υπάρχει συγκέντρωση πληροφοριών για τις ομοιότητες
και διαφορές στις 6 θεωρίες των Άνταμ Σμιθ, Νταίηβιντ Χιουμ, Τζων Λοκ, Ζαν(Ζακ
Ρουσσώ, Μοντεσκιέ και Κωνσταντίνου Κούμα).
Εδώ εμείς θα
δώσουμε μια σύνθεση από τις αρχές του κινήματος φιλελευθερισμού του Μάντσεστερ
καθώς και ένα περίγραμμα των κυρίων εκπροσώπων του σε 3 χώρες για να
αποκτήσουμε μιαν πρώτη πανοραματική εικόνα των πραγματικών φιλελεύθερων
θεωριών. Η εργασία θα είναι σύντομη
(μπορεί να εκδοθεί ως φυλλάδιο πυραμιδικού σχήματος 49 ή 52 φύλλων
φιλοσοφίας( και θεματική (δηλαδή, επικεντρωμένη σε πληροφορίες γύρω από ένα
συγκεκριμένο αντικείμενο) και εξαιρετικά απλή ώστε ο αναγνώστης να μπορεί
εύκολα να πληροφορηθεί το περιεχόμενο των διαφόρων θεωριών: εξάλλου, θα υπογραμμιστούν τα
βασικά σημεία ενδιαφέροντος ώστε να μπορεί ο αναγνώστης να
εστιάσει μόνος του στα πρωταρχικά και φλέγοντα ζητήματα, ερευνώντας τις πηγές.
Όλες οι πληροφορίες της μελέτης αυτής (αλλά και όλης της τριλογίας για τον
φιλελευθερισμό που είναι
έργο περίπου 23 ετών συνολικά) αντλούνται από την ατζέντα της Υπηρεσίας
Πληροφοριών του Συμβουλίου Αντίστασης του Ο.Η.Ε. και συλλέγονται για πρώτη φορά
υπό το πρίσμα αυτό της
επικέντρωσης και εστίασης των 3 μελετών.
[Ο στόχος μας
είναι να αποτελέσει αυτή η τριλογία θεμελιώδη λίθο για την πραγματική εισαγωγή
της ελευθερίας, όχι απλώς του
φιλελευθερισμού( στην Ελλάδα, πιστή στην παράδοση του Αρκαδισμού και στην υψηλή
ηθική περί ποιήσεως και
επαναστατικού αγώνος του Διονυσίου Σολωμού, του Ανδρέα Κάλβου(Ιωαννίδη, του
Ιωάννη Βηλαρά, του Γεράσιμου Μαρκορά, του Αντωνίου Μαρτελάου, του Αριστοτέλη
Βαλαωρίτη, του Αθανασίου Χριστόπουλου, του Χριστόφορου Περραιβού, του Ούγκο
Φώσκολου, του Βικέντιου Μόντη, του Βιττόριο Αλφιέρι, του Πιέτρο Τραπάσι
(Μεταστάσιο), του Πάολο Ρόλι, του Τζιανμπατίστα Γκουαρίνι, του Σαντόρρε
Σανταρόσσα, του Σάντιο Ρώσση,
του Βίκτωρος Ουγκώ, του Κωνσταντίνου Κούμα, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του
Τζωρτζ Γκόρντον (λόρδου Βύρωνος) και του Αντώνη Κυριαζή ή Κωνσταντίνου
Βελεστινλή (Ρήγα): ο φιλελευθερισμός
όλων αυτών των 21 ηγετών αναπτύχθηκε την εποχή του φιλελευθερισμού της
Σχολής του Μάντσεστερ].
Προκαταρκτικά,
σημειώνουμε τον ορισμό ότι Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΕΙΝΑΙ Η ΣΧΟΛΗ
ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΗΣ ή ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ (FREE TRADE
& COMMERCE LIBRE), δηλ. των ελευθέρων συναλλαγών ή ανταλλαγών μεταξύ ατόμων
και χωρών.
Δεν είναι μία
σχολή αλλά δύο: στην Γαλλία, υπάρχουν 2 ακόμα παρακλάδια (του Λιμπεραλισμού και
Λιμπερταριανισμού) αλλά οι Σχολές του Μάντσεστερ είναι οι αντίστοιχες στην Αγγλία
και στην Γερμανία.
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ, γενικά, είναι πρωτίστως σχολή Πολιτικής και δευτερευόντως σχολή
Οικονομική και σχολή Πολιτικής Οικονομίας (η Σχολή Πολιτικής Οικονομίας του Μάντσεστερ είχε ως
βάση της το βαμβάκι).
Καλείται, εξάλλου,
και με τις ονομασίες ΜΑΓΧΕΣΤΡΙΑΝΙΣΜΟΣ, ΜΑΓΧΕΣΤΡΙΑΝΗ ΣΧΟΛΗ και ΜΕΓΧΕΣΤΡΙΑΚΗ
ΣΧΟΛΗ: αυτές τις 3 πρέπει να συγκρατήσει ο αναγνώστης, αρχικά.
Η ονομασία της
Σχολής του Μάντσεστερ προέρχεται από την πόλη Μάντσεστερ (Manchester, το αρχαίο Mancunium της
Ρωμαϊκής Βρεττανίας, πόλη γνωστή ως COTTONOPOLIS/ ΒΑΜΒΑΚΟΥΠΟΛΙΣ αλλά στην
ελληνική γλώσσα λέγεται «Μαγχεστρία» και «Μαγκεστρία»).
(Είναι ευκολονόητο
ότι η ονομασία αυτή του Μάντσεστερ (Manchester) συνδέεται αφενός με το Μεγαλείο, την Δόξα, τον Αγώνα, την
Κυριαρχία, την Μαντεία και τα Μάτια, την Μαγεία και, άρα, την Μεγαλειότητα
(Majestas και
Majesty), αφετέρου με το Στάρι και την Αστρονομία (όλες οι καταλήξεις (ester, (chester
στην αγγλική και
αμερικανική γλώσσα σχετίζονται με το Αστέρι και τον Αστερισμό). Παράλληλα, η
μετάφραση στην ελληνική γλώσσα περί Μαγχεστρίας και Μαγκεστρίας παραπέμπει
αφενός στις μάχες της Τροίας και, κατά καταπληκτικό τρόπο, αφετέρου στην
Μάγχη).
Ό όρος ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ/MANCHESTER
SCHOOL, πάντως, χρησιμοποιήθηκε
για πρώτη φορά από τον αντίπαλό της, Βενιαμίν Ντισραέλι.
(Ο συγγραφέας και
πολιτικός Benjamin Disraeli, κόμης Beaconsfield (1804(1881) ήταν Χριστιανός
εβραίος, βρεττανοεβραϊκής καταγωγής, εκ
Βενετίας και προήρχετο από τα λαϊκά στρώματα. Ξεχωρίζει στην ιστορία του το ότι αναγνώρισε στους εργάτες
την νομική ισότητα με τους εργοδότες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο Ντισραέλι είχε
αποκηρύξει την κατάργηση των δασμών των σιτηρών στην Αγγλία αλλά ως
κυβέρνηση δεν τους
επανέφερε: αρχικά, το 1848, ο Βενιαμίν Ντισραέλι ήταν αρχηγός του Συντηρητικού
Κόμματος των Τόρρεων (Tory) αλλά όταν έγινε πρωθυπουργός το 1868, ακολούθησε
επεκτατική ιμπεριαλιστική πολιτική και, πράγματι, ενώ η βασίλισσα Βικτωρία
είχε ανακηρυχθεί αυτοκράτειρα των Ινδιών το 1858, ο Ντισραέλι το 1872 έθεσε
σκοπό την δημιουργία Μονοκρατορίας και όταν πέρασε η περίοδος των 19 ετών από
την στέψη της, ο Ντισραέλι της έδωσε το στέμμα της Αυτοκρατορίας των Ινδιών την
Πρωτοχρονιά 1877. Παραιτήθηκε από πρωθυπουργός και επανήλθε, ακολουθώντας
Τουρκόφιλη πολιτική (ήταν ο ανταγωνιστής του Γλάδστωνος που ακολούθησε
Φιλελληνική πολιτική). Ο Ντισραέλι, ελληνιστί Δισραέλης, έγραψε το έργο
«ΣΙΒΥΛΛΑ» με θέμα ακριβώς την βιομηχανία του Μάντσεστερ(.
Το
Μάντσεστερ/COTTONOPOLIS/ΒΑΜΒΑΚΟΥΠΟΛΙΣ (που βρίσκεται στην περιοχή της κομητείας του Lancashire
της Μεγάλης Βρεττανίας) χαρακτηρίζεται «πόλη(μανιτάρι»: είναι πρωτεύουσα(πόλη
της βιομηχανίας, η πρώτη εκβιομηχανισμένη πόλη στον κόσμο, το κέντρο της
αγγλικής βιομηχανίας, η βιομηχανική πρωτεύουσα της Αγγλίας, πόλη
εργατών και επαγγελματιών, η πόλη(πρωτεύουσα του Βάμβακος.
(Είναι χρήσιμη μια
μικρή παρέκβαση στην εισαγωγή αυτή και έχει αξία για την συνέχεια να γνωρίζει
κανείς ότι οι 2
προσοδοφόρες κατηγορίες εμπορευμάτων διεθνώς είναι α) το εμπόριο βάμβακος,
βαμβακερών υφασμάτων και
υφαντουργικών προϊόντων και β) το
εμπόριο σιτηρών (δηλ. στάρι). Κατ’ αρχάς, το βαμβάκι χρησιμοποιείται στην
βαμβακουργία για παραγωγή μαλλιού και υφασμάτων και στην εριουργία και στην
εριοβιομηχανία με ξύλο (το
«είριον» του Ηροδότου) και με αδράχτι/άτρακτο, με ανέμη ή με ρόκα («ηλακάτη», η
χάρκα ή «τσάρκα» της
σημαίας της Ελεύθερης Ινδίας του Γκάντι για το γνέσιμο βάμβακος-μαλλιού και για
την κατεργασία του βάμβακος με τις μεθόδους της γνάφσεως και της ξάνσεως, δηλ.
λαναρίσματος) για να κλώθουν (κλωστοποίηση) ή γνέθουν κλωστικές ίνες βάμβακος
(νηματουργία). Οι ίνες της Βαμβακιάς οι οποίες είναι λευκές, ξανθές,
κεραμόχροες ή
πυρόχρωμες έχουν πάχος 1-4 εκ.και μήκος 19-37 χιλιοστόμετρα, προέρχονται από το
καλλωπιστικό φυτό και δέντρο Βάμβαξ, Βαμβακέα ή Βαμβακιά (γοσσύπιον/gossypium)
η καλλιέργεια του οποίου ήλθε από Ινδία-Αραβία και βρίσκεται σε Αίγυπτο,
Περού, Συρία, Περσία, Βολιβία, Αντίλλες (Μπαρμπάντος), Ρωσσία, Ελλάδα (ο
Αιγυπτιακός βάμβαξ είναι διασταύρωση του μπαμπακιού Ινδίας-Περουβίας-Χιλής) ενώ
οι βαμβακοπαραγωγές χώρες είναι πρώτα οι 4 Μεγάλες Δυνάμεις Αγγλία, Γαλλία,
Γερμανία, Ρωσσία και μετά όλη η Ευρώπη και οι χώρες Ινδία, Ιαπωνία, Κίνα,
Η.Π.Α., Καναδάς, Μεξικό και Βραζιλία: οι ίνες αυτές οι οποίες καλύπτουν τον
σπόρο της Βαμβακιάς συναντώνται
με την ονομασία «Βάμβαξ», «Πάμβαξ» (η βυζαντινή «Παμβακίς»)και
βρίσκονται εντός της Αγαύης («Αθάνατος» ή «Αγάπη») της Βορ. Αφρικής ή εντός
φύλλων Φοινίκων ή καρπών Κοκκοφοινίκων δέντρων Cocoa/Coccus Nucifera του γένους
των Φοινίκων (1 στρέμμα γης δίδει 100-150 χιλιόγραμμα βαμβάκι). Η χρήση του
βάμβακος ως πρώτη ύλη γίνεται στην ιατρική παραγωγή εκρήξεων βαμβακοπυρίτιδας
(νιτροβάμβαξ) ή πυρίτιδας (με νιτρογλυκερίνη) ενώ είναι διαπραγματεύσιμο στα
Χρηματιστήρια Νέας Υόρκης, Μάντσεστερ, Αλεξάνδρειας και Βομβάης. Το έριο
(laine) χρησιμοποιείται ως μαλλί για κτένισμα (peignage) π.χ. σε μάλλινα και σε
μεταξωτά υφάσματα, τις λεγόμενες «ΠΕΝΙΕΣ»/peignes και είναι α) έριο φυτικό που
λαμβάνεται από το δέντρο Βόμβαξ της οικογένειας των Βομβοειδών που βρίσκεται
στις τροπικές χώρες Ασίας, Αφρικής και Αμερικής, β) έριο μεταξοσκώληκος Bombyx
της οικογένειας των Βομβυκιδών από φύλλα δρυός ή από φύλλα μορέας (δηλ.
μουριάς, συκαμινιάς) που βρίσκεται σε Ινδία, Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Βορ.
Αμερική, Μεξικό, Συρία, Περσία, Τουρκία, Τουρκεστάν, Κίνα, Ιαπωνία, Ινδοκίνα,
Εγγύς & Απώτατη
Ανατολή, Γεωργία στον Καύκασο. Μια ακόμα μυστική τέχνη που ήλθε εξ Ανατολής σε
Αγγλία-Γαλλία μέσω της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είναι η ΣΗΡΟΤΡΟΦΙΑ (δηλ. η
βιομηχανία της μετάξης με 2 κλάδους, βομβυκοτροφία και μεταξοσκωληκοτροφία) που
πρόκειται για τέχνη της Κίνας που ήλθε από το Βυζάντιο. Το υφαντικό βαμβάκι,
επίσης, προέρχεται εξ Ανατολής (διότι η Αγγλία ευνοούσε την
βαμβακοκαλλιέργεια στην
Αίγυπτο και στην Ινδία): η πρώτη χρήση των βαμβακερών υφασμάτων γινόταν για την
περιτύλιξη των νεκρών σωμάτων σε σινδόνες επί Ομήρου, σε οθόνια κείμενα επί
Χριστού και σε σαρκοφάγους επί Αιγύπτου, μαζί με αμίαντο αναφέρεται ότι 1
χιλιόγραμμο αμίαντου και βάμβακος ισούται με 1.800 μέτρα νήματος)! Οι αρχαίοι
ονόμαζαν «βόμβυκες» τις μέλισσες αλλά σήμερα «βόμβυκες» λέγονται τόσο οι
μεταξοσκώληκες όσο και τα κουκούλια,
οι κάμπιες και οι χρυσαλλίδες.
Τώρα, ως προς την τεχνική της φύσης, οι σηρικοί «βόμβυκες της μορέας», δηλ. οι μεταξοσκώληκες που
προέρχονται από μουριές γεννούν αυγά με νέες κάμπιες (σε λατινική γλώσσα, ο πληθυντικός CAMBIΑ
σημαίνει «συμφωνίες συναλλαγής/ανταλλαγής»), οι οποίες μεταμορφώνονται σε
νύμφες, χρυσαλλίδες, πεταλούδες και ψυχές και παράγουν σε κουκούλι (βομβύκι)
ίνα, δηλ. μεταξωτή κλωστή, την οποία στρέφουν σε τυλιγάδι (πηνιστήρα) και την
επεξεργάζονται σε ειδικά εργοστάσια (αναπηνιστήρια) και υφαντουργεία όπου τις
γνέθουν και τις υφαίνουν με μέσα παραγωγής όπως σφοντύλι, ροδάνι, τροχός ή
ιπτάμενη σαΐτα η οποία, με την
βοήθεια του συλλέκτη, χρησιμοποιείται στον υφαντικό ιστό (στον αργαλειό, σύμβολο
του Ινδικού Εθνικού Κογκρέσσου) για την πλέξη του υφαδιού (δηλ. των οριζοντίων
νημάτων) και του στημονιού (δηλ. των καθέτων νημάτων) σε συνδυασμό με την
περιτύλιξη του υφάσματος σε μασουρίστρα: αυτή είναι μια πολύ μικρή εικόνα,
πανοραματική, χωρίς λεπτομέρειες αλλά με αναλογίες στο γενικό περίγραμμά της.
Υπολογίζουμε στα γρήγορα (κανονικά μετράμε σε τόνους) ότι 1 γραμμάριο σπόρος
δίδει βόμβυκες/κουκούλι 2,5 κιλά, το 1 βομβύκιο έχει βάρος 1-2,5 γραμμάρια και δίδει 0,25 γραμμάρια
μετάξης ενώ παράγει νήμα 200-1200 μέτρα, 10 χιλιόγραμμα βομβύκιο δίνουν 1
χιλιόγραμμο μετάξης, 1 χιλιόγραμμο βομβύκιο περιέχει 500-900 μεταξοσκώληκες.
Στην Αγγλία, ήδη από
τον 14ο αι. τα κεντήματα (όπως τα βασιλικά εμβλήματα( χαράσσονταν επί των
υφασμάτων (Opus Anglicanum). Η υφαντουργία της περιοχής της Λαγκαστρίας
(κομιτεία του Λάνκασαϊρ στην περιφέρεια της Μαγχεστρίας (δηλ. του Μάντσεστερ) με
πρωτεύουσα την Λαγκαστρία, δηλ. την πόλη του Lancaster( ήταν ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: είχε
μεταλλεία σιδήρου, ανθρακορυχεία και εργοστάσια βάμβακος και εκεί η Αγγλία
επεξεργαζόταν βαμβάκι που εισήγαγε από την Ινδία και από την Κεντρική και Νότιο
Αμερική για να το εξάγει προς
την Βόρειο Αμερική, οπότε επηρέαζε γενικότερα την εξωτερική πολιτική της
βρεττανικής κυβέρνησης
για τα ζητήματα των τελωνειακών δασμών διότι η περιοχή αυτή εισήγαγε
πρώτες ύλες (ειδικά, βαμβάκι( από την Βομβάη της
Ινδίας, την «Επτάνησο», Πόλη του Πτολεμαίου, πρωτεύουσα της πολιτείας
Μαχαράστρα. Η Βομβάη
-Mumba(i)/Bombaim- διεξήγε όλο το εμπόριο της Ινδίας προς τα κράτη της
Βρεττανικής Κοινοπολιτείας και ήταν το πρώτο κέντρο της Ινδικής βαμβακουργίας
και κλωστοϋφαντουργίας, εξειδικευμένη σε χρυσοΰφαντα μεταξωτά και βαμβακερά
υφάσματα (με δεύτερη την Αμάνταμπατ, πόλη βιομηχανικής υφαντουργίας,
εξειδικευμένη σε χρυσοποίκιλτα υφάσματα με πιο γνωστό μοντέλο την Σεχραζάντ)
και ήταν η Βομβάη έδρα του Νομισματοκοπείου της ιδιωτικής, βρεττανικής
Εταιρείας των Ανατολικών Ινδιών (East
India Company) που είχε ιδρυθεί το 1599-1600 ενώ, αργότερα, η Γαλλία σε
αντίδραση ίδρυσε στην Ινδία την γαλλική Εταιρεία των Ανατολικών Ινδιών
(Compagnie des Indes Orientales) επί της εποχής της εμπορικής σύγκρουσης
Κολμπέρ-Κρόμγουελλ. Η Βομβάη μετά το 1854 έγινε η πλουσιότερη πόλη της Ινδίας,
πόλη των μεγιστάνων την οποία κατοικούν οι πλούσιες τάξεις των εμπόρων και της βιομηχανίας, είναι
κέντρο χρηματιστηριακών συναλλαγών με πολλές τράπεζες ενώ είναι ακόμα και
σήμερα η πόλη συγκέντρωσης των οίκων των αρχαίων Περσών (αργότερα, Μήδων) με
βασιλιά τον Μίδα και θρησκεία
τον Μιθραϊσμό και τον μονοθεϊστικό Ζωροαστρισμό (δηλ. την πυρολατρεία,
αστρολατρεία και μαγεία)
που, όμως, διαιρέθηκαν στις 6 θρησκείες Μασδαϊσμού/Μαζδεϊσμού,
Μασδακισμού, Μανδεϊσμού των Ναζωραίων, Σαββαϊσμού/Σαβιανισμού, Ζερβανισμού,
Βαχαϊσμού: η φυλή τους λέγεται «Παρσίς» και αυτοί Πάρσοι, Παρσιστές, Πάρσηδες
με πρωτεύουσα την Πόλη του Βάκχου (το Μπακού της Κασπίας) και συνδέονται με
τους Πάρθους. Ο
φιλόσοφος, θεολόγος, ιερεύς, προφήτης των Πάρσων Ζωροάστρης (δηλ. «ο Λάμπων
Χρυσός») μαζί με Πλάτωνα και
Πυθαγόρα είναι θεός των Καρποκρατιανών του Χριστιανικού Γνωστικισμού της
Αλεξάνδρειας που πίστευαν στην
μετεμψύχωση, στην ισότητα όλων και στην κοινοκτημοσύνη ενώ θεωρείται απόστολος
του μεσσία Shaoshyant (θεοί των Πάρσων είναι ο Μέγας Βασιλεύς, οφθαλμός του
Μίθρα Ωρομάσδης/ Ωρομάζης/Ormuzd/Auramazda, ο θεός του πυρός Ατάρ, η
Αναΐτις/Άρτεμις και η
Ασταρώθ/Αστάρτη/Χαστορέτ/Βααλίς/Αναχίτα/Αστροάρχη/Ιστάρ των Φοινίκων ή Ουράνια
Αφροδίτη των Ελλήνων) και αποθεώνεται στον Νεοπλατωνισμό και την φιλοσοφική
θεωρία που δίδαξε ο Γεώργιος Γεμιστός (Πλήθων) στον βυζαντινό Μυστρά: ο Ζωροάστρης
κατάγεται εκ της πόλεως Μπάχντι της Βακτρίας (σημερινής Σολτανίγιε του Ιράν),
περιοχής Ελληνο-Ινδικο-Βουδιστικού πολιτισμού στην Κασπία. Όλη η Αγγλία αρχικά εισήγαγε βαμβάκι
από την Ινδία αλλά η εγχώρια παραγωγή του άρχισε στο Μάντσεστερ και, έτσι, το 1701 απαγορεύτηκε η
εισαγωγή εμπορευμάτων από την Ινδία στην Αγγλία η οποία, παράλληλα, για να αποφύγει τους
περιοριστικούς κανόνες, ρυθμιστικούς κανονισμούς, εποπτεία και, γενικά,
μέτρα υπέρ των
συντεχνιών εξήγε έριο σε επιχειρηματίες στην Λομβαρδία, στην Τοσκάνα, στην
Φλάνδρα και Φλαμανδία όπου οι αγρότες (εκτός των πόλεων) το έγνεθαν και το
ύφαιναν. Η υφαντουργία ήταν ο πρώτος κλάδος της παραδοσιακής
βιομηχανίας που η παραγωγή αναπτύχθηκε σε μεγάλη κλίμακα και η εξειδίκευση πήρε
την μορφή του συστήματος της «ΟΙΚΟΤΕΧΝΙΑΣ» (δηλ. καταμερισμός της εργασίας με
παράλληλη ενοποίηση της διευθύνσεως ώστε η εργασία να γίνεται κατ’ οίκον από
την οικογένεια): οι οικογένειες αντήλλασσαν μεταξύ τους τα πλεονάσματα της
παραγωγής τους και προσλάμβαναν εργάτες διότι η μέθοδος της ανταλλαγής συνέφερε
οικονομικώς: αρχικά, η
υφαντουργία με το οικοτεχνικό σύστημα ήταν ελεύθερη από κρατικούς και
συντεχνιακούς ελέγχους. Ο Κολμπερτισμός ηττήθηκε
ως το 1761 από την Αγγλία ενώ το συντεχνιακό σύστημα εξαφανίστηκε ως το
1776 και η οικοτεχνία
εξελίχθηκε σε χειροτεχνία/μανιφαττούρα, σύμφωνα με τις προτάσεις του Άνταμ
Σμιθ. Στην Ελλάδα, αξίζει να σημειωθεί, ότι από το 1778 λειτουργούσε ως
συνεταιρισμός Η ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ με 4.000 μέλη ως επικεφαλής 22
χωριών όπου υπήρχαν ακόμα 2.000 μέλη και συνολικά 24 εργαστήρια (δηλ. οικοτεχνίες) για
παρασκευή βαμβακερών υφασμάτων και νημάτων με σύστημα συνεργασίας
κεφαλαίου-εργασίας-τεχνιτών όπου εργάζονταν όλοι (αγρότες, γαιοκτήμονες,
βιοτέχνες, έμποροι) στην βαμβακοκαλλιέργεια με αποκλειστικό μονοπώλιο της
εξαγωγής βαφών νημάτων προς το εξωτερικό και την κεντρική Ευρώπη: οι γαιοκτήμονες έβαζαν
τα κτήματα, την εργασία, οι βιοτέχνες την τέχνη, οι κεφαλαιούχοι το χρηματικό
κεφάλαιο ενώ οι έμποροι
έβαζαν τις γνώσεις και την πελατεία τους. Ήταν Η ΠΡΩΤΗ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ και τα
Αμπελάκια συναγωνίζονταν τα υφαντουργικά εργοστάσια της Αγγλίας. Η Αγγλία κατείχε από το 1784 την
τέχνη «ύφανσης», «υφαντικής», «υφαντουργίας» και «υφαντουργικής». Η βαμβακουργία ήταν
αρχικά ελεύθερη και συντεχνίες υπήρχαν μόνο σε μαλλί και μετάξι (μεταξουργία).
Οι ίνες ξεχωρίζονταν από τους σπόρους αρχικά με το χέρι και κατόπιν με τα
εκοκκιστήρια μηχανήματα τα οποία εφευρέθηκαν το 1792-1892: το αποτέλεσμα ήταν
να αυξηθεί η παραγωγή των Η.Π.Α. κατά 800 φορές). Η εκβιομηχάνιση της υφαντουργίας άρχισε το
1894: παράλληλα, η αντίδραση εκδηλώθηκε στην Ρωσσία όπου η πρώτη απεργία (προ των 2 Ρωσσικών Επαναστάσεων
1905 και 1917) έγινε το 1896 στην υφαντουργία. Έτσι, το πρώτο ατμοκίνητο
υφαντουργείο λειτούργησε το 1806 στο Μάντσεστερ.Η κλωστοϋφαντουργία βαμβακερών
εφήρμοσε το εργοστασιακό σύστημα παραγωγής (μηχανοκίνηση-ατμοκίνηση)
ταυτιζόμενη με την ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ στην Αγγλία. Για να αρχίσουμε
να πιάνουμε το νήμα των θεωρητικών Σχολών του Μάντσεστερ, νομίζω ακράδαντα ότι
ήταν χρήσιμη αυτή η άσκηση υπομονής ώστε να πάρουμε μιαν γενική εικόνα της
βιομηχανίας του Μάντσεστερ που μοιάζει εκπληκτικά με την καλλιέργεια βάμβακος,
σταριού και καλαμποκιού στην περιοχή Λειβαδιάς-Θήβας-Δομοκού-Καλαμπάκας του
Θεσσαλικού κάμπου σε Β. Ελλάδα και σε όλη την Ήπειρο (απλώς να προστεθεί ότι η εργασία του αργαλειού
είναι ίδια με την ποίηση του ηρωϊκού, εθνικού στίχου με ίαμβο και ανάπαιστο (αρχ. «αννάπεστος») ενώ στην
Βυζαντινή μουσική της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού σε
Ελλάδα-Ρωσσία υπάρχουν ακριβώς όμοια εργαλεία με την υφαντουργία (όπως η
αρμονία, τα μέλη, η οργάνωση, η λειτουργία, τα νεύματα, ο τροχός, τα κεντήματα,
ακόμα και το βυζαντινό σύμβολο που λέγεται «Υφέν»).
Περνώντας τώρα
στην ουσία, πρέπει να δώσουμε στον αναγνώστη τα πρώτα πληροφοριακά στοιχεία από
την ατζέντα της Υπηρεσίας Πληροφοριών του Συμβουλίου Αντίστασης του Ο.Η.Ε.:
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ Η ΟΠΟΙΑ ΠΕΤΥΧΕ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΗ («FREE TRADE» =
Ελεύθερη Συναλλαγή/Ελεύθερο Εμπόριο). Στην ουσία, η
έννοια του «FREE TRADE» σημαίνει «αντιπροστατευτισμός»: η ονομασία προέρχεται
από το γεγονός ότι η Σχολή του Μάντσεστερ καταπολέμησε το σύνολο
οικονομικών ( πολιτικών ( στρατιωτικών ( κρατικών αντιλήψεων που
υποκρύπτονται πίσω από
τον κρατικό Προστατευτισμό, πίσω από τον Κολμπερτισμό (την Εμποριοκρατία, τις ιμπεριαλιστικές οικονομικές και
εμπορικές θεωρίες του Κολμπέρ στην Γαλλία) και πίσω από τον
Μερκαντιλισμό (δόγμα που λέγεται και Εμποροκρατία ή Εμποροκρατισμός) και
αργότερα βρέθηκε αντιμέτωπη στην Γερμανία με την παρεμβατική Σχολή του
Προστατευτισμού
ή Σχολή της Εθνικής Οικονομίας του Φρήντριχ Λιστ και στις Η.Π.Α. με τον
Κεϋνσιανισμό.
Για να το
περικλείσουμε σε μια γενική πρόταση αναγκαστικά, η Σχολή του Μάντσεστερ
τάσσεται υπέρ της ελεύθερης ανταλλακτικής οικονομίας και ζητά τον απεριόριστο
συναγωνισμό σε κάθε πεδίο της βιομηχανικής ζωής. Οι διαφοροποιήσεις που
υπάρχουν σε εξειδικευμένα σημεία από τους θεωρητικούς
είναι πιο λεπτομερείς (και θα αναλυθούν στην συνέχεια.
Η Σχολή του
Μάντσεστερ εμφανίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνος και συγκεντρώνει
οικονομολόγους και βιομηχάνους (οπαδούς της ελευθερίας των συναλλαγών και
ανταλλαγών σε παγκόσμιο
επίπεδο( οι οποίοι έκτοτε τοποθετούνται αρνητικά ή με σκεπτικισμό όσον
αφορά τα οφέλη της
αποικιοκρατίας (η έννοια του «σκεπτικισμού», από την αρχαία Ελλάδα, σημαίνει
κυρίως «σκεπτική δύναμη» και συνδέεται, βέβαια, με το «σκήπτρο» των βασιλέων(
και μόνο στα τελευταία χρόνια του 19ου αι., με την κάμψη της Σχολής του
Μάντσεστερ, οι φιλελεύθεροι εστράφησαν υπέρ της αποικιοκρατίας −πλην ενός που
είναι αρκετός, οπότε οι άλλοι έχασαν συλλήβδην την ιδιότητα του «φιλελευθέρου».
Το κίνημα της
Σχολής του Μάντσεστερ εκφράστηκε με μιαν διεθνή εκστρατεία υπέρ της ενοποιήσεως
της παγκόσμιας αγοράς και υπέρ των πλεονεκτημάτων ειρήνης και προόδου που
προκύπτουν λόγω της
συνεργασίας λαών και ατόμων (όπως έχουν αναπτυχθεί από τον Άνταμ Σμιθ). Αυτά τα πλεονεκτήματα
επιτυγχάνονται, στην θεωρία, μέσω του ελευθέρου εμπορίου: με την εφαρμογή
εμπορικών συνθηκών κατά των δασμών που θέτουν τα κράτη στα άτομα.
(Οι πολιτικές της
Σχολής του Μάντσεστερ εφαρμόστηκαν σε πρωθυπουργικό επίπεδο από την αγγλική
κυβέρνηση πρώτα επί Ρόμπερτ Πηλ (ο οποίος με την πολιτική του «Peeling» έδωσε
μιαν ενδιαφέρουσα κλίση στο βασικό της
μοντέλο ( και υϊοθετήθηκαν τελικά από
τον οπαδό του Robert Peel, τον πρωθυπουργό Gladstone(.
Αποκωδικοποιούμε
ευθύς αμέσως σε μια νοηματική σειρά από τίτλους τα βασικά πορίσματα που προκύπτουν για τα καλύτερα
σημεία της Σχολής του Μάντσεστερ στην ιδεατή, εμβληματική μορφή τους (που αυτή
θα πρέπει να μείνει στην μνήμη για να κρατά τα διδάγματά της ζωντανά) (και εδώ, για πρώτη φορά, πιάνουμε
το νήμα από το τέλος προς βοήθεια του αναγνώστη και ξεκινούμε από τα
συμπεράσματα της έρευνας:
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΕΙΝΑΙ ΕΧΘΡΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΣΜΟΥ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ
ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΜΠΕΡΤΙΣΜΟ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΠΟΛΕΜΑ ΤΟΝ ΜΕΡΚΑΝΤΙΛΙΣΜΟ(ΕΜΠΟΡΟΚΡΑΤΙΣΜΟ
H ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΕΝΑΝΤΙΩΝΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΕΙΡΗΝΙΚΗ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΜΙΛΙΤΑΡΙΣΜΟΥ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙ(ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΚΑΤΗΡΓΗΣΕ ΤΗΝ ΔΟΥΛΕΙΑ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΤΑΣΣΕΤΑΙ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΘΕΛΕΙ ΤΟΝ ΧΩΡΙΣΜΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ( ΚΡΑΤΟΥΣ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΩΝ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΑΝΤΙΤΙΘΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΓΑΙΟΚΤΗΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΑΙΟΚΤΗΣΙΑΣ
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ
ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΖΗΤΑ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
ΣΕ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΖΩΗΣ
Στην κορυφή της
ιεραρχίας της Σχολής του Μάντσεστερ βρίσκεται ένας αστερισμός από ριζοσπάστες
διανοούμενους οι οποίοι εκδηλώθηκαν την εποχή εκείνη: ας θεωρήσουμε ότι αυτός ο αστερισμός έχει
επικεφαλής ως δορυφόρους 6 προσωπικότητες συνολικά: στην Αγγλία το δίδυμο Richard
Cobden & John Bright, στην Γαλλία το δίδυμο Frederic Bastiat & Michel
Chevalier ενώ στην Γερμανία το δίδυμο John Prince(Smith & Max Wirth.
Θεωρητικά, όμως, ο
συγκεκριμένος Φιλελευθερισμός του Μάντσεστερ έχει την βάση του στο τρίγωνο των διανοουμένων
ΝΤΑΙΗΒΙΝΤ ΧΙΟΥΜ, ΑΝΤΑΜ ΣΜΙΘ και ΖΑΝ(ΜΠΑΠΤΙΣΤ ΣΑΙ: αυτή η λεπταίσθητη αλλά πολύ
ενδιαφέρουσα και σημαντική διαφορά αξίζει να σημειωθεί.
ΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ
ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ είναι:
1) ο θεσμός του
“Laissez(faire” ΚΑΙ ο ελεύθερος ανταγωνισμός
2) το δόγμα της
ισχύος των φυσικών οικονομικών δυνάμεων, σύμφωνα με το οποίο οι αγορές
κυβερνώνται από τον νόμο προσφοράς και
ζητήσεως.
Ο Φιλελευθερισμός
του Μάντσεστερ περιγράφεται ως «FREE TRADE MOVEMENT»/ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ
ΕΜΠΟΡΙΟΥ και ΚΙΝΗΣΗ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ. Εδώ ισχύει ο τύπος FREE TRADE
= COMMERCE LIBRE : η αγγλική ορολογία του “Free Trade” (δηλ.
η Ελεύθερη Συναλλαγή) μεταφράζεται στην γαλλική γλώσσα ως “Commerce Libre” (δηλ.
Ελεύθερο Εμπόριο): είναι η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ/PHYSIOCRATISMUS που
θεωρεί το εμπόριο συνώνυμο με την εργασία και προηγήθηκε του Άνταμ Σμιθ ο
οποίος την βελτίωσε ως θεωρία. Πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι η λατινική λέξη
“IMPERIUM” είναι αυτή που σηματοδοτεί την απόλυτη διοικητική και στρατιωτική
εξουσία, την κυριαρχία,
την ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ (αλλά, ουσιαστικά, ταυτίζεται με την έννοια «ΕΜΠΟΡΙΟ»). Ακόμα
και η λέξη “TRADE” μεταφράζεται με μια διακύμανση στενών ή διευρυμένων
εννοιών με το επίκεντρο να
καταλαμβάνει η σημασία της απελευθέρωσης από κρατικούς ή κυβερνητικούς
περιορισμούς και κρατικά ή κυβερνητικά δεσμά (η εύλογη ερμηνεία της ξεκινά από
την έννοια της «συναλλαγής» και
της «ανταλλαγής», φθάνει στις ορθές έννοιες
της «εργασίας», του «επαγγέλματος», της «τέχνης» και «συντεχνίας» αλλά
καταλήγει να διευρύνεται ώστε να καλύπτει
μέχρι και το «λαθρεμπόριο», την «σωματεμπορία» και
τους σημερινούς «free traders». Εξάλλου, η σχέση εργασίας μεταξύ
εργοδότη-εργαζομένου συνδέεται με την δουλεία και με την αγοραπωλησία ανθρώπων.
Οπωσδήποτε, συνδέεται πλαγίως και με το ελεύθερο εμπόριο και την ιδιοκτησία
σκλάβων: ιδίως στην Νότιο Αμερική, ο θεσμός διήρκεσε στο διάστημα 1785(1820.
Επίσης, ας ληφθεί υπ’ όψιν
ότι «Trade Union» σημαίνει Εργατική Ένωση ή Επαγγελματικό Συνδικάτο και
«Trade Unionism» σημαίνει
Κίνημα Εργατικών Σωματείων ή Συνδικαλιστικό Κίνημα: στο έργο του
Ρίτσαρντ Κόμπντεν και του Ρόμπερτ Όουεν στο Μάντσεστερ η διασύνδεση των
εννοιών της «συναλλαγής», του «εμπορίου» και της «εργασίας» είναι έκδηλη. Ο αναγνώστης είναι σε θέση να
κρίνει μόνος του τα νοήματα των λέξεων, αρκεί να τις κρατά απευθείας όλες
μαζί στον νου του(. Αρκεί εδώ
να αξιολογηθεί, πρωταρχικά, ότι η Σχολή του Μάντσεστερ εισήγαγε στην Ευρώπη μια νέα αντίληψη
περί κράτους (στα θέματα της εργασίας και στην φορολογία). Πίσω από την έννοια αυτή, βρίσκεται ο
αγώνας του βιομηχανικού κόσμου και της αστικής τάξεως του Μάντσεστερ ο οποίος πρότεινε ως
λύση των προβλημάτων την ελευθερία των συναλλαγών.
Ήταν η εποχή
μεγάλων οικονομικών κρίσεων στην οικονομία της Αγγλίας (που θεωρείται η πιο φιλελεύθερη κοινωνία στην
Ευρώπη) και εποχή που συνδέθηκε με την εμφάνιση του προλεταριάτου (στο
Μάντσεστερ το φαινόμενο μελέτησε ο Ένγκελς( και, για τον λόγο αυτό, οι
βιομήχανοι και οι αστοί είχαν λάβει θέση υπέρ των 4 αρχών:
1) της
φιλελεύθερης πολιτικής,
2) της οικονομικής
πολιτικής,
3) της
φιλελεύθερης οικονομικής σχολής, δηλαδή του φιλελευθερισμού του στυλ
«laissez(faire» που είναι, ακριβώς η ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
(laissez(faire) η οποία υφίσταται σε κράτη όπου η ιδιωτική πρωτοβουλία αποτελεί
θεσμό:
(Η φιλελεύθερη οικονομική σχολή αποκλείει
κάθε παρέμβαση του κράτους στην οικονομία και ζητά
ελευθερία στην οικονομική δραστηριότητα του
πολίτη και γενικώς στην καθημερινή ζωή
προκειμένου να απελευθερωθούν οι παραγωγικές
δυνάμεις.
Η φιλελεύθερη οικονομική σχολή υποστηρίζει
ότι η ανάπτυξη της οικονομίας συναρτάται:
Α) από την αδέσμευτη ατομική ιδιοκτησία, Β)
από την ελευθερία των ανταλλαγών,
Γ) από την ελευθερία της εργασίας, Δ) από
την ιερότητα του κληρονομικού δικαίου
−και όλες μαζί συνυφαίνονται με Ε) την
ελευθερία του προσώπου.
Τέλος, θεωρεί ότι όλος ο πολιτισμός
οφείλεται στην ατομική ιδιοκτησία.
4) των αρχών του
Άνταμ Σμιθ.
Πρέπει, όμως,
πρώτα να γίνει η παρουσίαση των επιτυχιών της Σχολής του Μάντσεστερ στην
Αγγλία.
Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ
ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ
Πρώτα τα γεγονότα:
Ο κανόνας του
χρυσού εμφανίστηκε στην Μεγάλη Βρεττανία στο διάστημα 1820(1870.
Η γέννηση της
Σχολής του Μάντσεστερ χαρακτηρίζεται από ένα δίπολο:
Αφενός, Η
ΜΑΓΧΕΣΤΡΙΑΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ είναι περίοδος οικονομικού φιλελευθερισμού (αρχίζει από το 1825,
εντείνεται από το 1846, συμβαδίζει με την εποχή του Ελεύθερου Συναγωνισμού που
αρχίζει το 1860 με την κατάργηση της δουλείας και φθάνει ως και το 1870, την
εποχή της ανόδου του
μονοπωλιακού καπιταλισμού, ιμπεριαλισμού και μιλιταρισμού/στρατοκρατίας αλλά και του εθνικισμού που είναι ακριβώς η εποχή από το
1870 ως το 1914 που ισχύει το σύστημα του κανόνα χρυσού (είναι νομισματικό
σύστημα το οποίο βασίζεται στον χρυσό, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Μεγάλη Βρεττανία και έγινε
αποδεκτό από όλες τις χώρες του κόσμου πριν το 1914 και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
αλλά κατόπιν σταδιακά περιορίστηκε, ιδίως μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση
του 1929, και καταργήθηκε
στην διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Προηγουμένως, το 1922,
υϊοθετήθηκε ο κανόνας συναλλάγματος χρυσού στην Γένουα (ανταποκριτής των εφημερίδων
στην Ιταλία ήταν ο Έρνεστ Χέμινγουαίη, επί Μουσολίνι) και ο οποίος εφαρμόστηκε
από τις Η.Π.Α. με βάση την Συμφωνία του Bretton Woods της πολιτείας New
Hampshire το 1944 ως 1971
και ως το 1973 από την Ε.Ο.Κ. και σήμερα κανένα νόμισμα δεν είναι
μετατρέψιμο σε χρυσό(: αυτή ακριβώς η περίοδος 1870-1913 προ
των 2 Παγκοσμίων Πολέμων είναι η «Ωραία Εποχή», η Μπελ Επόκ (Belle Epoque), η οποία μοιάζει με ένα
άγαλμα (μπορούμε να φανταστούμε το Άγαλμα της Ελευθερίας που
φωτίζει τον κόσμο του Κώστα Καρυωτάκη) το οποίο έχει ως βάθρο τον χρυσό και τίθεται σε πλαίσιο φιλελεύθερο με
οικονομική σταθερότητα για την διεθνή οικονομία η οποία -μέσα στο
περιβάλλον μιας χρυσής εποχής εξειδίκευσης και ανταλλαγής- συνοδεύεται από τον οικονομία της ελεύθερης
αγοράς και το λεγόμενο «Ευρωκεντρικό Σύστημα» ενώ μετράται με
τον Χρυσό Κανόνα.
[Ο αυτοκράτωρ Ρώμης
(205-235 μ.Χ.) Μάρκος Αυρήλιος Αλέξανδρος ο ο οποίος γεννήθηκε στον ναό του Μεγ. Αλεξάνδρου
στην Φοινίκη, ήταν θαυμαστής του Χρυσού Κανόνος. Ο ΧΡΥΣΟΥΣ ΚΑΝΩΝ έχει τις
ακόλουθες 6 μορφές: προ Χριστού,
αναφέρεται αρνητικά ως η αρχή «Ο ΜΙΣΕΙΣ ΜΗΔΕΝΙ ΠΟΙΗΣΕΙΣ» και «Ο ΣΥ ΜΙΣΕΙΣ ΕΤΕΡΩ ΜΗ ΠΟΙΗΣΕΙΣ» η οποία γίνεται
στον Κομφούκιο «Ο,ΤΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΔΕΝ ΘΑ ΗΘΕΛΕΣ, ΜΗΝ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ ΑΛΛΟΝ» ενώ, μετά
Χριστόν, αναφέρεται θετικά «ΠΑΝΤΑ ΟΥΝ ΟΣΑ ΑΝ ΘΕΛΗΤΕ ΙΝΑ ΠΟΙΩΣΙΝ ΥΜΙΝ ΟΙ
ΑΝΘΡΩΠΟΙ, ΟΥΤΩ ΚΑΙ ΥΜΕΙΣ ΠΟΙΕΙΤΕ ΑΥΤΟΙΣ• ΟΥΤΟΣ ΓΑΡ ΕΣΤΙΝ Ο ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΑΙ» (Ματ.) ή «ΚΑΘΩΣ ΘΕΛΕΤΕ ΙΝΑ ΠΟΙΩΣΙΝ ΥΜΙΝ
ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ, ΚΑΙ ΥΜΕΙΣ ΠΟΙΕΙΤΕ ΑΥΤΟΙΣ ΟΜΟΙΩΣ» (Λουκ). Στην σύγχρονη εποχή, ο
ΧΡΥΣΟΥΣ ΚΑΝΩΝ έγινε αντικείμενο επεξεργασίας από την πολιτική του Ντε Γκωλ].
Η Μαγχεστριανή
περίοδος κορυφώνεται ως το 1873 ενώ την ακολουθεί μια ύφεση το 1873(1895.
Η ΜΑΓΧΕΣΤΡΙΑΝΗ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΥΝΔΥΑΖΕΤΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΚΑΙ ΑΜΕΣΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1840(1870, ΤΗΝ
ΛΕΓΟΜΕΝΗ «ΒΙΚΤΩΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ».
Αυτήν την περίοδο
ακολουθεί μια νέα περίοδος, στο χρονικό διάστημα 1880-1914, η οποία θεωρείται
ως η Εποχή του Νέου Ιμπεριαλισμού για την μεταβιομηχανική κοινωνία:
πρόκειται για μιαν εποχή αντίδρασης του
Προστατευτισμού με επιστροφή των κρατών στο προστατευτικό εμπόριο και η οποία
χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια των Μεγάλων Δυνάμεων να αποκτήσουν αποικιακό
κράτος, από την προσπάθεια για διεκδίκηση ζωτικού χώρου, από την
προσπάθεια για την
διατήρηση τελών και φραγμών στο διεθνές εμπόριο στο εσωτερικό και στο
εξωτερικό, από την προσπάθεια
δηλαδή για πολιτική και οικονομική επέκταση του κράτους (ΑΥΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ
ΟΠΟΙΟ ΑΝΤΙΤΙΘΕΤΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ): η εποχή αυτή του Νέου Ιμπεριαλισμού οδήγησε
στον φασισμό, στον ναζισμό και στον εθνικοσοσιαλισμό διότι πρώτα έπληξε ευθέως τον
Πολιτικό Φιλελευθερισμό και τις φιλελεύθερες αρχές (μόνο η Αγγλία έμεινε πιστή
στον φιλελευθερισμό ως το 1914, εξ ανάγκης λόγω φυσικά του πολέμου).
Για τον λόγο αυτό,
πρέπει να σημειωθεί, με αφορμή και την σημασία της λέξης “IMPERIUM” ότι ο Ιμπεριαλισμός γενικά
συνδέεται με την προσπάθεια του Κράτους να αναζητήσει και να αποκτήσει αποικίες
με σκοπό να εισάγει πρώτες ύλες και να εξάγει προϊόντα ΑΛΛΑ, ειδικότερα
«Ιμπεριαλισμός» είναι στην Πολιτική Οικονομία η εξέλιξη στο ανώτερο στάδιο του
καπιταλισμού −συγκεκριμένα, του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού− όμως, το κύριο
χαρακτηριστικό αυτού του
συστήματος είναι η αντίθεσή του προς τον ελεύθερο ανταγωνισμό, όπως
εκδηλώνεται με την συγκέντρωση
επιχειρήσεων (trusts, cartels, groupe des societes, konzern, combinat, holding, fusion, participations,
μητρικών και θυγατρικών εταιρειών πολυεθνικών) οι οποίες σε συνεργασία με το διεθνές
κεφάλαιο προχωρούν σε εκμετάλλευση με μόνο σκοπό το κέρδος και
εις βάρος των συμφερόντων του συνόλου της κοινωνίας.
Αυτό είναι το
γενικό περίγραμμα και η ουσία της διαμάχης των ετών που χαρακτηρίζουν την εποχή
γύρω από το κεντρικό θέμα της εμφάνισης της Σχολής του Μάντσεστερ.
Όμως, αφετέρου, η
περίοδος στην οποία εστιάζουμε γύρω από
το 1819 και προ της εμφάνισης του κανόνα του χρυσού χαρακτηρίζεται ως
περίοδος του προλεταριάτου στο Μάντσεστερ
(οι εργαζόμενοι φεύγουν από την περιφέρεια και τα περίχωρα όπου είναι
περιοχή πλούσια σε
ανθρακορυχεία και κατευθύνονται προς την πόλη: πρόκειται για το πρώτο αστικό
προλεταριάτο στην παγκόσμια ιστορία).
[Ο ορισμός του
προλεταριάτου είναι εξαιρετικά δύσκολος, δεδομένου ότι για πρώτη φορά
εμφανίζεται η έννοια του αστικού
προλεταριάτου και της επανάστασης η οποία γίνεται από την αστική τάξη:
«προλετάριος» είναι
ο παραγωγός προϊόντων, εργάτης ή
βιοτέχνης, ο οποίος δεν ελέγχει τα μέσα παραγωγής και είναι δέσμιος των εμπόρων, των συντεχνιών
και του κράτους που εκμεταλλεύονται την δική του εργασία (εξ ου προκύπτει και η αποξένωση του παραγωγού
από το προϊόν της εργασίας του: ο Πλάτων, λόγου χάρη, ήταν προλετάριος διότι έγραψε προ 1.000 ετών βιβλία
τα οποία μεταφράζονται από εμπόρους εκδότες χωρίς την δική του άδεια
λανθασμένως σήμερα ενώ οι νόμοι του κράτους επιτρέπουν την κλοπή αυτή και
διαστρεβλώνουν το έργο
και τους κόπους του χωρίς να έχει την δυνατότητα να παρέμβει στην
εκμετάλλευση, ακόμα κι αν εμφανιστεί ο ίδιος αυτοπροσώπως στο
δικαστήριο)].
Ήδη από το 1815
είχαν θεσπιστεί αγγλικές απαγορεύσεις στην εισαγωγή στην χώρα των
σιτηρών/δημητριακών και οι γαιοκτήμονες γεωργοί και σιτοπαραγωγοί είχαν πετύχει
νομοθεσία που διατηρούσε υψωμένη την τιμή του ψωμιού στο Μάντσεστερ προ του
1820.
Ο Νόμος περί Δημητριακών (“CORN LAW”) απαγόρευε την εισαγωγή δημητριακών
και έπληττε τις κατώτερες
τάξεις (διότι αύξανε τις τιμές του ψωμιού και των σιτηρών). Ο Νόμος
απαγόρευε την εισαγωγή
σιταριού από το εξωτερικό και έκανε το ψωμί ακριβό, δηλ. ακριβή την αγορά
άρτου στο εσωτερικό. Επιπλέον, το
1816 είχε καταργηθεί ο φόρος εισοδήματος και είχαν αυξηθεί οι έμμεσοι φόροι. Οι
εξεγέρσεις ήταν συνεχείς και κορυφώθηκαν με την σφαγή των εξεγερθέντων
ριζοσπαστών εργατών και τεχνικών του Πέτερλω στο Μάντσεστερ το 1819.
[«ΜΗΔΕΙΣ
ΑΓΕΩΜΕΤΡΗΤΟΣ ΕΙΣΙΤΩ» ήταν το έμβλημα της Ακαδημίας Πλάτωνος (ο Χριστός ονομάζει
τον σίτο «κόκκο σινάπεως»). Σύμφωνα με τον Όμηρο, ο καρπός ή ο σπόρος του Σίτου
ονομάζεται «Πυρός» (βρίσκεται
σε Η.Π.Α, Καναδά, Αργεντινή, Ρωσσία, Γαλλία, Ιταλία, Τουρκία, Ινδία).
Στάρι και Δημητριακά είναι η βασική τροφή στην Ινδία. Το σιτάρι, το οποίο έχει
στάχυ και στημόνια και είναι αυτό το οποίο δίδει το αλεύρι, βρίσκεται σε
εκτάσεις της Πρόσω Ασίας, σε Κίνα, Βόρειο Αφρική (Αίγυπτο) και Δυτική και
Ανατολική Ευρώπη.
Σιτάλευρο, αλεύρι, γλουτένη, αλάτι και μαγιά παράγουν τον Άρτο. Στα
Δημητριακά ανήκει το καλαμπόκι (μαΰς, ζέα, αραβόσιτος,
αραποσίτι, αραπόσταρο, μπαρμπαρόσταρο, κούκλα) που βρίσκεται σε Αμερική,
Μεξικό, Βραζιλία και Ρωσσία και από το οποίο παράγονται νήματα, χαρτί και
εκρηκτικές ύλες].
Ταυτόχρονα, είναι
η περίοδος έκρηξης των 2 μεγάλων επαναστατικών κινημάτων στα 2 άκρα της Ευρώπης, των μόνων που
πήραν την μορφή του Πολέμου της Ανεξαρτησίας, σε Ισπανία και Ελλάδα.
Η αρχή και πρώτη
φάση της ιστορίας της Σχολής του
Μάντσεστερ συμβολίζεται με την ανάληψη της βασιλείας από τον δούκα της
Κλαρεντίας (Clarence( και ναυτικό πρίγκηπα, βασιλιά της Αγγλίας Γουλιέλμο Δ΄
όλο το διάστημα από το 1820 ως το 1837.
Πρέπει, εξάλλου,
να παρατηρηθεί ότι Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ συνυφαίνεται με την ταυτόχρονη ιστορία και με το
χρονικό διάστημα κατά το οποίο ΣΥΜΒΑΔΙΖΟΥΝ ΤΟ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΚΑΙ
Η ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ.
H ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΑΡΧΙΣΕ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ: ΤΟ 1820 με την
δημιουργία της ΕΝΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ (League of Manchester). Στην πόλη του Μάντσεστερ, επίσης,
ιδρύθηκε την 5/5/1821 υπό τον Edward Taylor η εφημερίδα ΜΑΓΧΕΣΤΡΙΑΝΟΣ ΦΥΛΑΞ,
γνωστή ως THE MANCHESTER GUARDIAN (η οποία συνέχισε να εκδίδεται και μετά το
1855 και η οποία φημίζεται για την ανεξαρτησία της: σημειωτέον ότι το 1856 η
πόλη του Μάντσεστερ βρίσκεται στο
ζενίθ της δόξας της και υποστηρίζει αναφανδόν την εφαρμογή του “laissez-faire” στην
οικονομία).
Όλο το διάστημα
1830-1880 χαρακτηρίζεται ως εποχή του αστικού φιλελευθερισμού αλλά ειδικά στην δεκαετία του 1830, η Σχολή του
Μάντσεστερ σημειώνει την ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ στην Αγγλία [Στο
πολιτικό επίπεδο, οι μεταρρυθμίσεις αρχίζουν το 1832 οπότε επεκτείνονται τα εκλογικά δικαιώματα με την εισαγωγή
του Κοινοβουλευτικού Νόμου τον οποίο ψήφισαν και οι συνταγματικοί Whigs και ο
οποίος επέκτεινε τον εκδημοκρατισμό της ψήφου ΑΛΛΑ όχι ακόμα στους εργάτες:
αυτό το γεγονός συμβαδίζει με την
ταυτόχρονη ανάληψη της θέσης του Υπουργού Εξωτερικών από τον Henry John Temple,
υποκόμη και λόρδο Palmerston
(17841865), φιλελεύθερο Συνταγματικό που από Tory έγινε Whig και
διετέλεσε πρωθυπουργός το 185965] και στο οικονομικό πεδίο ένα από τα απτά
αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων είναι η κατάργηση της δουλείας στις αποικίες από την
θαλασσοκράτειρα Αγγλία το 1833(34.
Το 1837 ξεκινά η
βασιλεία της Βικτωρίας η οποία υπερβαίνει την αρχή του 20ου αι. Το 183839
ξεκινά η δεύτερη φάση της ιστορίας της Σχολής του Μάντσεστερ η οποία
δημιούργησε τον
Συνασπισμό της “Anti(Corn League” (ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΤΟΥ ΣΙΤΟΥ): ο Σύνδεσμος αυτός
ιδρύθηκε υπέρ της αστικής τάξης και εναντίον της γαιοκτητικής ολιγαρχίας.
Αυτό ήταν το
απαραίτητο προοίμιο από την Σχολή του Μάντσεστερ ώστε να επιτευχθεί στην Αγγλία
για πρώτη φορά Η ΕΠΙΣΗΜΗ. ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ το 1841.
Το 1846 η Σχολή
του Μάντσεστερ πέτυχε την κατάργηση και ακύρωση του προστατευτικού νόμου του
1815 περί σίτου (ΝΟΜΩΝ ΤΟΥ ΣΙΤΟΥ) και επανήλθε το καθεστώς των ελεύθερων
εισαγωγών σιτηρών στην Αγγλία: η επιτυχία αυτή της Σχολής του Μάντσεστερ ήταν
νίκη του ελευθέρου εμπορίου
κατά του κρατικού προστατευτισμού και, κυρίως, υπέρ της εργατικής τάξης επί της
γεωργίας (διότι το προστατευτικό σύστημα ευνοεί τα προϊόντα των
μεγαλογαιοκτημόνων). Ο αναγνώστης πρέπει να σημειώσει ότι πρόκειται για
κοσμοϊστορικό γεγονός στην ιστορία του φιλελευθερισμού και της μάχης υπέρ της
ελευθερίας (συμβολικά, άλλωστε, το 1815 είναι επίσης φορτισμένο από
πολιτικά(διπλωματικά(στρατιωτικά(επαναστατικά γεγονότα σε σχέση με την τυραννία
από την Ιερά Συμμαχία του συστήματος του Ρηνανού Μέττερνιχ) και να το ερευνήσει
μόνος.
Εμείς αρκούμαστε
να παραθέσουμε τα στοιχεία που λένε ότι μετά την κατάργηση του Νόμου των Σιτηρών στην Αγγλία, οι
τιμές ΔΕΝ αυξήθηκαν επί 20 έτη (και μάλιστα, με ανοδικό πληθωρισμό σε όλο αυτό
το διάστημα).
ΓΕΝΙΚΩΣ, Η ΣΧΟΛΗ
ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΕ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΟΝ
ΜΕΡΚΑΝΤΙΛΙΣΜΟ ΚΑΙ ΚΑΤΗΡΓΗΣΕ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΣΜΟ: επίσης, οδήγησε στην λεγόμενη «πολιτική ανοικτών
θυρών και ίσων ευκαιριών» την εξωτερική διπλωματία των άλλων χωρών την περίοδο
1890(1900 (ιδίως τις Η.Π.Α.) και συνετέλεσε στην παροχή Αυτοκυβέρνησης των
Αποικιών στον 20ο αι. (συγκριτικά, ωστόσο, αναφέρεται ότι οι περισσότερες από τις μεταρρυθμίσεις που
ζητούσαν οι θιασώτες του Ελεύθερου
Εμπορίου έγιναν επί των Γαλλικών Επαναστάσεων).
Αξιόλογη είναι,
ακόμα, η παρατήρηση ότι οι εξελίξεις αυτές συνοδεύονται όλες ταυτοχρόνως από την Γαλλική Επανάσταση του
1789, από τις επαναστάσεις των γιακωβίνων και των καρμπονάρων το 1820 σε
Ισπανία(Ιταλία και από την Ελληνική Επανάσταση που ξέσπασε το 1821:
1) αμέσως πριν την
Γαλλική Επανάσταση είναι η εποχή του Σαιν(Σιμόν, του Φουριέ, του Μπενζαμέν Κονστάν καθώς και του διδύμου
Νταίηβιντ Ρικάρντο και Τόμας Μάλθους,
2) αμέσως μετά την
Γαλλική Επανάσταση είναι η εποχή του Vilfredo Pareto, του Alfred Marshall, του Λούντβιχ φον Μίζες και
του Τζων Μαίηναρντ Κέϋνς,
3) η Ελληνική
Επανάσταση συμβαδίζει με την εποχή του Καρλ Μαρξ, του Ρόμπερτ Όουεν, του Μπλαν και του Μπλανκί.
Ωστόσο, αυτά τα 3
στάδια (πρέπει να το κατανοήσει κανείς και να το βάλει καλά στον νου του, να το εμπεδώσει και να το
«ζουπήξει» βαθειά ως το μεδούλι) είναι απολύτως και άκρως αλληλένδετα, άρρητα,
άρρηκτα και αδιάρρηκτα συνδεδεμένα: από ιστορικής πλευράς και επειδή υπάρχει
διαφορά χρόνου μεταξύ των 2 χωρών, η Γαλλική Επανάσταση ΔΕΝ έγινε ΠΡΟ της
Ελληνικής Επαναστάσεως.
Η απόδειξη είναι
ότι η Γαλλική Επανάσταση και η Ελληνική Επανάσταση είχαν το κοινό σύνθημα
«ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ».
(Όταν μιλάμε για
τις επιρροές της Γαλλικής Επανάστασης και του Γαλλικού Διαφωτισμού στην
Ελλάδα και για
τις επιρροές της Ελληνικής Επανάστασης και του Ελληνικού Διαφωτισμού στην
Γαλλία
και όταν μιλάμε για την έξοδο της Αγγλίας από την Ιερά Συμμαχία που
βοήθησε την Ελλάδα, λέμε ακριβώς ότι ο Διαφωτισμός και η
Επανάσταση έγιναν από την Γαλλία στην Ελλάδα και από την Ελλάδα στην Γαλλία αλλά και ότι η Αγγλία και η Ιερά
Συμμαχία βοήθησαν την Ελλάδα και ότι όλα έγιναν ταυτόχρονα(.
Αυτή είναι και η
αιτία για το ότι στην εξωτερική πολιτική της Αγγλίας παρατηρείται ότι η
εμφάνιση της Σχολής του Μάντσεστερ συνέπεσε με την αυτοκτονία του Κάστελρινγκ
(Robert Stewart, υποκόμης Castlereagh (1769(1822) υπ. Εξωτερικών της Μεγάλης
Βρεττανίας το κρίσιμο 1814,
με την ανάληψη πρωτοβουλιών από τον Τζωρτζ Κάννινγκ (1770(1827)
δεδομένου ότι
ο George Canning και ο Κάστελρινγκ ήταν υπέρ των εμπόρων και βιομηχάνων και
εναντίον του Ναπολέοντος
Βοναπάρτη και του Μέττερνιχ) και με την στροφή της Αγγλίας προς την
φιλελεύθερη πολιτική, ιδίως στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας των
επαναστατημένων χωρών που εξεγέρθηκαν και πέτυχαν, όπως στην Λατινική Αμερική
και στην Ελλάδα στο διάστημα 1810(1830: για το δυναστικόηγεμονικό αυτό ζήτημα,
άλλωστε, είναι που συγκρούστηκαν η Μεγάλη Βρεττανία και οι Η.Π.Α. εκείνη την
εποχή.
(Πίσω από την
γνωστή υπόθεση το 1823 του δόγματος James Monroe, υποκρύπτονται οι διαφωνίες
για την κατάλυση των αποικιών μετά τον πόλεμο για την Ανεξαρτησία των Η.Π.Α.
κατά της Αγγλίας και οι διενέξεις ως προς το
πολιτειακό και συνταγματικό καθεστώς των απελευθερωμένων χωρών και ως προς το
δικαίωμα επέμβασης των Μεγάλων Δυνάμεων, αν και το καθεστώς της εξάρτησης
συνεχίστηκε στην Νότιο Αμερική από Η.Π.Α. και Βρεττανία λόγω των
πλουσίων πηγών των λατινοαμερικανίδων χωρών].
Φυσικά, δεν μπορεί
εδώ να κριθεί εάν η πολιτική και οικονομική εξάρτηση από αυτές τις 2 δυνάμεις
έκανε καλό ή όχι σε αυτές τις χώρες αλλά μπορεί να θεωρηθεί πολύ απλά ότι
οπωσδήποτε υπήρξε πολιτισμική βελτίωση από τις ανταλλαγές. Για παράδειγμα, το
καλύτερο παράδειγμα συνδυασμού φιλελευθερισμού και ελευθέρου εμπορίου είναι η
Χιλή, διότι ο Χιλιανός Φιλελευθερισμός ταυτίζεται ιστορικά για την Λατιν.
Αμερική με συνταγματικές (πολιτικές και οικονομικές) μεταρρυθμίσεις στο φλέγον διάστημα 1776(1824 στο
καθεστώς της Χιλής ώστε να βελτιωθεί η ημιφεουδαρχική, αγροτική οικονομία της
χώρας.
[Η πρωτεύουσα της
Χιλής είναι η Μητρόπολη του Σαντιάγο (δηλ. «Άγιος Ιάκωβος», λέγεται και «Ρώμη
των Ινδιών») και είναι η μοναδική πόλη της Χιλής που δεν βρίσκεται στην θάλασσα
αλλά έχει ως επίνειο το λιμάνι της «Κοιλάδας του Παραδείσου»
Βαλπαράϊσο: εκεί βρίσκεται το ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ του Σαντιάγο που ιδρύθηκε το 1738 την
εποχή της αποικιοκρατίας, επί Ισπανικής Αμερικής, οργανώθηκε το 1843 ως επικεφαλής των Πολιτειών της
Νοτίου Αμερικής: η Χιλή εκτείνεται στην νήσο Χιλοή, στην νήσο Ράπανούϊ
(Ανατολική Νήσο/ Νήσο του Πάσχα/Easter Island), στην Παταγωνία και στην Γη του
Πυρός (Tierra del Fuego). Η γη
της Χιλής παράγει νίτρο και χαλκό, καλλιεργεί δημητριακά, αραβόσιτο και
στάρι (για ψήσιμο ψωμιού με μαγιά) και
επιδίδεται στην υφαντική και στις βαφές αλλά τώρα ξεκινά την βαμβακοκαλλιέργεια
(τα μεταξωτά υφάσματα χρησιμοποιούνται ως τάπητες σε τοιχογραφίες πινάκων
που χρησιμοποιούνται στην οικονομία, στα
μαθηματικά αλλά και στην παιδεία
διότι π.χ. στην Χιλή, μετρούν σε άβακες με κόμπους, υφάδια και νήματα)!
Αρχικά, ως τον 16ο
αι., η χώρα κατοικούνταν από τον λαό των Ισπανόφωνων, ερυθρόδερμων Ινδών και
Ινδιάνων (τους λεγόμενους Indios), τον λαό των
Μποροάνων αλλά και από τον λαό των Φουεγύνων. Ανακαλύφθηκε από τον Ισπανό κονκισταδόρα
κατακτητή Ντιέγο δε Αλμάγκρο το 1535-7 και κατακτήθηκε από την Ισπανία εκτός από τον λαό των λευκών
Αραουκάνων -τον μοναδικό λαό που δεν κατακτήθηκε ποτέ- και οι οποίοι συνέχισαν
να πολεμούν, βοηθούμενοι από την αντίσταση των Φουεγύνων, και νίκησαν οριστικά
ως το 1773! Μέχρι το 1778 η
Χιλή ήταν εξαρτημένη εμπορικά και με μονοπωλιακό καθεστώς από την Ισπανία. Το
1778 η Χιλή απέκτησε Ελευθερία του Εμπορίου με την Ισπανία και καταργήθηκε ο
θεσμός της Ενκομιένδα (αυτή είναι μια τρομερά ενδιαφέρουσα υπόθεση που χρήζει
ξεχωριστής μελέτης). Είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε για να αντλήσουμε μαθήματα από την Ιστορία,
ότι οι Φιλελεύθεροι της Χιλής άρχισαν τις εξεγέρσεις τους μετά την επέμβαση της
Ναπολεοντείου Γαλλίας κατά της Ισπανίας οπότε το 1810 εξεγέρθηκαν πρώτοι οι
Ισπανοί άποικοι (οι λεγόμενοι «Κρεολοί» που ήταν η ανώτερη αποικιακή κάστα):
αυτή ήταν Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΧΙΛΙΑΝΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ στο διάστημα 1810-1814 και Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ
ΧΙΛΙΑΝΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ στο διάστημα 1809-1823. Το 1810 η Χιλή ανακηρύχθηκε αυτόνομη και
άνοιξε στο διεθνές εμπόριο, το 1811 ανακήρυξε εκ νέου την Ελευθερία του Εμπορίου επισήμως η Εθνοσυνέλευση της
Χιλής και άρχισε να διαδίδεται Η ΕΘΝΙΚΗ ΧΙΛΙΑΝΗ ΙΔΕΑ. Την εποχή αυτή, οι
Φιλελεύθεροι με δικτατορία και επαναστατική χούντα κήρυξαν την Ελεύθερη
Δημοκρατία (τα κύρια ονόματα
που πρέπει να συγκρατήσουμε είναι των πρωτοπόρων Ο’ Χίγγινς, Σαν Μαρτίν και
Καρρέρα σε μιαν ιστορία
γεμάτη μάχες). Οι πηγές αναφέρουν επισήμως ότι η Χιλή, ως χώρα, απελευθερώθηκε
πλήρως και απέκτησε την
Ανεξαρτησία της το 1818: μετά το 1818, στην χώρα καταργήθηκαν τα φεουδαρχικά
προνόμια, καταργήθηκαν οι διακρίσεις μεταξύ των πολιτών και προχώρησε ο αστικός
εκσυγχρονισμός της κοινωνικής
και οικονομικής ζωής με προώθηση της δημόσιας εκπαίδευσης, δηλ. από το
κράτος, θεσπίστηκε Σύνταγμα και τέθηκε Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΕΚΔΗΜΟΚΡΑΤΙΣΜΟΥ (ωστόσο, ολόκληρη η ιστορία της στην συνέχεια
είναι γεμάτη εμφυλίους πολέμους, κομματικές και προσωπικές έριδες, προδοσίες
πολιτικών αρχών από τα υπεύθυνα πρόσωπα, παρεμβάσεις του στρατού και μάχες προς
το εξωτερικό για να καταλήξει σε δικτατορίες και διώξεις των κομματικών
αντιπάλων από τον στρατό) που ολοκληρώθηκε με την ψήφιση Συντάγματος το 1833.
Στις αρχές του 20ου αι., επιχειρήθηκε να γίνουν εκ νέου μεταρρυθμίσεις του
Συντάγματος για να καταργηθούν οι «αναρχικές παρεκτροπές» του Συνταγματικού
Συστήματος του 1833. Έτσι, το 1920 δημιουργήθηκε η λεγόμενη ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ
ΣΥΜΜΑΧΙΑ ή ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ (μεταξύ Φιλελευθέρων, Ριζοσπαστών,
Σοσιαλδημοκρατών): αναφέρεται ότι εκπροσωπούσε τον κόσμο της εργασίας, τους
διανοουμένους και την φωτισμένη επιχειρηματική τάξη και είχε ως κύριο αίτημα την κοινωνική
δικαιοσύνη. Όμως, ο Συνασπισμός διευρύνθηκε αργότερα τόσο προς την Δημοκρατική
Αριστερά όσο και προς τους Συντηρητικούς με αποτέλεσμα να αποτύχει: διήρκεσε μόνο ως το 1938 και πέτυχε μόνο να
συντηρητικοποιηθεί η Συμμαχία εκ των έσω προς την κορυφή και τα φιλελεύθερα
κόμματα να υποστούν κρίση που διήρκεσε
ως το 1958 ενώ, κατόπιν, εμφανίστηκαν νέα αιτήματα (είτε προέρχονταν από τον
Μοντάλβα είτε από τον
Σαλβαδόρ Αλιέντε, οι πηγές συγκρούονται στο σημείο αυτό) τα οποία συνδύαζαν την
Ελευθερία, την Επανάσταση
και τον Σοσιαλισμό. Η ουσία είναι ότι αυτή η τρίτη μεγάλη συνένωση των
φιλελευθέρων κομμάτων οδήγησε σε ανάδειξη Μαρξιστικής κυβέρνησης η οποία
προσπάθησε να ακολουθήσει ένα ιδιόρρυθμο μείγμα πολιτικής: να κάνει μιαν
ειρηνική επανάσταση υπέρ του σοσιαλισμού αλλά ταυτόχρονα να υποστηρίξει μιαν πολιτικά
φιλελεύθερη κοινωνία ενώ, πρακτικά, προχώρησε στην εθνικοποίηση των μεγάλων
επιχειρήσεων και η αντίδραση
σε αυτήν υπήρξε η δικτατορία των στρατηγών που δολοφόνησαν τον πρόεδρο της
Δημοκρατίας καθώς και τον ποιητή Πάμπλο Νερούντα(.
Ύστερα από αυτά,
ας έχει, τουναντίον, στα χείλη του στοματός του ο αναγνώστης τους φιλελεύθερους
στίχους του ύμνου RULE, BRITTANIA:
ΒΑΣΙΛΕΥΕ,
ΒΡΕΤΤΑΝΙΑ
Έθνη λιγώτερο
ευτυχή από σένα
θα υποκύψουν με
την σειρά τους στην τυραννία,
ενώ συ θα
ευημερής, μεγάλη και ελεύθερη,
ξυπνώντας
ταυτόχρονα τον τρόμο και τον φθόνο.
Ως και οι Μούσες,
θυγατέρες της Ελευθερίας,
θα κατοικήσουν
στις ευτυχισμένες ακτές σου
Νησί ευλογημένο,
που σε στέφει απαράμιλλο μεγαλείο,
που τόσες
αντρίκιες καρδιές υπερασπίζονται τις ομορφιές σου.
Ο τρόπος που
αντιμετωπίζονται οι φιλελεύθερες αρχές και οι φιλελεύθεροι ρυθμοί των
χωρών από όπου κι αν
προέρχονται αυτές (Αγγλία, Γαλλία, Ελλάδα ή ακτές της Χιλής του Μαγγελάνου) δεν
κάνει διακρίσεις και μπορεί πιθανόν να μελετηθεί στο οικονομικό κέντρο του
βάμβακος, στις Η.Π.Α., όπου ανέπτυξαν την δράση τους οι δολοφονηθέντες Μάρτιν
Κίνγκ, Μάλκολμ Χ. Λίττλι και οι αδελφοί
Τζων & Ρόμπερτ Κέννεντυ αλλά είναι καλύτερα να πηγάσει ελεύθερα
μέσα από το μεγαλύτερο θαύμα όλων των αιώνων από τον άγιο Μωάμεθ Γκάντι που είναι
η ειρηνική κατάργηση του μονοπωλίου του Άλατος .
Η ενημέρωση του
αναγνώστη βασίζεται σε διαλεκτά συμβάντα μόνο ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα
και θα είναι απολύτως λιτή και εντελώς γυμνή (όπως την συλλέξαμε από
περιγραφές) και θα δοθεί σε τίτλους
ειδήσεων:
Ο άγιος Μωάμεθ
Γκάντι γεννήθηκε στις 2 Οκτωβρίου το 1869 και ανήκε στην κάστα των εμπόρων.
Το κίνημα
ανεξαρτησίας της Ινδίας ξεκίνησε το 1880.
Το 1885 ιδρύθηκε
στην Βομβάη το Ινδικό Εθνικό Κογκρέσσο από τον άγγλο υπάλληλο Alan Octavian
Hume (1829-1912).
Ο Γκάντι έγινε
δικηγόρος, σπούδασε νομικά και δίκαιο στο Λονδίνο.
Με την εμπειρία
του στην πρώτη εργασία του στην Αφρική έμαθε να κάνει την τοπική υπόθεση μιας
κοινότητας να αποκτά τις διαστάσεις μεγάλου διεθνούς προβλήματος.
Από το 1904 ο
Γκάντι ιδρύει κοινόβια αγροτικών αποικιών (80 ως 300 άτομα) όπου εφαρμόζει την
κοινοκτημοσύνη όλων των αγαθών.
Το 1905 η Ινδία
άρχισε το μποϋκοτάζ των ξένων προϊόντων.
Από το 1906 ο
Γκάντι αναπτύσσει ως κοσμοθεωρία της παθητικής αντιστάσεως για την υπεράσπιση
των πολιτικών δικαιωμάτων (στις Η.Π.Α. λέγονται «αστικά δικαιώματα»).
Η βασική έννοια
που είχε ο Γκάντι ήταν η Ελευθερία του Πνεύματος και η αντίθεση στην πνευματική
βία.
Ως προς τους
νόμους, αρκεί το γεγονός ότι αρνιόταν βοήθεια στις εξετάσεις του σχολείου διότι
την θεωρούσε παράνομη.
Σταδιακά, ο Μωάμεθ
Γκάντι εκπόνησε την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ περί της άσκησης της μη βίας: η θεωρία της
μη βίας 1) αποκλείει την
χρήση της βίας, 2) αρνείται την βία ως μέθοδο πολιτικής δράσης και 3) είναι
ανώτερη από την βία.
Σύμφωνα με τον
Γκάντι, «ΜΗ ΒΙΑ ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΤΟΝ ΚΑΚΟΠΟΙΟ, ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΣΤΗΝ ΔΥΝΑΜΗ
ΤΟΥ ΤΥΡΑΝΝΟΥ»
ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΜΗ
ΒΙΑΣ είναι Α) παθητική αντίσταση, Β) πολιτική ανυπακοή, Γ) οικονομικό
μποϋκοτάζ).
Για το ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ
ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ ΧΩΡΙΣ ΒΙΑ ο Γκάντι μίλησε για πρώτη φορά την συμβολική, κοσμογονική ημερομηνία της 11/9/1906 και το έθεσε σε
εφαρμογή το 1907.
Το Δόγμα αυτό
έγκειται στις μαζικές κινητοποιήσεις οι οποίες προκαλούν συλλήψεις χιλιάδων
ανθρώπων.
Πρόκειται για
μέθοδο πολιτικής δράσης που στηρίζεται στην αντίσταση στους νόμους και στις
κυβερνητικές αποφάσεις
χωρίς να υπάρχει αντίδραση στις ποινές που επιβάλλονται σε όποιον τις
παραβιάζει.
Η λογική του
Γκάντι είναι ότι, με τον τρόπο αυτό, το άτομο μένει πιστό στις αρχές του και
παραμένει εντός των πλαισίων της νομιμότητας αλλά αφενός μεν ΔΕΝ υπακούει στον
νόμο ΑΛΛΑ αφετέρου δε δέχεται την καταδίκη και την φυλάκιση
για την παραβίαση του νόμου. Έτσι, το άτομο αναγκάζει την κρατική εξουσία να
εκτείνει ως την έσχατη ακρότητα τα άδικα μέτρα, την υποχρεώνει να
συνειδητοποιήσει πόσο είναι αδικαίωτη, αναγκάζει τον αδικητή να συνειδητοποιήσει το
άδικο που αυτός προκάλεσε και, τελικά, αναγκάζεται ο αδικητής να κάνει
διαπραγματεύσεις και μέσω
αναγκαίων συμβιβασμών (που ο καθένας ερμηνεύει όπως θέλει) να δεχτεί βαθμιαίως
τα ουσιαστικά αιτήματα του αδικημένου, ειδικά όταν έχουν συλληφθεί χιλιάδες
άνθρωποι -και όχι μόνον ένας- πράγμα που παρακωλύει εκτός από την εργασία τους
(που ζημιώνει από πλευράς κέρδους) και την λειτουργία της κοινωνίας, την εθνική
οικονομία, καθώς και τις εγγυήσεις του
κράτους και της κυβέρνησης περί ενδιαφέροντος για το σύνολο των πολιτών.
Αυτό το χρονικό
διάστημα, ο Γκάντι επιζεί από την πρώτη δολοφονική απόπειρα εναντίον του, με
σφυρί.
Στο μεταίχμιο
τέλους του 1907 και αρχών του 1908 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά στο
Γιοχάννεσμπουργκ
και καταδικάζεται σε 2 μήνες φυλάκιση.
Οι πηγές αναφέρουν
ότι μένει στην φυλακή ως το 1915: η αλήθεια είναι, όταν ερευνήσει κανείς, ότι
στο χρονικό διάστημα που εμφανίζεται να υπάρχει αυτό το κενό, μετά το 1912, ο
Γκάντι ασκεί την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ.
Από το 1913
οργανώνει απεργίες και πορείες των διωκομένων (2.000-5.000 ατόμων) για να
πετύχει μαζικές παραβιάσεις των νόμων και συλλήψεις άνευ αντιστάσεως ΔΗΛ.
ΜΑΖΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΥΠΑΚΟΗ ή ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΥΠΑΚΟΗ.
Μεσολαβεί ο Α΄
Παγκόσμιος Πόλεμος.
Το 1917 ο Γκάντι
μετατρέπει την Πολιτική Ανυπακοή σε ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΒΙΑ (έκτοτε, η θεωρία
του ονομάζεται «Κομμουνισμός χωρίς βία».
Από το 1918 κηρύττει
και εφαρμόζει αυτές τις πρακτικές κατά των βιομηχάνων των εργοστασίων τους
οποίους συμβουλεύει ενώ, ταυτόχρονα, εν γνώσει τους οργανώνει εναντίον τους
εργατική απεργία μαζί με τους εργάτες των υφαντουργείων της
σπουδαίας σε σημασία πόλης Αμάνταμπατ με τον όρο ότι σε καμία περίπτωση δεν θα
υπάρξει προσφυγή στην βία και ότι δεν θα γίνει καμία υποχώρηση, όσο κι αν
κρατήσει η απεργία (το αποτέλεσμα ήταν ότι ύστερα από 21 ημέρες,
κέρδισαν οι εργάτες).
Στα πλαίσια της
απόφασης του Ινδικού Εθνικού Κογκρέσσου για πλήρη απελευθέρωση της Ινδίας, ο
Γκάντι το 1919 κάλεσε σε ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΥΠΑΚΟΗ την οποία ορίζει ως «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ
ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΗΘΙΚΩΝ ΝΟΜΩΝ
ΠΟΥ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ». Αυτή έχει 3 βάθρα: Α) άρνηση κάθε πολιτικής
υπακοής προς τους αγγλικούς νόμους, Β) άρνηση πληρωμής φόρων, και Γ) αντίσταση
στους ακραίους νόμους με αποχή και αποφυγή κάθε πράξεως βίας.
Στο εξής, ο Μωάμεθ
Γκάντι οργανώνει την αντίσταση χωρίς βία.
Όλες αυτές οι
ιδέες εφαρμόστηκαν στην πράξη με την εκστρατεία που ξεκίνησε ο Γκάντι το 1920
(μετά τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) με την εφαρμογή οικονομικού
μποϋκοτάζ στα αγγλικά προϊόντα (κάτι το οποίο έπληττε κυρίως τους εργάτες
βαμβακουργίας του Λάνκασάϊρ) και γενικά στα πολύτιμα υφάσματα ξένης
παραγωγής τα
οποία ο Γκάντι έκαιγε (η πρώτη πυρά άναψε την 1/8/1921) με σύνθημα «Γνέθετε και
Υφαίνετε» και, παράλληλα, αρχίζει να
εφαρμόζει την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ, την οποία ορίζει ως «ΑΡΝΗΣΗ
ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΟΤΑΝ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ
ΔΙΕΦΘΑΡΜΕΝΟ» ενώ ζητά αυτή η πολιτική να μην υπονομευθεί από την βία.
Το 1922, την
ονομάζει ΕΙΔΙΚΗ ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΥΠΑΚΟΗΣ: όμως, επειδή οι
κινητοποιήσεις (που πιθανόν ήταν προβοκάτσιες) του όχλου είχαν υπερβεί τα όρια
της βίας, ο Γκάντι ανέλαβε
την ευθύνη για τα λάθη και το όργανό του, το Κογκρέσσο, την ανέστειλε αλλά,
όμως, συνέχισε
την ΑΤΟΜΙΚΗ ΑΝΥΠΑΚΟΗ.
Τελικά, οι βρεττανικές
αρχές διέταξαν την σύλληψη του Γκάντι στις 13/3/1922 (σύλληψη που είναι και η
πιο σημαντική): η δίκη του έγινε
στην πόλη Αμάνταμπατ -λέγεται και Αχμεδάβαδ, Αχμε(ν)ταμπάντ, Αχμεταντάντ ή
Α(χ)μάντα(μ)πα(ν)τ), είναι πρωτεύουσα του Γκουτζαράτ- στις 18/3/1922 με την
κατηγορία ότι παρακίνησε σε εξέγερση κατά των αγγλικών αρχών: ο Γκάντι
συμφώνησε με τον εισαγγελέα και η λογική του σκεπτικού με το οποίο μίλησε προς
αυτόν ήταν: «Ή θα
διαχωρίσετε την θέση σας από το σύστημα που υπηρετείτε ή, αν πιστεύετε σε αυτό
το σύστημα, πρέπει
να μου επιβάλλετε την μέγιστη των ποινών». Τελικά, καταδικάστηκε σε
φυλάκιση 6 μηνών ή 6 ετών (οι πηγές, για μιαν ακόμα φορά,
διαφωνούν γιατί και πάλι υπάρχει ένα κρίσιμο κενό μετά το 1922)!Κατά περίεργο
τρόπο (αν λάβουμε
υπ’ όψιν την παραπάνω διαφωνία και το κενό από το 1923 ως το 1929), ο Γκάντι
απελευθερώθηκε το 1924: αυτή ήταν η τελευταία δίκη που έγινε ποτέ εις βάρος του
Γκάντι, από εκείνο το σημείο και μετά φυλακιζόταν άνευ δίκης).
ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΤΩΡΑ ΣΤΟ
ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ ΤΟΥ ΑΛΑΤΟΣ:
Μετά την
οικονομική κρίση του 1929, αφενός το Εθνικό Πανινδικό Κογκρέσσο αποφάσισε, με
πρόταση του Γκάντι, την κήρυξη
νέας εκστρατείας πολιτικής ανυπακοής για κατάκτηση της πολιτικής ελευθερίας και
πλήρους ανεξαρτησίας της Ινδίας, αφετέρου τον Μάρτιο του 1930 η αγγλική
κυβέρνηση για να αντισταθμίσει τον φόρο του βάμβακος που είχε καταργηθεί και να
εξοικονομήσει έσοδα για να καλύψει τα έξοδα του πολέμου, αποφάσισε να
διπλασιάσει τον φόρο του
άλατος που ήταν είδος πρώτης ανάγκης (σημειώνεται ότι η Ινδία παράγει αλάτι)!
Το διάστημα 12
Μαρτίου-6 Απριλίου 1930 ο Γκάντι άρχισε την Πολιτική ανυπακοή και οργάνωσε και
πραγματοποίησε την εκστρατεία «ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ» ή «ΠΟΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΑΤΙ» ή
«ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑ»
ως διαμαρτυρία για τον φόρο του άλατος και για να πλήξει την πληρωμή του
φόρου προς την Αγγλία
Η ιερή λιτανεία
ξεκίνησε με επικεφαλής τον Γκάντι που στηριζόταν πάνω σε ένα ραβδί με σιδερένια
αιχμή από την
μονή του ποταμού Σαμπαρμάτι της πόλης Αχμεδάβαδ, Αχμε(ν)ταμπάντ, Αχμεταντάντ ή
Α(χ)μάνταμπα(ν)τ της
περιοχής Γκουτζαράτ και κατευθύνθηκε προς την ακτή μαζί με 78 μαθητές του που
σχημάτισαν φάλαγγες και οι οποίοι διέτρεξαν 390 χιλιόμετρα. Κατά την διάρκεια
της πορείας, στις 23/3 ο Γκάντι είπε: «Η μάχη μας στρέφεται εναντίον του καθεστώτος
(και όχι εναντίον των ανθρώπων που το υπηρετούν, προσωπικά θεωρώ την βρεττανική
κυβέρνηση συμφορά για την χώρα μας) και βρίσκομαι εδώ για να βοηθήσω με την
δράση μου στην καταστροφή του.
Η ολοκληρωτική εξαφάνιση του σημερινού πολιτικού συστήματος είναι η
θρησκεία μου. Παρακαλώ τον Θεό, μέρα και νύχτα, να
καταστραφεί μια για πάντα αυτό το τερατώδες καθεστώς».
Οι μαθητές του
Γκάντι έφτασαν στις 5/4 στις αλυκές των ακτών του Ινδικού Ωκεανού στο Ντάντι
της Τζαλαϊπούρ, στον κόλπο
του Καμπαίη βορείως της Βομβάης (εκεί το θαλάσσιο νερό με την εξάτμιση άφηνε
κατά μήκος της ακτής ένα στρώμα
αλάτι) και στις 6/4 στις 06.30 το πρωΐ ο Γκάντι έσκυψε, μάζεψε μια χούφτα άμμου
και αλατιού, την έριξε σε ένα
δοχείο είπε: «Σήμερα δίνω το σύνθημα για την έναρξη του κινήματος της πολιτικής
ανυπακοής, μεταφέροντας στο
σπίτι μου το δοχείο αυτό με το θαλασσινό νερό. Παραβιάζοντας το τερατώδες
μονοπώλιο του αλατιού, που επέβαλε
το βρεττανικό καθεστώς, θα πάρω μια χούφτα αλάτι και θα το μοιράσω στον
λαό με την εντολή να μην εφαρμόσει
αυτούς τους νόμους».
Πράγματι, οι
μαθητές του πήραν με τα χέρια τους ορισμένα γραμμάρια αλάτι από το θαλασσινό
νερό
και έτσι καταπάτησαν τους νόμους που έδιναν στο κράτος το μονοπώλιο του
αλατιού αλλά και ο ίδιος ο Γκάντι παραβίασε τον νόμο της Ινδικής κυβερνήσεως
περί μονοπωλίου του άλατος και κατασκεύασε αλάτι στην ακτή. Κατόπιν, γύρισε
στην καλύβα του με ένα πλατύ χαμόγελο ενώ η χούφτα του με το αλάτι που είχε
μαζέψει πωλήθηκε σε
δημοπρασία για 425 ρουπίες. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι χωρικοί σταμάτησαν να
πληρώνουν τους αγροτικούς φόρους, οι κυβερνητικοί υπάλληλοι δεν μπορούσαν να
βρουν εμπόρους για να πωλήσουν τα είδη πρώτης ανάγκης και τα δικαστήρια
έκλεισαν.
Είναι ενδεικτικό
ότι ο Γκάντι συνελήφθη από 7 αστυνομικούς στο αχυρόστρωμα όπου κοιμόταν, στην
σκηνή του, το βράδυ της
4/4 προς 5/5 του 1930 ύστερα από ένταλμα συλλήψεως που εκδόθηκε με εντολή του
Κυβερνήτη της
περιφέρειας της Βομβάης .
Οι πηγές (που δεν
πρέπει να τις πιστεύουμε χωρίς να τις ψάχνουμε) φάσκουν και αντιφάσκουν και
πάλι και λένε ότι
έμεινε στην φυλακή ως το 1933: η πραγματικότητα είναι 1) πρώτον, ότι ο Γκάντι
απελευθερώθηκε από την κυβέρνηση του Λονδίνου με απόφαση της
25/1/31 που εκτελέστηκε το βράδυ της 26 Ιανουαρίου 1931, εισήλθε θριαμβευτικά στην πόλη της Βομβάης και στην
συνέχεια ανέλαβε διαπραγματεύσεις που κατέληξαν στην τροποποίηση από την
αγγλική κυβέρνηση των νόμων περί μονοπωλίου του άλατος (αλλά, επιπλέον, είχε
γίνει μεταστροφή του κλίματος που διαφαίνεται από το γεγονός ότι η φιλελεύθερη εφημερίδα
MANCHESTER GUARDIAN πήρε θέση υπέρ του Γκάντι και έτσι ο ηγέτης της Ινδίας
επισκέφθηκε τα ανάκτορα του Μπάκινγχαμ στο Λονδίνο για να ζητήσει την πλήρη
ανεξαρτησία της Ινδίας), Β)
δεύτερον, ότι συνελήφθη εκ νέου την 4/1/1932, ώρα 3 το πρωΐ, στο σπίτι του στην
Βομβάη.
Η Πολιτική Ανυπακοή
σταμάτησε στις 7/4/1934.
Στις 20/1/1948 ο
Γκάντι δεν τραυματίστηκε όταν δέχθηκε επίθεση με αυτοσχέδια χειροβομβίδα και,
τελικά, αφού
ο δολοφόνος του υποκλίθηκε πρώτα, ο
Μωάμεθ Γκάντι την 30/1/1948 στο Δελχί
πυροβολήθηκε 3 φορές
με περίστροφο από τον Βραχμάνο δημοσιογράφο με το συμβολικό όνομα
Naturam Thinaya Godsee (στον οποίο ο Γκάντι πρόλαβε να δώσει συγχώρεση για τις
αμαρτίες του) και το σώμα του κάηκε στον βωμό του ιερού πυρός στην πόλη
Αλλαχαμπάντ.
[Ο Γκάντι ήταν
θαυμαστής του άγγλου τεχνοκριτικού Τζων Ράσκιν 1819-1900): o καθηγητής του
Πανεπιστημίου της Οξφόρδης
John Ruskin καταγόταν από πλούσια οικογένεια εμπόρων της Σκωτίας ενώ, μετά το
1860, με το
φλεγματικά θρησκευτικό, αισθητικό και κοινωνιολογικό έργο του υπερασπίστηκε τα
θύματα της Βιομηχανικής Επανάστασης από την μαζική παραγωγή αλλά τάχθηκε υπέρ
μιας γοτθικής, προκλασσικής και πριμιτίφ τέχνης κατά της Αναγεννήσεως κι έτσι
ενέπνευσε μιαν επιστροφή σε μεσαιωνικά μοντέλα συντεχνιών της τέχνης και της χειροτεχνίας που
φθάνουν στο επίπεδο της φιλοσοφίας της παρακμής ή στον έσχατο σατανισμό αλλά το κυριότερο είναι
ότι καταπολέμησε τον Φιλελευθερισμό στην Μεγ. Βρεττανία και ειδικά την
θεωρία του
«laissez-faire» της Σχολής του Μάντσεστερ, ζητώντας (με το ρητό «ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΚΙΝΕΙ
ΤΟΝ ΕΡΓΑΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΨΥΧΗ ΤΟΥ»)
πέρα από το κεφάλαιο και την εργασία να λαμβάνεται υπ’ όψιν και ο ανθρώπινος
παράγοντας. Το 1878 προσβλήθηκε από νευροπάθεια και το 1888 τρελλάθηκε].
Εμείς δεν
πρόκειται να τρελλαθούμε σαν τον Ράσκιν ούτε να αυτοκτονήσουμε σαν τον Φρήντριχ
Λιστ για χάρη της νίκης των Σχολών του Μάντσεστερ ούτε να χαθούμε στον
λαβύρινθο των θεωριών
αλλά, αντιθέτως, ενθαρρυμένοι από την μεγαλειώδη τακτική του Γκάντι, θα
βουτήξουμε στην
θάλασσα των θεωριών του «laissez-faire» και θα βάλουμε τα πράγματα
σε μιαν σειρά και έναν ειρμό για να τις κάνουμε «του αλατιού» (έχουμε
ήδη προσθέσει λίγο πιπέρι που χρειάζεται, οπωσδήποτε) και θα βγούμε πιο σοφοί
για να τις μετατρέψουμε σε πνευματική τροφή, παρά τις διασταυρώσεις,
συναρτήσεις και χρονικά μπερδέματα των θεωριών −και θα ακολουθήσουμε τον μίτο
της σκέψης και των γραπτών του Άνταμ Σμιθ και των Φυσιοκρατών.
Η κύρια συνεισφορά
μας θα είναι να βγάλουμε άκρη από το κουβάρι και τους κόμπους των θεωριών και
των διαφορετικών ονομασιών με τις οποίες εμφανίζεται η καθεμιά −πάντα με αρχή
τον μύθο του Αδάμ Σμιθ− αλλά
και να εντοπίσουμε τα κυρίαρχα σημεία που πρέπει να ξέρουμε και τα οποία θα
μείνουν αναλλοίωτα στις συζητήσεις περί ελευθερίας, οικονομίας και
βιομηχανίας εις τους αιώνας των
αιώνων.
Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ
LAISSEZ(FAIRE
Έχει σημασία να
αποκτήσει ο αναγνώστης πλήρη αντίληψη της σημασίας που έχει η κεντρική έννοια
αυτής της μελέτης −η έννοια του “LAISSEZ(FAIRE”− και για να την κατανοήσει δεν πρέπει
να μείνουμε σε έναν ορισμό ή σε μια μονοσήμαντη ανάλυση των γεγονότων αλλά να προσεγγίσουμε
το θέμα πολύπλευρα και με πολυφωνία, πλουραλιστικά, ώστε να δούμε τί ακριβώς διαστάσεις δίνουν στην
έννοια αυτή οι διαφορετικές θεωρητικές αναλύσεις των οικονομολόγων.
Ας ξεκινήσουμε
τώρα να εισερχόμαστε στα κύρια θεωρητικά και πρακτικά ζητήματα που ανοίγει το ξεδίπλωμα του φάσματος των
θεωριών γύρω από την Σχολή του Μάντσεστερ για να γνωρίσουμε για πρώτη φορά τις
αποκαλυπτόμενες άγνωστες πτυχές που πρώτη φορά έρχονται στο φως (και μετά
θα μελετήσουμε ποιοί ακριβώς την εκπροσωπούν και τί ακριβώς λέει η ίδια η
Σχολή).
Σε σύνοψη,
αναφέρεται εδώ τηλεγραφικά για την ενημέρωση του αναγνώστη ότι ο διαφωτιστής
φιλόσοφος Άνταμ Σμιθ (1723(1790) εκ Σκωτίας, πατέρας και ιδρυτής της νεώτερης
Πολιτικής Οικονομίας της οποίας και έθεσε τα θεμέλια, πρέσβευε το Σύστημα της
Φυσικής Ελευθερίας: ζητούσε την απελευθέρωση της οικονομίας, πρότεινε το
ελεύθερο εμπόριο ως λύση
στα οικονομικά προβλήματα της κοινωνίας και ήθελε την κατάργηση όλων των
μονοπωλίων (και ειδικά αυτών του αποικιακού εμπορίου), όλων των οικονομικών
μέτρων που ευνοούσαν την
φεουδαρχία αλλά και κάθε είδους κρατικών οικονομικών μέτρων. Για τον Άνταμ
Σμιθ, ο οποίος δεχόταν
ωστόσο τα συμφέροντα της εθνικής άμυνας, το κράτος πρέπει να καλύπτει 3 βασικές λειτουργίες: α) άμυνα,
β) δικαιοσύνη, γ) δημόσια έργα (ο Άνταμ Σμιθ ΔΕΝ θεωρούσε ότι τα δημόσια έργα πρέπει να αφήνονται στην
ιδιωτική πρωτοβουλία). Το κράτος πρέπει να δίδει 3 πράγματα: α) ειρήνη,
β) χαμηλούς φόρους, γ) ανεκτική δικαστική εξουσία.
Ο Άνταμ Σμιθ ΔΕΝ
ζητούσε απόλυτο φιλελευθερισμό στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις ΟΥΤΕ ολοκληρωτική κατάργηση των
φραγμών του διεθνούς εμπορίου ΑΛΛΑ προέβλεπε εξαιρέσεις (τις οποίες θα δούμε
αργότερα).
Ο Άνταμ Σμιθ ήταν
κατά του μερκαντιλισμού, δηλ. του εμποροκρατικού συστήματος και, επιπλέον, ήταν υπέρ της κατάργησης της
δουλείας.
Υπογραμμίζεται,
διότι έχει θεμελιώδη αξία για την συνέχεια, ότι ο Άνταμ Σμιθ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ ΚΑΘΕ
ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ.
Συνολικά, οι
προτάσεις του Άνταμ Σμιθ ήταν υπέρ των εργατών, κατά των εργοδοτών (και, γενικότερα, περιλάμβαναν
ακόμα και την άρνηση πληρωμής φόρων. Το έργο του συνοψίζεται στο βιβλίο «O
ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» («THE WEALTH OF NATIONS», στην γερμανική γλώσσα “Das
Reichtum der Nationen”): το έργο αυτό έθεσε τα θεωρητικά θεμέλια της ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ/ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ
και της ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ (χρησιμοποιείται, όμως, κατά το
δοκούν για να αντλούνται
επιχειρήματα από τους θεωρητικούς: έδωσε, όντως, επιχειρήματα στους οικονομικούς
θεωρητικούς για τις ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ καθώς και για την
ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (“laissez(faire”)(.
Στην
πραγματικότητα, «Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» περιέχει τις θεωρίες του
“laissez(faire” για την
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ με τις οποίες ο Άνταμ Σμιθ ζητούσε την άσκηση πολιτικής
αυτονομίας για τα έθνη στην βιομηχανία και στις αγορές: αντιπροσωπεύει την νέα
οικονομική φιλοσοφία κατά του Μερκαντιλισμού που συνοψίζεται στην μη ανάμειξη
του κράτους στο εμπόριο (ο όρος
«ΜΕΡΚΑΝΤΙΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» έγινε γνωστός για πρώτη φορά γνωστός από τον Άνταμ Σμιθ).
O Άνταμ Σμιθ,
επίσης, τάσσεται υπέρ του ατομικού συμφέροντος βάσει του σκεπτικού ότι η
ατομική επιδίωξη προάγει την οικονομική ανάπτυξη του κράτους: πρόκειται για τις
γνωστές 2 θεωρίες του
«ανθρώπου της οικονομίας» (HOMO ECONOMICUS) και ιδίως της θεωρίας της «αθεάτου
χειρός» η οποία ως δόγμα της «αοράτου χειρός» στηρίζει τις 4 θεωρίες του Άνταμ
Σμιθ α) την
θεωρία περί «ελεύθερης οικονομίας», β) την θεωρία των «φυσικών οικονομικών
νόμων», γ) την «θεωρία της
οικονομικής ελευθερίας» και δ) την «θεωρία του οικονομικού συμφέροντος» και συνολικά την θεωρία του
«laissez(faire». Μπορούμε, πάντως, εμβληματικά να συνοψίσουμε το έργο του Άνταμ Σμιθ στο ρητό «Η
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΥΣΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ».
Ως προς όλα αυτά
τα σημεία, λοιπόν, πρέπει να καταγραφεί πρωτίστως και υπεράνω όλων από τον επιμελή
αναγνώστη ότι το σύνολο των θεωριών του Adam Smith που πρεσβεύει τον ελεύθερο
ανταγωνισμό λέγεται ταυτόχρονα ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΧΟΛΗ ( ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ( ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΣ ΣΧΟΛΗ ( ΑΤΟΜΙΣΤΙΚΗ
ΣΧΟΛΗ ( ΛΙΜΠΕΡΑΛΙΣΜΟΣ ( ΣΧΟΛΗ
ΤΟΥ ΑΝΤΑΜ ΣΜΙΘ ( ΣΜΙΘΙΑΝΙΣΜΟΣ (και στην ακραία τους εκδοχή, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ ( ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡΙΣΜΟΣ).
Όλες αυτές οι
διαφορετικές ονομασίες και παραλλαγές υποδεικνύουν, σηματοδοτούν και είναι,
ακριβώς, Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ: η οποία, ωστόσο, διαφέρει, όμως, από τον
οικονομικό φιλελευθερισμό (ο οποίος κι αυτός πηγάζει, απλώς, από τις
θεωρίες του Άνταμ Σμιθ
που είναι η κοινή πηγή τους ενώ είναι σημαντικό να καταγραφεί ότι οι
ιδέες του Άνταμ Σμιθ έδωσαν υλικό επίσης και στον νεοφιλελευθερισμό,
δίχως κατ’ ανάγκην οι ιδεολογίες τους να ταυτίζονται, όπως συνέβη και με
τον John Stuart Mill που
επίσης ανήκει στα πλαίσια της φιλελεύθερης σχολής του Άνταμ Σμιθ).
Τα όρια είναι
δυσδιάκριτα, ανάλογα με τον συγγραφέα και οι διαφορές των τάσεων είναι μικρές.
Ιδρυτές ΤΗΣ
ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ή
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (θεωρείται αστική σχολή) αλλά και ιδρυτές της σύγχρονης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ
ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ είναι οι 2 θεωρητικοί
Άνταμ Σμιθ και Νταίηβιντ Ρικάρντο: αυτοί τάσσονται εναντίον κάθε
επεμβάσεως που
παρεμποδίζει την φυσική ανάπτυξη των ανταλλαγών.
Για τον λόγο αυτό,
μάχονται εναντίον της αποικιοκρατίας.
Υπερασπίζονται την
ελευθερία στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις, ζητούν την ελεύθερη κατανομή της
εργασίας μεταξύ των εθνών και θεωρούν ότι το κάθε έθνος πρέπει να
εξειδικευτεί στους
παραγωγικούς του τομείς και όχι να επιδιώκει δαπανηρή και ανώφελη
αυτάρκεια
(H θεωρία αυτή
Σμιθ(Ρικάρντο θριάμβευσε στον 20ο αι. όταν την αντίθετή της,την πολιτική της
αυτάρκειας (και,
συγκεκριμένα, για να καταστεί η Γερμανία ανεξάρτητη από το διεθνές εμπόριο) την
ακολούθησαν ο φασισμός και ο εθνικοσοσιαλισμός/ναζισμός επί καθεστώτος Χίτλερ
και ο υπαρκτός κομμουνισμός του καθεστώτος Εμβέρ Χότζα στην Αλβανία που
πέτυχαν αρχικά οικονομικώς αλλά οδήγησαν τις χώρες σε απομόνωση και μαζική καταστροφή(.
Στην
ΚΛΑΣΣΙΚΗ/ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ανήκουν
οι Άνταμ Σμιθ, Νταίηβιντ Ρικάρντο, Τζων Στιούαρτ Μιλλ και Τόμας Μάλθους: είναι
οικονομική σχολή που ιδρύθηκε από τον Άνταμ Σμιθ αρχικά και κατόπιν από τον
Ρικάρντο. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ
ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ/ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ είναι ότι η μοναδική πλουτοπαραγωγός
ΕΠΙΚΕΙΤΑΙ Η ΠΛΗΡΗΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ .......
το έργο είναι πλήρες και συνεχίζεται....
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου